Zatrudnienie współmałżonka we własnej firmie

Podatki 2019

Autopromocja

Zatrudnienie współmałżonka wymaga opłacania „dużego ZUS-u”

Przedsiębiorca może zatrudnić współmałżonka na takiej samej podstawie, jak innych pracowników, czyli spisując umowę o pracę, o dzieło lub zlecenie. Umowa o pracę i umowa o dzieło sprawiają, że pod względem ZUS współmałżonek traktowany jest jak osoba współpracująca (o ile pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z zatrudniającym go przedsiębiorcą). Inaczej jest w przypadku umowy zlecenia, o czym poniżej.

Uznanie przez ZUS współmałżonka za osobę współpracującą wiąże się z koniecznością opłacania składek na jego ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Wysokość tych składek ustalana jest taka samo, jak dla przedsiębiorców na tzw. „dużym ZUS-ie”, który obecnie wynosi przeszło 1000 zł wraz z ubezpieczeniem chorobowym. Przepisy nie przewidują możliwości zastosowania wobec współmałżonka preferencyjnych składek ZUS. Wysokość składek nie ma w tym wypadku związku z kwotą uzyskiwanego wynagrodzenia.

Analogiczne zasady mają zastosowanie w przypadku zatrudnienia przez przedsiębiorcę:

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

- dzieci własnych,

- dzieci małżonka,

- dzieci przysposobionych (adoptowanych),

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

- rodziców,

- macochy i ojczyma,

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

- osób przysposabiających (adoptujących).

Najważniejsze obowiązki płatników podczas kontroli ZUS

Zapraszamy na forum ZUS i prawo pracy

Wszystkie wymienione osoby po spełnieniu warunku pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym z przedsiębiorcą i pomocy w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej traktowane są jak osoby współpracujące. Przy okazji warto zauważyć, że ZUS może uznać fakt współpracy również wówczas, gdy osoba pomagająca w firmie nie jest zatrudniona na żadną umowę.

Jedyny sposób na uniknięcie konieczności opłacania „dużego ZUS-u” za współmałżonka to zawarcie z nim umowy zlecenia. W takim przypadku składki ZUS wyliczane są jak dla zleceniobiorcy niespokrewnionego z przedsiębiorcą, czyli w zależności od wysokości kwoty zlecenia.

Opłacanie ZUS za współmałżonka nie zawsze jest konieczne

Przepisy o ubezpieczeniach społecznych przewidują pewien wyjątek, dzięki któremu pomimo uznania współmałżonka za osobę współpracującą przedsiębiorca nie musi opłacać za niego składek  ZUS. Ma to miejsce w sytuacji, gdy współmałżonek jest równocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę przez innego pracodawcę i osiąga z tego tytułu co najmniej minimalne wynagrodzenie (obecnie 1600 zł brutto miesięcznie). W takim przypadku składki na ubezpieczenia społeczne opłaca pracodawca zatrudniający współmałżonka na podstawie umowy o pracę. Natomiast małżonek - przedsiębiorca jest zobligowany jedynie do opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne za współpracującego z nim współmałżonka.

Wynagrodzenia współmałżonka nie można ująć w kosztach firmowych

Skoro zatrudnienie współmałżonka wiąże się z dużymi obciążeniami na rzecz ZUS, to zachodzi pytanie, czy na gruncie przepisów podatkowych takie rozwiązanie przynosi korzyści przedsiębiorcy? Niestety niewielkie.

Przedsiębiorca nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wartości wynagrodzenia wypłaconego współmałżonkowi. Jednocześnie wynagrodzenie to podlega opodatkowaniu co oznacza, że przedsiębiorca musi obliczać, pobierać i wpłacać zaliczki na podatek dochodowy współmałżonka. Taki stan rzeczy ma miejsce niezależnie od tego jaki małżeński ustrój majątkowy łączy przedsiębiorcę ze współmałżonkiem (mogą to być wspólność lub rozdzielność majątkowa).

Samochód osobowy w firmie - od zakupu do sprzedaży

Pomimo wyżej wymienionego ograniczenia, zatrudniając współmałżonka przedsiębiorca może obniżyć płacony podatek dochodowy w związku z następującymi wydatkami:

- zapłacone za współmałżonka składki ZUS na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe może zaliczyć do kosztów - jednocześnie współmałżonek nie może odliczyć tych kosztów we własnym rozliczeniu rocznym PIT,

- większą część składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone za współmałżonka może odjąć od podatku dochodowego (nie więcej niż 7,75% podstawy wymiaru tej składki),

- do kosztów uzyskania przychodu może zaliczać wydatki związane z wykonywaniem obowiązków służbowych przez współmałżonka (np. diety i inne zwroty kosztów podróży służbowej, opłaty związane z używaniem prywatnego samochodu dla potrzeb prowadzonej działalności, telefon komórkowy),

- składki na fundusz pracy może zaliczyć do kosztów,

- świadczenie urlopowe wypłacone współmałżonkowi z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych może zaliczyć do kosztów.

Kiedy i w jaki sposób ustanowić pełnomocnika firmy?

Z punktu widzenia przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych nieco inaczej wygląda kwestia zatrudnienia członków rodziny innych, niż współmałżonek. Wynagrodzenie dzieci przedsiębiorcy może być uznane za koszt uzyskania przychodów, pod warunkiem, że są one pełnoletnie. Natomiast wynagrodzenie pozostałych członków rodziny może być uznane za koszt uzyskania przychodów bez ograniczeń.

„Zwykły” pracownik może okazać się bardziej opłacalny

W związku z powyższymi ograniczeniami, może okazać się, że bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest zatrudnienie osoby „z zewnątrz”. Dzieje się tak dlatego, że zatrudnienie współmałżonka oznacza:

1. konieczność opłacania „dużego ZUS-u” za współmałżonka niezależnie od wysokości wynagrodzenia (oprócz zatrudnienia na umowę zlecenie),

2. brak możliwości zaliczenia wynagrodzenia współmałżonka do kosztów uzyskania przychodów.

W przypadku zatrudnienia pracownika spoza członków rodziny przedsiębiorca musi bowiem opłacać na rzecz ZUS składki, których wysokość uzależniona jest od faktycznie uzyskiwanego przez niego wynagrodzenia. Ponadto, wynagrodzenie pracownika spoza członków rodziny może być  bez ograniczeń zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Tym samym wartość tego wynagrodzenia obniża wysokość podatku dochodowego, jaki musi zapłacić przedsiębiorca. Oczywiście, obie kwestie są również związane z wysokością kosztu poniesionego na zatrudnienie osoby spoza rodziny. Należy wziąć je pod uwagę obliczając opłacalność zatrudniania współmałżonka.

Zapraszamy na forum Księgowość

Sebastian Bobrowski

Dyrektor Finansowy inFakt