Plusy i minusy zmian w VAT
REKLAMA
Zmiany w VAT obowiązujące od 1 grudnia 2008 r.
REKLAMA
+ Dodatkowe zobowiązanie VAT
Organy skarbowe nie będą już mogły nakładać na podatników dodatkowego zobowiązania VAT (został uchylony art. 109 ust. 4-8). Przed nowelizacją dodatkowe zobowiązanie VAT było nakładane na podatników w przypadku zaniżenia zobowiązania podatkowego lub zawyżenia kwoty zwrotu VAT. Nałożenie takiej sankcji oznaczało dla podatnika obowiązek zapłaty dodatkowej należności w wysokości 30% zaniżenia zobowiązania podatkowego lub 30% zawyżenia kwoty zwrotu.
+ Dostawa nieodpłatna
Podstawę opodatkowania w przypadku nieodpłatnej dostawy towarów spożywczych dla organizacji pożytku publicznego należy określać według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia przekazywanych nieodpłatnie towarów, a nie jak dotychczas według odrębnych zasad (uchylono art. 29 ust. 10a).
+ Eksport towarów
Nastąpiła zmiana definicji eksportu towarów. Po nowelizacji eksportem jest potwierdzony przez urząd celny wywóz towarów z terytorium kraju będący wykonaniem wszystkich czynności wymienionych w art. 7 ustawy o VAT (poprzednio przepis wymieniał wyłącznie czynności wskazane w art. 7 ust. 1 pkt 1-4 ustawy o VAT). W wyniku zmiany eksportem towarów (z prawem do zastosowania stawki 0%) jest również wywóz towarów w ramach czynności nieodpłatnych.
Doprecyzowano, że w eksporcie towarów podatnik może zastosować stawkę 0%, jeżeli zbierze stosowną dokumentację przed upływem terminu do złożenia deklaracji (poprzednio podatnik musiał zebrać dokumentację przed złożeniem deklaracji) - art. 41 ust. 6, 7, 9 i 11.
+ Import towarów
REKLAMA
Poczynając od grudnia 2008 r. podatnik może rozliczyć VAT należny od importu w deklaracji podatkowej - w przypadku gdy towary są objęte celną procedurą uproszczoną, w której okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy. Aby skorzystać z tej możliwości, podatnik musi spełnić warunki wskazane w art. 33a.
Podatnik nie musi odprowadzać VAT należnego od importu. Kwota podatku należnego z tytułu importu towarów stanowi w takiej sytuacji kwotę podatku naliczonego do odliczenia (art. 86 ust. 2 pkt 5). Odliczenia należy dokonać w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek zapłaty VAT od importu towarów (art. 86 ust. 10 pkt 2a).
Zmiany dotyczą również zwolnienia z podatku od importu rzeczy osobistych w związku z przeniesieniem miejsca zamieszkania na terytorium kraju oraz importu towarów przywożonych w bagażu osobistym. Podwyższono limity wartości towarów przywożonych w bagażu osobistym do 300 euro, a w przypadku transportu lotniczego i morskiego do 430 euro. Zostały też zmienione normy w przypadku przywozu wyrobów alkoholowych i wyrobów tytoniowych - art. 56.
- Kasy rejestrujące
Po nowelizacji naruszenie obowiązku rejestracji obrotu za pomocą kas rejestrujących będzie zagrożone sankcją w wysokości 30% VAT naliczonego od zakupów. Sankcja ta nie będzie stosowana tylko do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie lub przestępstwo skarbowe (art. 111 ust. 2). Po nowelizacji kwota ulgi na zakup kasy rejestrującej wynosi 90% ceny zakupu netto (zamiast dotychczasowych 50%), nie więcej jednak niż 700 zł (obecnie 2500 zł) - art. 111 ust. 4.
+ Kaucja gwarancyjna
Zostały uchylone przepisy art. 97 ust. 5-8, które wprowadzały przedłużony termin zwrotu VAT (180 dni) oraz kaucję gwarancyjną (250 000 zł) dla podatników rozpoczynających działalność oraz tych podatników, którzy prowadzili działalność krócej niż rok.
