REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak dokonywać potrąceń z wynagrodzenia pracownika

Dorota Twardo
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Dokonując potrąceń z wynagrodzenia pracownika, pracodawcy mają często kłopoty z ustaleniem tzw. kwoty wolnej. Kodeks pracy nie rozstrzyga bowiem, jak postąpić w nietypowych sytuacjach. W jaki sposób prawidłowo dokonywać potrąceń?

Kodeks pracy formułuje dwie zasady dotyczące ustalania kwoty wolnej od potrąceń. Po pierwsze, stanowi, że obliczenia kwoty wolnej dokonuje się po uprzednim odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składek na ubezpieczenia społeczne. Po drugie, określa, że w przypadku zatrudnienia pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy kwota ta ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu. Powyższe regulacje są bardzo ogólne, nic dziwnego więc, że ich stosowanie w praktyce może sprawiać kłopoty.

REKLAMA

Autopromocja

Odliczenie składki zdrowotnej

Przepisy kodeksu pracy dotyczące dokonywania potrąceń, a tym samym ustalania kwoty od nich wolnej, pochodzą z okresu, kiedy to składka zdrowotna odliczana z podatku i pobierana z wynagrodzenia określona była w jednej wysokości - 7,75 proc. Natomiast sposób ustalania kwoty wynagrodzenia netto od tamtego czasu się zmienił (zróżnicowanie składki zdrowotnej na odliczaną od podatku i pobieraną z wynagrodzenia), budząc wiele wątpliwości w kwestii liczenia kwoty wolnej.

Ostatecznie wątpliwości te zostały rozwiązane przez departament prawa pracy MPiPS. 19 października 2007 r. wyjaśnił, że obowiązkowe odliczenia, o których mowa w art. 87 k.p., obejmują nie tylko składkę na ubezpieczenie społeczne i zaliczkę na podatek dochodowy, ale także składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 1,25 proc. podstawy wymiaru jest bezpośrednio finansowana przez pracownika i zmniejsza kwotę należnego wynagrodzenia. A zatem ustalając kwotę wolną od potrąceń, należy odliczyć składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika, zaliczkę na podatek oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Różne kwoty wolne dla pracowników

Kwota wolna od potrąceń przy tym samym typie potrąceń może przyjmować różne wartości dla różnych pracowników. Jej wysokość zależy bowiem m.in. od kwoty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, która również może przyjmować różne wartości. Dla przykładu: inna kwota wolna obowiązuje pracownika, u którego licząc podatek stosuje się zwykłe koszty uzyskania przychodu, a inna dotyczy pracownika dojeżdżającego do pracy, u którego uwzględnia się koszty podwyższone. Podobnie inna jest kwota wolna dla emeryta zatrudnionego na umowę o pracę, u którego przy liczeniu podatku nie stosuje się kwoty zmniejszającej podatek, a inna dla pracownika niemającego żadnych opodatkowanych dochodów z innych źródeł, u którego taką kwotę można zastosować. Zależność sposobu ustalania zaliczki podatkowej na kwotę wolną od potrąceń ilustruje tabela.

Zawsze proporcjonalnie do wymiaru zatrudnienia

REKLAMA

W przypadku zatrudnienia pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy kwoty wolne od potrąceń ulegają proporcjonalnemu zmniejszeniu. Stanowi o tym art. 871 par. 2 k.p. W piśmie z 11 czerwca 2008 r. (GPP-416-4560-327 /08/PE) główny inspektor pracy wyjaśnił, jak stosować ten przepis w praktyce. Według niego przewidziany w art. 91 par. 2 k.p. zakaz swobodnego dysponowania przez pracownika częścią wynagrodzenia za pracę, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy odnosi się do kwoty proporcjonalnej do wymiaru jego zatrudnienia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Oznacza to, że licząc kwotę wolną dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu należy w pierwszej kolejności ustalić wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę stosownie do wymiaru czasu pracy pracownika. Dla celów ustalenia kwoty wolnej od potrąceń od tak uzyskanego wynagrodzenia minimalnego trzeba odliczyć obciążenia składkowo-podatkowe, a otrzymany wynik pomnożyć przez odpowiednią do rodzaju potrącenia stawkę procentową.

