REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak prawidłowo przeprowadzić likwidację środków trwałych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Jerzy Rybka
Jak prawidłowo przeprowadzić likwidację środków trwałych
Jak prawidłowo przeprowadzić likwidację środków trwałych
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Środki trwałe używane są w każdym profilu działalności, ale największe znaczenie mają w jednostkach prowadzących działalność wytwórczą. Z biegiem czasu ulegają one zużyciu lub zniszczeniu. W związku z brakiem celowości dalszego używania jednostka powinna dokonać likwidacji środka trwałego.

Inwestycje w obcych środkach trwałych

REKLAMA

Likwidacja środków trwałych może być spowodowana, poza naturalnym zużyciem, także:

• przypadkami losowymi - pożar, powódź, kradzież,

• decyzjami ekonomicznymi - np. mała opłacalność produkcji i potrzeba wymiany urządzeń,

• zmianą profilu działalności i budową nowych środków trwałych,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• zepsuciem i brakiem ekonomicznego uzasadnienia naprawy.

Praktyka gospodarcza wykształciła dwa etapy likwidacji. Wyróżnia się je, gdyż zaprzestanie używania środka trwałego nie musi oznaczać jego faktycznej likwidacji.

Etap 1 - likwidacja księgowa

Likwidacja księgowa oznacza wyksięgowanie danego środka trwałego z konta „Środki trwałe” oraz z konta „Umorzenie środków trwałych”.

REKLAMA

Właściwym dokumentem księgowym powodującym postawienie środka trwałego w stan likwidacji jest LT - likwidacja środka trwałego. Dokument ten sporządza zazwyczaj komisja likwidacyjna lub dział zarządzający majątkiem, a następnie zatwierdza kierownik jednostki. Jest podstawą do usunięcia rzeczy z ewidencji oraz wyksięgowania jej wartości z kont księgowych i przeniesienia do ewidencji pozabilansowej. Środek trwały pozostaje w niej do momentu jego fizycznej likwidacji. Do ewidencji pozabilansowej służy konto „Środki trwałe w likwidacji”

Często zdarza się, że środki trwałe w momencie postawienia w stan likwidacji są już całkowicie umorzone, czyli ich wartość w bilansie jest równa 0. W przeciwnym wypadku, gdy wartość netto jest wyższa niż 0, należy zaprzestać dokonywania odpisów amortyzacyjnych od tych składników majątku trwałego. Ustawa o rachunkowości stanowi, że zakończenie amortyzacji następuje nie później niż z chwilą przeznaczenia środka trwałego do likwidacji. Oznacza to, że jednostka powinna zaksięgować ostatni odpis amortyzacyjny w miesiącu, w którym został wystawiony dokument LT.

Etap 2 - likwidacja fizyczna

Dopełnieniem procesu likwidacji jest fizyczna likwidacja (np. zezłomowanie, utylizacja) i sporządzenie stosownego protokołu. Protokół jest podstawą wyksięgowania z ewidencji pozabilansowej.

Wyksięgowanie zlikwidowanego fizycznie środka trwałego z ewidencji pozabilansowej oznacza jego usunięcie z ksiąg rachunkowych.

Polecamy: Ustawa o rachunkowości 2020 z komentarzem do zmian

Przykład 1

Jednostka X ma w ewidencji środków trwałych dwie maszyny produkcyjne A i B. Maszyna A, o wartości początkowej 250 000 zł, jest w znacznym stopniu zużyta i w pełni umorzona. Maszyna B, której wartość początkowa wynosi 200 000 zł, jest umorzona w wysokości 180 000 zł. W związku z modernizacją parku maszynowego obie maszyny zostały postawione w stan likwidacji. Dokonano także fizycznej likwidacji maszyn.

Ewidencja księgowa

1. Dokument LT - postawienie w stan likwidacji maszyny A:

Wn „Umorzenie środków trwałych” 250 000

Ma „Środki trwałe” 250 000

2. Ewidencja pozabilansowa maszyny A:

Wn „Środki trwałe w likwidacji” 250 000

3. Dokument LT - postawienie w stan likwidacji maszyny B, wyksięgowanie dotychczasowej amortyzacji:

Wn „Umorzenie środków trwałych” 180 000

Ma „Środki trwałe” 180 000

4. Dokument LT - postawienie w stan likwidacji maszyny B, wyksięgowanie nadwyżki wartości początkowej nad amortyzacją:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 20 000

Ma „Środki trwałe” 20 000

5. Ewidencja pozabilansowa maszyny B:

Wn „Środki trwałe w likwidacji” 250 000

6. Protokół fizycznej likwidacji maszyny A:

Ma „Środki trwałe w likwidacji” 250 000

7. Protokół fizycznej likwidacji maszyny B:

Ma „Środki trwałe w likwidacji” 250 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

REKLAMA

Procesowi likwidacji mogą towarzyszyć koszty, które jednostka musi ponieść, aby doprowadzić go do końca. Koszty te są księgowane w poczet pozostałych kosztów operacyjnych. Natomiast wszelkie odzyski, czyli materiały, jakie uda się pozyskać np. w wyniku złomowania, jednostka może zaksięgować na konto magazynu, jeżeli odzyskane materiały podlegają składowaniu.

Inaczej wygląda sytuacja, gdy likwidacja ma związek z budową nowego środka trwałego. Wszelkie koszty i przychody związane z likwidacją będą korygowały wartość środków trwałych w budowie.