+ Klasyfikacje statystyczne
Przy ustalaniu miejsca świadczenia usług klasyfikacje statystyczne należy stosować wyłącznie wtedy, gdy w ustawie został powołany symbol klasyfikacji statystycznej. W pozostałych przypadkach klasyfikacja statystyczna nie będzie decydowała o miejscu opodatkowania usług transgranicznych (art. 8 ust. 3 w zw. z art. 27 i 28 ustawy o VAT). Oznacza to, że organ podatkowy kierując się klasyfikacją statystyczną nie będzie mógł zmienić ustalonego miejsca świadczenia usługi. Zmiana ta jest połączona ze zmianami w zasadach ustalania miejsca świadczenia usługi w przypadku tzw. usług niematerialnych (w szczególności chodzi tu o usługi doradcze, inżynierskie, prawnicze, księgowe oraz usługi do nich podobne).
+ Korekta należnego VAT
Podatnicy VAT, którzy nie otrzymali zapłaty od kontrahentów, a odprowadzili VAT należny od transakcji, mogą łatwiej go odzyskać. Zgodnie z nowymi przepisami korekty (zmniejszenia) kwoty należnego VAT mogą dokonać, gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu płatności. Po nowelizacji prawo do korekty VAT należnego nie jest już uzależnione od przepisów podatku dochodowego o nieściągalności wierzytelności (art. 89a). Utrudnieniem stosowania tego przepisu może być wprowadzony nowelizacją obowiązek uzyskania od dłużnika potwierdzenia odbioru zawiadomienia o zamiarze obniżenia VAT należnego. Jeżeli dłużnik nie potwierdzi odbioru zawiadomienia, podatnik nie będzie mógł dokonać korekty VAT należnego.
+ Korekta podatku naliczonego
Doprecyzowano przepisy regulujące obowiązek korekty VAT naliczonego (art. 91 ust. 2, 2a, 3-5, 6-7d i 9). Wprowadzono m.in. szczegółowe zasady postępowania w przypadku zmiany prawa do odliczenia w okresie korekty pięcio- i dziesięcioletniej. Wprowadzono również szczegółowe zasady korekty w przypadku towarów objętych korektą roczną w stosunku do których zmieniło się u podatnika prawo do odliczenia VAT naliczonego. W przypadku towarów handlowych, surowców i materiałów nowelizacja wprowadziła nieograniczony obowiązek korekty VAT naliczonego w przypadku zmiany przeznaczenia tych towarów. Natomiast w przypadku innych towarów objętych rocznym okresem korekty (co dotyczy np. wyposażenia) obowiązek korekty po nowelizacji przepisów występuje, jeżeli zmiana prawa do odliczenia wystąpi w ciągu 12 miesięcy od końca okresu rozliczeniowego, w którym podatnik przyjął je do użytkowania.
+ Magazyny konsygnacyjne
Wprowadzono do ustawy definicję magazynu konsygnacyjnego oraz definicję prowadzącego magazyn konsygnacyjny (art. 2 pkt 27c i 27d). Zasady przemieszczania towarów do magazynu konsygnacyjnego oraz warunki uznawania tego przemieszczenia za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów określa nowy art. 12a. Moment powstania obowiązku podatkowego w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów w przypadku przemieszczenia towarów do magazynu konsygnacyjnego w innym państwie członkowskim określa nowy art. 20a. Moment powstania obowiązku podatkowego w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów przemieszczonych do magazynu konsygnacyjnego znajdującego się na terytorium kraju określa nowo dodany art. 20b. Po zmianach polski podatnik, który prowadzi skład konsygnacyjny będzie rozliczał wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów w momencie pobrania towaru z magazynu. Niestety korzystne rozwiązania podatkowe przewidziane dla prowadzących magazyny konsygnacyjne dotyczą tylko towarów wprowadzanych do magazynu i wykorzystywanych w działalności produkcyjnej lub usługowej, a nie handlowej (art. 12a).
+ Odliczenia VAT naliczonego
Nowelizacja przedłużyła terminy, w których podatnik może skorzystać z odliczenia VAT. Podstawowym terminem odliczenia pozostał okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzyma fakturę lub dokument celny. Jeżeli jednak podatnik nie dokonał odliczenia w tym terminie to może to zrobić w jednym z dwóch następujących okresów rozliczeniowych.