Nieprzepracowanie miesiąca nie ma znaczenia

W przepisach kodeksowych brak jest też regulacji na temat, jak liczyć kwotę wolną, gdy pracownik świadczył pracę tylko przez część miesiąca. Dopiero 3 lipca 2008 r. Departament Prawny Głównego Inspektoratu Pracy poinformował (pismo nr GPP-306-4560-457/08/PE), że jedyną przesłanką dopuszczającą pomniejszenie kwot wolnych od potrąceń jest wymiar czasu pracy określony w treści umowy o pracę, w którym zatrudniony jest pracownik. Tym samym w ocenie Departamentu brak jest podstaw do pomniejszenia w sytuacji, gdy pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy otrzymuje wynagrodzenie tylko za część miesiąca (np. z powodu urlopu bezpłatnego, niezdolności do pracy z powodu choroby).

Tak więc proporcjonalne zmniejszanie kwot wolnych jest możliwe tylko w przypadku zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy (art. 871 par. 2 k.p.). Brak jest natomiast podstaw prawnych do zmniejszania kwoty wolnej od potrąceń proporcjonalnie do przepracowanej części miesiąca (np. w związku z urlopem bezpłatnym, wychowawczym).

 

Niekiedy dwie kwoty wolne

W miesiącu, w którym wypłacane są składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż jeden miesiąc, dokonuje się potrąceń od łącznej kwoty wynagrodzenia, uwzględniającej te składniki (art. 87 par. 8 k.p.). Jeśli jednak w danym miesiącu następuje wypłata obok wynagrodzenia za pracę świadczeń z innego tytułu prawnego (np. odprawy emerytalnej), zasady i warunki dokonywania potrąceń mają zastosowanie do każdego z tych świadczeń odrębnie.

14 grudnia 2007 r. Departament Prawa Pracy MPiPS wyjaśnił, że orzecznictwo SN przyjmuje szerokie rozumienie pojęcia wynagrodzenie za pracę dla celów ochrony przed potrąceniami ze strony pracodawcy. Obejmuje ono także odprawy emerytalne. W wyroku z 17 lutego 2004 r. (I PK 217/03, OSNP/2004/24/ 419) SN stwierdził, że odprawa emerytalna (art. 921 k.p.) oraz nagroda jubileuszowa (art. 773 par. 3 pkt 3 k.p.) podlegają ochronie przed potrąceniami (art. 87 k.p.) jak wynagrodzenie za pracę. Wynagrodzenie za pracę oraz odprawa emerytalna stanowią jednak dwa odrębne świadczenia ze stosunku pracy przysługujące z dwóch różnych tytułów prawnych (wynagrodzenie - art. 80 k.p., odprawa emerytalna - art. 921 k.p.). Zatem, zdaniem departamentu, przewidziane w art. 87 i 871 k.p. zasady i warunki dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę mają zastosowanie do każdego z tych świadczeń odrębnie.

PRZYKŁAD

KWOTA WOLNA U KILKU PRACODAWCÓW

Jan M. jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy u kilku pracodawców. Wskutek niezrealizowania ciążących na nim zobowiązań innych niż alimentacyjne skierowana została przeciwko niemu egzekucja z wynagrodzenia za pracę. W tym przypadku w celu określenia kwoty wolnej od potrąceń należy zsumować wynagrodzenie otrzymywane u określonych pracodawców.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ustalanie wysokości kwoty wolnej od potrąceń

DOROTA TWARDO

gp@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

• Art. 87-91 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

• Art. 27b ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kompas Konkurencyjności dla UE – ogólniki i brak konkretnych działań. Stanowisko PIPC

W dniu 29 stycznia 2025 r. Komisja Europejska przedstawiła „Kompas Konkurencyjności dla UE”. Jest to pierwsza inicjatywa nowej Komisji Europejskiej, która ustanawia konkurencyjność jako jedną z nadrzędnych zasad działania UE na czas trwania obecnej kadencji (2024-2029). Poniżej prezentujemy stanowisko Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego dotyczące ww. dokumentu Komisji Europejskiej.

Ulga termomodernizacyjna 2025: Co nowego w przepisach dla podatników?