Przykład 2

Jednostka Y ma w swoich zasobach maszynę produkcyjną C i halę magazynową D. W związku ze zmianą profilu działalności oba środki trwałe postawiono w stan likwidacji.

Maszyna produkcyjna o wartości brutto 100 000 zł i dotychczasowym umorzeniu 95 000 zł została przekazana do złomowania specjalistycznej jednostce.

Faktura za usługę rozbiórki opiewała na kwotę 2000 zł.

Udało się odzyskać materiały o wartości 1000 zł, które sprzedano w skupie metali.

Hala magazynowa o wartości początkowej 500 000 zł i dotychczasowym umorzeniu 400 000 zł została rozebrana. Zamiast niej powstanie nowa hala produkcyjna.

Koszt rozbiórki wyniósł 10 000 zł. Materiały o wartości 15 000 zł, pozyskane w wyniku prac rozbiórkowych, sprzedano innej jednostce.

Ewidencja księgowa

1. Dokument LT - postawienie w stan likwidacji maszyny C, wyksięgowanie dotychczasowej amortyzacji:

Wn „Umorzenie środków trwałych” 95 000

Ma „Środki trwałe” 95 000

2. Dokument LT - postawienie w stan likwidacji maszyny C, wyksięgowanie nadwyżki wartości początkowej nad amortyzacją:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 5 000

Ma „Środki trwałe” 5 000

3. Faktura obca za usługę rozbiórki:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 2 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 2 000

4. Sprzedaż złomu za gotówkę:

Wn „Kasa” 1 000

Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 1 000

5. Dokument LT - postawienie w stan likwidacji hali magazynowej D, wyksięgowanie dotychczasowej amortyzacji:

Wn „Umorzenie środków trwałych” 400 000

Ma „Środki trwałe” 400 000

6. Dokument LT - postawienie w stan likwidacji hali magazynowej D, wyksięgowanie nadwyżki wartości początkowej nad amortyzacją:

Wn „Środki trwałe w budowie” 100 000

Ma „Środki trwałe” 100 000

7. Faktura obca za usługę rozbiórki:

Wn „Środki trwałe w budowie” 10 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 10 000

8. Sprzedaż pozyskanych materiałów:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 15 000

Ma „Środki trwałe w budowie” 15 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

UWAGA

Wynik likwidacji środków trwałych jest wykazywany w rachunku zysków i strat łącznie. Jeżeli jednostka osiągnie zysk, wykaże go w pozycji „Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych”, jeśli natomiast poniesie stratę, pozycją właściwą do jej wykazania będzie „Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych”.

W sytuacji z przykładu 2 jednostka Y poniosła stratę w wyniku likwidacji maszyny C w wysokości 6000 zł (5000 zł + 2000 zł - 1000 zł) i taka też kwota pojawi się w rachunku zysków i strat.

Specyficzną sytuacją są wszelkie zdarzenia losowe związane z majątkiem. Środki trwałe zlikwidowane w wyniku przypadków losowych wpływają na wynik zdarzeń nadzwyczajnych.

Jeśli majątek nie podlegał ubezpieczeniom, kwota nieumorzona trafia na konto strat nadzwyczajnych. Wszelkie kwoty uzyskane od ubezpieczyciela korygują wynik zdarzeń nadzwyczajnych.

Przykład 3

Jednostka Z ma w ewidencji samochód osobowy o wartości początkowej 50 000 zł i dotychczasowym umorzeniu 30 000 zł.

Samochód został skradziony, a fakt ten jednostka zgłosiła firmie ubezpieczeniowej. Ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie w kwocie 15 000 zł.

Ewidencja księgowa

1. Dokument LT - postawienie w stan likwidacji samochodu, wyksięgowanie dotychczasowej amortyzacji:

Wn „Umorzenie środków trwałych” 30 000

Ma „Środki trwałe” 30 000

2. Dokument LT - postawienie w stan likwidacji samochodu, wyksięgowanie nadwyżki wartości początkowej nad amortyzacją:

Wn „Pozostałe rozrachunki” 20 000

Ma „Środki trwałe” 20 000

3. Wyciąg bankowy potwierdzający wpływ odszkodowania:

Wn „Rachunek bankowy” 15 000

Ma „Pozostałe rozrachunki” 15 000

4. Zaksięgowanie różnicy między wysokością odszkodowania a poniesioną stratą:

Wn „Straty nadzwyczajne” 5 000

Ma „Pozostałe rozrachunki” 5 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Podatek dochodowy

Przepisy ustawy o podatku dochodowym także odnoszą się do kwestii likwidacji. Ustawa nie zabrania uznania strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych za koszty uzyskania przychodów. Wyjątek od tej zasady dotyczy sytuacji, gdy likwidowane środki utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności. Ta sama zasada dotyczy likwidowanych inwestycji w obcych środkach trwałych. Jeżeli jednostka poniesie nakłady na adaptację wynajmowanych pomieszczeń, może je amortyzować i uznawać odpisy za koszty uzyskania przychodów. Jeśli jednak jednostka zdecyduje się zaniechać działalności w wynajmowanym pomieszczeniu, np. poprzez rozwiązanie umowy najmu, wartość nieumorzona nie będzie stanowiła kosztu uzyskania przychodu. Analogicznie wszelkie kwoty zwrócone przez właściciela z tytułu podniesienia wartości lokalu nie będą stanowiły przychodów podatkowych.

• art. 32 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 171, poz. 1056

• art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 141, poz. 888

Jerzy Rybka, główny księgowy z licencją MF

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

REKLAMA

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

REKLAMA