Zrezygnowano z nakazu przenoszenia kwoty podatku naliczonego na następny okres rozliczeniowy, gdy podatnik nie wykonał w danym okresie żadnej czynności opodatkowanej. Po nowelizacji podatnik może przenieść podatek naliczony na następny okres rozliczeniowy lub wykazać go do zwrotu (art. 86 ust. 19). Zwrot podatku następuje w tym przypadku w ciągu 180 dni (art. 87 ust. 5a).
Prawo do odliczenia VAT naliczonego nie będzie już uzależnione od możliwości zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów (w art. 88 został uchylony pkt 2 w ust. 1 oraz ust. 2 i 3).
+ Oszacowanie sprzedaży
Podatnicy zwolnieni podmiotowo, którzy nie prowadzą ewidencji sprzedaży, narażają się na ustalenie wysokości obrotu w drodze oszacowania. Po nowelizacji obrót podatnika zostanie ustalony w drodze oszacowania tylko wtedy, gdy nie będzie możliwe ustalenie wartości sprzedaży na podstawie dokumentacji. Ponadto, jeżeli już do oszacowania dojdzie, organ podatkowy ma obowiązek zastosować właściwą dla danego towaru lub usługi stawkę podatku. Przed nowelizacją przepis nakazywał zawsze stosowanie stawki 22% (art. 109 ust. 2).
+ Pojazdy specjalne
Do wykazu pojazdów specjalnych, których nabycie i leasingowanie uprawnia do pełnego odliczenia VAT naliczonego, została dodana kategoria pojazdów pogrzebowych (poz. 11 zał. nr 9). Używanie takiego pojazdu będzie uprawniać również do pełnego odliczenia VAT przy zakupie paliwa.
- Potwierdzenie odbioru faktury korygującej
Podatnik może zmniejszyć podstawę opodatkowania VAT (czyli zmniejszyć VAT należny do zapłaty), jeżeli posiada potwierdzenie odbioru faktury korygującej (art. 29 ust. 4a). Tym samym zasada określona dotąd w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy o VAT i zakwestionowana w wyroku Trybunału Konstytucyjnego znalazła się bezpośrednio w ustawie o VAT. W ustawie zostały również zapisane wyjątki od obowiązku posiadania potwierdzenia faktury korygującej, które dotychczas były zapisane w rozporządzeniu. Katalog czynności, które nie wymagają potwierdzenia odbioru faktury korygującej, pozostał taki sam (art. 29 ust. 4b).
- Przeliczenie kwot w walutach obcych
Po nowelizacji, w przypadku gdy kwoty niezbędne do określenia podstawy opodatkowania są podane w walucie obcej, przeliczenia na złote należy dokonać według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego - art. 31a ust. 1. Natomiast gdy zgodnie z przepisami podatnik może wystawić fakturę ( w walucie obcej) przed powstaniem obowiązku podatkowego, przeliczenia należy dokonać według kursu średniego danej waluty ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.
Celem zmiany miało być dostosowanie zasad przeliczania kwot w walutach obcych do zasad obowiązujących w podatku dochodowym i rachunkowości. Niestety nadal należy się liczyć z tym, że będą powstawały rozbieżności pomiędzy kwotami przeliczanymi na cele podatku dochodowego i rachunkowości a kwotami przeliczanymi w celu rozliczenia VAT. W przypadku importu przeliczenia należy bowiem dokonać zgodnie z przepisami celnymi (art. 31a ust. 3).
+ Remanent likwidacyjny
Od 1 grudnia 2008 r. VAT od remanentu likwidacyjnego będzie należny niezależnie od tego, czy zaprzestanie działalności lub rozwiązanie spółki nastąpiło z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa (art. 5 ust. 3). Zmienią się też zasady opodatkowania remanentu likwidacyjnego. Obowiązek podatkowy od remanentu likwidacyjnego będzie powstawał już w dniu rozwiązania spółki, a informację o spisie z natury towarów wraz z wartością spisu oraz kwotą podatku należnego podatnicy będą załączali do ostatniej deklaracji podatkowej (art. 14 ust. 5). Po likwidacji działalności dostawa towarów objętych spisem z natury będzie zwolniona z VAT. Zwolnienie obejmie okres 12 miesięcy. Prawo do skorzystania ze zwolnienia z VAT dostawy towarów „polikwidacyjnych” uzyskają osoby fizyczne. Dotychczas prawo to przysługiwało tylko byłym wspólnikom spółek (art. 14 ust. 7). Wprowadzono również szczegółowe zasady zwrotu różnicy podatku (art. 14 ust. 9a-9j) wykazanej w ostatniej deklaracji podatkowej. Nowe przepisy uprawniają byłych wspólników spółek do otrzymania zwrotu VAT oraz określają szczegółowe zasady dokonywania tego zwrotu.
