Zmiana polityki rachunkowości w wyniku nowelizacji ustawy o rachunkowości z 23 lipca 2015 r.

Zgodnie z art. 6 ust. 2 nowelizacji ustawy o rachunkowości z 23 lipca br. można jej regulacje odnieść już do sprawozdań przygotowanych na dzień bilansowy przypadający po 23 września 2015 r. Jednak w tym celu potrzebna jest przede wszystkim zmiana polityki rachunkowości.

Konsekwencje zastosowania uproszczeń

Kierownik jednostki decydując się na zastosowanie uproszczeń, musi pamiętać, że ich wprowadzenie oznacza zmianę polityki rachunkowości. A zmiana polityki rachunkowości to zmiana jednego z elementów składowych systemu rachunkowości, w więc w szczególności metod wyceny aktywów i pasywów, sposobu ustalania wyniku finansowego oraz sposobu prezentacji danych w sprawozdaniu finansowym. Jak zostało podkreślone w krajowym standardzie rachunkowości nr 7, zmiana któregoś z tych elementów - niezależnie od tego, czy jest spowodowana dobrowolną decyzją kierownika jednostki, chęcią lepszego, bardziej wiernie ukazującego rzeczywistość obrazu jednostki, utratą (lub uzyskaniem) prawa do stosowania uproszczeń czy też zmianą regulacji prawnych - jest zmianą zasad (polityki) rachunkowości. Skutki zmiany polityki rachunkowości należy zastosować od pierwszego dnia roku obrotowego bez względu na datę podjęcia decyzji przez kierownika jednostki. Jak wskazuje w pkt 3.7 KSR 7, kierownik jednostki musi też podjąć decyzję, czy będzie to pierwszy dzień obecnie trwającego roku obrotowego, czy też nowe rozwiązania zaczną obowiązywać dopiero od przyszłego roku. Oczywiście przyjęcie każdego z tych rozwiązań będzie rodziło określone skutki związane z harmonogramem i zakresem prac przekształceniowych. Należy o tym pamiętać, analizując możliwość zastosowania już w 2015 roku zmienionych przepisów prawa bilansowego.

Polecamy: Przewodnik po zmianach w ustawie o rachunkowości 2015/2016 (PDF)

Zmianę polityki rachunkowości należy wprowadzić w retrospektywny sposób, jeśli była ona spowodowana utratą lub uzyskaniem możliwości stosowania uproszczeń lub wymogiem przepisów prawa. Podejście retrospektywne polega na tym, że przekształca się dane, tak jak gdyby zmieniona polityka rachunkowości obowiązywała od dawna, ujmując skutki tego przekształcenia w pozycji „Zysk/strata z lat ubiegłych”. W praktyce zmiana polityki rachunkowości wpływa przede wszystkim na dane prezentowane jako dane porównawcze, to bowiem w bilansie na dzień kończący rok prezentowany jako okres porównawczy i ujawniają się skutki liczbowe przekształcenia.

Jeżeli zakres wprowadzanych zmian w polityce jest mały, to można ich dokonać poprzez nadanie nowego brzmienia zmienianym fragmentom polityki rachunkowości. Natomiast gdy będą duże, to trzeba je wprowadzić przez wydanie jednolitego tekstu. Decyzja o zmianie polityki rachunkowości musi określać moment jej wejścia w życie.

Kiedy warto

W niektórych sytuacjach warto zastosować przepisy ustawy nowelizującej już przy przygotowywaniu sprawozdań za 2015 rok. W szczególności dotyczy to jednostek, które z racji poddania po raz pierwszy badaniu przez biegłego rewidenta powinny zrezygnować z uproszczeń przewidzianych dla jednostek dotychczas niebadanych. Dotyczy to jednostek, które poddają sprawozdanie badaniu, jeśli dane w sprawozdaniu finansowym za poprzedni rok obrotowy przekroczą dwa z trzech progów wskazanych w art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Są to zatem najczęściej osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki jawne oraz spółki z o.o. Mają one czas na przygotowanie się do badania za 2015 rok, jeśli przeanalizowały dane za 2014 rok i wskazane tam wartości przekroczyły progi (2 z 3). Wtedy od początku 2015 roku powinny zrezygnować z uproszczeń i przekształcić dane porównawcze za 2014 rok na potrzeby sprawozdania za 2015 rok.