Ulga termomodernizacyjna po zmianach. Od początku 2025 roku właściciele lub współwłaściciele domów jednorodzinnych mogą skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej także w przypadku zakupu i montażu magazynów energii. Jest to kolejna forma wsparcia rozwoju energetyki odnawialnej i zwiększenia opłacalności instalacji prosumenckich.

Uwaga na fałszywe e-maile na temat konieczności dokonania korekty PIT

Ministerstwo Finansów poinformowało, że pojawiły się fałszywe wiadomości podszywające się pod Krajową Administrację Skarbową (KAS) zawierające miedzy innymi informacje o konieczności dokonania korekty PIT-17.

WIBOR zostanie zastąpiony przez POLSTR - nowy wskaźnik referencyjny. Od kiedy?

POLSTR – tak będzie nazywał się nowy wskaźnik referencyjny, który zastąpi WIBOR. Taką decyzję podjął 30 stycznia 2025 r. Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. wskaźników referencyjnych.

REKLAMA

Sądy masowo popierają przedsiębiorców w sporze o Mały ZUS Plus

Sądy Okręgowe w całej Polsce wydały ponad 60 wyroków zgodnych z interpretacją Rzecznika MŚP, uznając, że przedsiębiorcy mogą ponownie skorzystać z Małego ZUS Plus po dwóch latach przerwy. ZUS stoi na stanowisku, że okres ten powinien wynosić trzy lata. Spór trwa, a część spraw trafia do Sądu Najwyższego.

Czy komputery kwantowe są zagrożeniem dla blockchaina i bezpieczeństwa cyfrowych transakcji?

Blockchain od lat jest symbolem bezpieczeństwa i niezmienności danych. Jego zastosowanie wykracza daleko poza kryptowaluty – wykorzystuje się go w finansach, administracji, logistyce czy ochronie zdrowia. Jednak pojawienie się komputerów kwantowych, zdolnych do przeprowadzania obliczeń niewyobrażalnych dla klasycznych komputerów, rodzi pytanie: czy blockchain przestanie być odporny na złamanie? A jeśli tak, jakie będą tego konsekwencje dla transakcji, danych i całej gospodarki cyfrowej?

Przelewy natychmiastowe – czy europejskie banki są gotowe do zmian?

Zgodnie z decyzją Parlamentu Europejskiego przelewy w euro mają docierać na konta klientów w UE w ciągu 10 sekund. Bankom, które nie spełnią tego wymogu, mogą grozić nie tylko kary, ale i utrata klientów.

Przedsiębiorców niepokoją podatki i niestabilność prawa. Dużym problemem są też rosnące koszty energii

Rosnące koszty energii, wysokie podatki i niestabilność prawa to największe obawy polskich przedsiębiorców. Firmy mierzą się także z problemem braków kadrowych, a większość nie spodziewa się poprawy warunków gospodarczych w najbliższym czasie.

REKLAMA

4%, 5% a nawet 8% - w którym banku można tyle dostać? Oprocentowanie lokat i kont oszczędnościowych - koniec stycznia 2025 r.

W styczniu 2025 r. nastąpiły zmiany w czołówce promocyjnych depozytów bankowych. Dwa banki przestały oferować 8% w skali roku. Ale inna instytucja postanowiła właśnie na początku 2025 r. taką ofertę udostępnić. Mimo licznych promocji lokat i rachunków oszczędnościowych widoczny jest trend stopniowego pogarszania się oferty depozytowej - już od 2 lat. Skutkiem tego - jak pokazują dane NBP - przeciętna lokata zakładana jest z oprocentowaniem mniejszym niż 4% w skali roku.

Obligacje skarbowe - luty 2025 r. Oprocentowanie do 6,80% w skali roku. Oferta obligacji nowych emisji

Ministerstwo Finansów w komunikacie z 27 stycznia 2025 r. przekazało informacje o oprocentowaniu i ofercie obligacji oszczędnościowych (detalicznych) Skarbu Państwa nowych emisji, które będą sprzedawane w lutym 20245 r. Oprocentowanie i marże tych obligacji nie zmienią się w porównaniu do oferowanych w styczniu br. Od 28 stycznia br. można nabywać nowe (lutowe) emisje obligacji skarbowych w drodze zamiany z niewielkim dyskontem. 

REKLAMA