+ Rolnicy ryczałtowi
Rozszerzono możliwości zapłaty rolnikowi ryczałtowemu przez dokonywanie wzajemnych potrąceń. Potrącenie zostało uznane za zapłatę, jeżeli wynika z ustaw, rozporządzeń Rady UE oraz tytułów wykonawczych (egzekucyjnych) - art. 116 ust. 9a. Doprecyzowano również przepisy o dokumentowaniu zaliczek (art. 116 ust. 9b).
Po nowelizacji nabywcy produktów rolnych mogą zwiększyć podatek naliczony o nieodliczony wcześniej zryczałtowany zwrot VAT. Otóż podatnicy, którzy w okresie od 1 maja 2004 r. do 30 listopada 2008 r. dokonali zapłaty należności za produkty rolne przed dniem wystawienia faktury i nie powiększyli podatku naliczonego o zryczałtowany zwrot podatku, mogą to zrobić w deklaracji za styczeń lub luty 2009 r. (art. 13 ustawy zmieniającej ustawę o VAT). Podatnik może dokonać odliczenia tylko wtedy, gdy:
- poinformuje naczelnika urzędu skarbowego o dokonaniu powiększenia nie później niż w terminie złożenia deklaracji podatkowej za okres, w którym powiększenie jest dokonywane,
- przedstawi zestawienie należności wynikających z faktur stanowiących podstawę tego powiększenia oraz kwot zaliczek wynikających z dokumentów potwierdzających dokonanie zapłaty na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego,
- posiada oświadczenia rolników potwierdzające ich status jako rolników ryczałtowych w momencie wpłaty zaliczki,
- w kwotach przekazanych należności zawarte były kwoty zryczałtowanego zwrotu VAT.
+ Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu
Zmieniły się zasady ustalania podstawy opodatkowania w przypadku przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w odrębną własność lokalu. Po nowelizacji podstawą opodatkowania jest kwota należna z tytułu tego przekształcenia, pomniejszona o kwotę należnego podatku (art. 29 ust. 8). Przekształcenie jest opodatkowane VAT tylko wtedy, gdy następuje w ciągu 5 lat od ustanowienia lokatorskiego prawa do lokalu.
+ Sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju
Wprowadzono ułatwienia w postępowaniu w sprawie dokumentowania sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, która jest opodatkowana VAT na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia tych towarów. Zgodnie z nowymi przepisami podatnik powinien zebrać dokumenty potwierdzające wywóz towarów poza terytorium kraju przed upływem terminu do złożenia deklaracji za dwa okresy rozliczeniowe. Dopiero po upływie tego terminu podatnik, który nie zebrał dokumentacji potwierdzającej wywóz, ma obowiązek wykazać sprzedaż wysyłkową jako dostawę krajową (art. 23 ust. 15a i 15b).
+ Targi i wystawy
Po nowelizacji miejscem opodatkowania targów i wystaw jest miejsce, gdzie usługi te są faktycznie świadczone (art. 27 ust. 2 pkt 3 lit. a).
- Usługi agencyjne
Usługi świadczone przez przedsiębiorstwa maklerskie, zarządzających funduszami inwestycyjnymi, agentów, zleceniobiorców oraz inne osoby świadczące usługi o podobnym charakterze są, co do zasady, opodatkowane od kwoty otrzymanej prowizji. Jednak po nowelizacji, w przypadku gdy usługi te podatnik będzie świadczył we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, podstawą opodatkowania nie będzie prowizja, lecz kwota należna za usługę, pomniejszona o kwotę podatku (art. 30 ust. 3).
+ Usługi na ruchomym majątku rzeczowym
Usługi wykonywane przez polskiego podatnika na ruchomym majątku rzeczowym należącym do podatnika z innego kraju UE są opodatkowane u nabywcy usługi. Jednym z warunków jest wywiezienie tych towarów poza terytorium kraju w określonym terminie. W wyniku nowelizacji termin ten został wydłużony. Po zmianach wywóz towarów, na których były wykonywane usługi, powinien nastąpić w terminie 90 dni (było 30 dni) od dnia wykonania na nich usług (art. 28 ust. 8). Wywiezienie towarów w terminie późniejszym uprawnia do korekty VAT należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym towary zostaną wywiezione (art. 28 ust. 8a).
+ Usługi niematerialne
Po nowelizacji wszelkie usługi doradcze, inżynierskie, prawnicze, księgowe oraz usługi do nich podobne świadczone na rzecz podatników z innych krajów UE lub na rzecz podmiotów z krajów spoza UE są opodatkowane u nabywcy usługi (art. 27 ust. 4 pkt 3).
+ Użytkowanie wieczyste
W treści ustawy zostało wyraźnie zapisane, że oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste oraz zbycie użytkowania wieczystego i spółdzielczych praw do lokali jest dostawą towarów (art. 7 ust. 1 pkt 6 i 7). W przypadku oddania gruntu w użytkowanie wieczyste obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż z upływem terminu płatności poszczególnych opłat pobieranych z tego tytułu (art. 19 ust. 16b).
W przypadku oddania gruntu w użytkowanie wieczyste, dokonywanego równocześnie z dostawą budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli, w podstawie opodatkowania należy wyodrębnić wartość poszczególnych przedmiotów dostawy. W tego rodzaju dostawach wyłączone zostało bowiem stosowanie art. 29 ust. 5 ustawy o VAT (art. 29 ust. 5a).
+ Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
Doprecyzowano, że podatnik ma obowiązek posiadać dokumenty potwierdzające wywóz towarów z terytorium kraju przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej (art. 42 ust. 1 pkt 2). Jeżeli podatnik nie zbierze w tym terminie niezbędnej dokumentacji potwierdzającej wywóz, nie wykazuje tej dostawy w ewidencji za dany okres rozliczeniowy. Wykazuje ją dopiero w ewidencji za następny okres rozliczeniowy, nie później niż za ostatni w kwartale okres miesięczny (art. 42 ust. 12). Jeżeli podatnik nie otrzyma dokumentów potwierdzających wywóz w terminie, wykazuje sprzedaż ze stawką krajową. Późniejsze zebranie dokumentów upoważnia podatnika do dokonania korekty ewidencji, deklaracji i informacji podsumowującej poprzez wykazanie sprzedaży ze stawką 0% (art. 42 ust. 12a i 13).
+ Wewnątrzwspólnotowe transakcje trójstronne
Uproszczono i doprecyzowano przepisy regulujące zasady rozliczeń VAT w transakcjach trójstronnych (art. 136-138).
+ Zorganizowana część przedsiębiorstwa
Nowelizacja wprowadziła nową definicję zorganizowanej części przedsiębiorstwa (art. 2 pkt 27e, art. 6 pkt 1). Od 1 grudnia 2008 r. zorganizowana część przedsiębiorstwa to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
+ Zwrot podatku
Podstawowym terminem zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym jest 60 dni. Zrezygnowano z większości ograniczeń dotyczących kwoty zwrotu. Nadal jednak podstawowy termin zwrotu 60 dni może być przedłużony w związku z przeprowadzanym postępowaniem wyjaśniającym zasadność zwrotu. W przypadkach przedłużania terminu zwrotu powyżej 60 dni podatnicy mogą uzyskać wcześniejszy zwrot, jeżeli złożą zabezpieczenie majątkowe (art. 87 ust. 2a). Natomiast podatnicy, którzy nie wykonali w okresie rozliczeniowym czynności opodatkowanych na terytorium kraju oraz czynności opodatkowanych poza terytorium kraju, otrzymują zwrot VAT w terminie 180 dni. Jeżeli chcą otrzymać zwrot w ciągu 60 dni powinni złożyć zabezpieczenie w wysokości kwoty wnioskowanego zwrotu.
Po nowelizacji podatnik nadal może wnioskować o wcześniejszy zwrot VAT (w terminie 25 dni). Po zmianach wniosek w tej sprawie nie musi już być „umotywowany”. Aby otrzymać wcześniejszy zwrot, podatnik powinien tylko spełnić warunki wymienione w art. 87 ust. 6.
+ Zwrot zaliczkowy
Został uchylony art. 93 uprawniający do otrzymania zaliczkowego zwrotu VAT. Ze względu na wprowadzenie korzystniejszych dla podatników uregulowań przepis ten stracił znaczenie. Uchylono jednocześnie powiązane z art. 93 przepisy art. 94 i 95.
Zmiany w VAT obowiązujące od 1 stycznia 2009 r.
+ Darowizna na rzecz organizacji pożytku publicznego
Producenci produktów spożywczych mogą skorzystać ze zwolnienia z VAT, w przypadku nieodpłatnego przekazywania wyprodukowanych przez siebie produktów spożywczych na rzecz organizacji pożytku publicznego (art. 43 ust. 1 pkt 16). Zwolnienia z VAT nie można zastosować tylko w przypadku napojów alkoholowych, piwa oraz napojów mieszanych z zawartością alkoholu powyżej 0,5%. Co więcej dokonujący takich nieodpłatnych dostaw producenci produktów spożywczych nie utracą prawa do odliczenia VAT naliczonego związanego z tymi towarami. Tak wynika z art. 86 ust. 8 pkt 3. Warunkiem zwolnienia jest wyłącznie prowadzenie szczegółowej dokumentacji takich nieodpłatnych dostaw.
+ Deklaracje importowe
W przypadku stosowania przez podatnika dokonującego importu tzw. pojedynczego pozwolenia, podatnik dokonuje rozliczenia VAT należnego od importu w deklaracji importowej (art. 33b). Podatek należny wykazany w deklaracji importowej jest jednocześnie podatkiem naliczonym do odliczenia (art. 86 ust. 2 pkt 2). Odliczenia podatku naliczonego podatnik dokonuje w deklaracji VAT składanej za ten okres rozliczeniowy, w którym powstał obowiązek zapłaty VAT należnego od importu towarów. W efekcie podatnik nie będzie ponosił ciężaru ekonomicznego podatku od importu.
+ Deklaracje kwartalne
Prawo wyboru deklaracji kwartalnych wszyscy podatnicy VAT, a nie tylko mali podatnicy (art. 99). Jednak w przypadku podatników „dużych”, możliwość wyboru kwartalnych deklaracji nie oznacza jeszcze możliwości rozliczania VAT w okresach kwartalnych. Dla tych „dużych” podatników, którzy wybiorą kwartalne deklaracje nowelizacja wprowadziła obowiązek dokonywania comiesięcznych wpłat zaliczek na ten podatek (art. 103).
+ Dostawa budynków, budowli lub ich części
Zwolniona z VAT jest dostawa budynków, budowli lub ich części (czyli lokali), z wyjątkiem gdy:
• dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim
• pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż dwa lata.
Nawet, jeżeli zgodnie z podaną definicją podatnik byłby zobowiązany do zapłaty VAT należnego od dostawy budynków, budowli lub ich części, to może skorzystać ze zwolnienia VAT, pod warunkiem, że:
• w stosunku do sprzedawanych obiektów nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia VAT
• dokonujący dostawy nie ponosił wydatków na ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do odliczenia VAT naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów (dokonywanie ulepszeń nie ma znaczenia w przypadku gdy obiekt w stanie ulepszonym był wykorzystywany przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat).
Nowelizacja dała podatnikowi możliwość rezygnacji ze stosowania zwolnienia z VAT od dostawy budynków, budowli lub ich części. Po spełnieniu warunków określonych w art. 43 ust. 10-12, podatnik może więc opodatkować VAT taką dostawę.
Rozszerzono zatem zakres zwolnienia na wszystkie wymienione obiekty. Przed zmianą zwolnienie obejmowało wyłącznie budynki i lokale mieszkalne.
- Dostawa towarów używanych
Zwolnienie z VAT dostawy towarów używanych po nowelizacji dotyczy tylko rzeczy ruchomych (art. 43 ust. 1 pkt 2). Zwolnienie to nie ma zastosowania do budynków, budowli lub ich części, ponieważ zwolnienie tych obiektów zostało uregulowane odrębnie (art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a). Po nowelizacji towar uznaje się za używany, gdy będzie używany przez podatnika dokonującego dostawy co najmniej pół roku po nabyciu prawa rozporządzania tym towarem jak właściciel. Oznacza to, że leasingobiorca nie będzie już mógł wykupionego z leasingu samochodu sprzedać po miesiącu i zastosować do tej sprzedaży zwolnienia z VAT. Dopiero używanie towaru przez co najmniej pół roku od zakupu, będzie uprawniało podatnika do skorzystania ze zwolnienia z VAT przy sprzedaży takiego towaru. Nadal oczywiście podstawowym warunkiem zwolnienia jest, aby podatnikowi nie przysługiwało przy nabyciu takiego towaru prawo do odliczenia VAT naliczonego.
- Gry losowe i zakłady wzajemne
Działalność w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier na automatach i automatach o niskich wygranych nie podlegała VAT (art. 6 pkt 3). Po nowelizacji działalność tego rodzaju jest wymieniona w art. 43 ustawy jako działalność zwolniona z VAT. Oznacza to uwzględnienie obrotów z tej działalności w deklaracji VAT (jeżeli podatnik jest obowiązany do składania deklaracji). Jednocześnie nie będzie już wątpliwości, że obroty z tej działalności będą uwzględniane przy ustalaniu proporcji odliczenia VAT naliczonego.
+ Mały podatnik
Z 800 000 euro do 1 200 000 euro podwyższono limit obrotów, który wskazuje czy podatnik ma status małego podatnika VAT. Oznacza to, że większa liczba podatników skorzysta z udogodnień przewidzianych w ustawie o VAT dla tej grupy podatników. Przypomnijmy, że chodzi tu o możliwość skorzystania z metody kasowej rozliczeń VAT oraz o możliwość kwartalnego rozliczania VAT i składania deklaracji kwartalnych bez konieczności wpłacania miesięcznych zaliczek na podatek.
- Pierwsze zasiedlenie
Rozszerzono przypadki, w których dostawa budynku, budowli lub ich części jest uznawana za pierwsze zasiedlenie. Po nowelizacji za pierwsze zasiedlenie jest uznawane nie tylko wydanie nowowybudowanego budynku, budowli lub ich części pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi. Będzie nim również oddanie takich obiektów pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi po ich ulepszeniu. Warunkiem jest aby wartość ulepszenia przekroczyła 30% wartości początkowej obiektu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Oznacza to, że po nowelizacji z pierwszym zasiedleniem możemy mieć do czynienia również w przypadku budynków i budowli dawno wybudowanych. Taka definicja pierwszego zasiedlenia wpływa bezpośrednio na zakres prawa do zwolnienia dostawy budynków, budowli lub ich części.
+ Prezenty małej wartości
Z 5 zł do 10 zł podwyższono wartość towarów uznawanych za prezenty małej wartości. Powrócono również do wcześniejszych, bardziej czytelnych zasad ustalania tej wartości. Po nowelizacji wartość prezentu należy ustalać na podstawie ceny nabycia lub kosztu wytworzenia (przed nowelizacja o wartość prezentu miała być ustalana na podstawie obiektywnej wartości rynkowej). Po nowelizacji dopuszczalne jest również korygowanie historycznej ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, ponieważ wartość prezentu należy ustalać na dzień przekazania prezentu.
+ Zwolnienie podmiotowe
Po nowelizacji podatnicy, którzy otrzymują wynagrodzenie prowizyjne będą określali prawo do zwolnienia na podstawie kwot otrzymanych prowizji, a nie na podstawie trzydziestokrotności kwot otrzymanych prowizji (uchylono ust. 8 art. 113).
Ponadto podatnicy, którzy utracili lub zrezygnowali ze zwolnienia podmiotowego z VAT będą mogli do niego powrócić po upływie roku licząc od końca roku, w którym utracili lub zrezygnowali ze zwolnienia (poprzednio mogli do zwolnienia podmiotowego powrócić dopiero po upływie 3 lat).
- ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost. zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1320
Ewa Sławińska
ekspert w zakresie VAT
REKLAMA
REKLAMA
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat