REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Na czym polegają opcje i warranty i jak je wykazać w księgach

Mariusz Bukowiński
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Opcje i warranty są pochodnymi instrumentami finansowymi. W przeciwieństwie do kontraktówfutures- opisanych w poprzednim numerze „BR” - nie wymagają skomplikowanego systemu rozliczenia i wniesienia depozytów.

Opcja to kontrakt, w wyniku którego jednostka nabywa prawo kupna - opcja kupna (call), lub sprzedaży - opcja sprzedaży (put), aktywów podstawowych po określonej z góry cenie i w określonym czasie.

REKLAMA

Autopromocja

Opcja to pochodny instrument, który umożliwia zabezpieczenie przed ewentualnymi stratami wynikającymi z wahań cen przedmiotu transakcji, tj. aktywów podstawowych (pierwotnych). Kontrakty opcyjne są instrumentami giełdowymi, standaryzowanymi w zakresie ceny, ważności, terminu i przedmiotu umowy.

Według przedmiotu transakcji rozróżniamy następujące opcje:

• akcje (stock options), • waluty (FX options),

• obligacje (bond options), • stopy procentowe (interest rate options),

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• towary (commodity options), • inne instrumenty pochodne (futures, swap options),

• indeksy giełdowe (index options), • inne indeksy.

Kupując opcję, inwestor nabywa prawo do kupna lub sprzedaży w przyszłości określonego instrumentu bazowego po z góry określonej cenie. Zajmuje tym samym tzw. długą pozycję (long position). Często nazywa się go posiadaczem opcji (option holder). Drugą stroną transakcji, sprzedającą opcję, jest wystawca opcji (option writer). Wystawca opcji zajmuje tzw. krótką pozycję (short position) i jest zobowiązany do sprzedaży lub kupna w przyszłości określonego instrumentu podstawowego po ściśle określonej cenie. Jest to cena wykonania (cena bazowa lub inaczej cena rozliczenia). Za to zobowiązanie wystawca opcji pobiera opłatę będącą ceną opcji, inaczej zwaną premią.

Schemat. Opcje

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Tabela 1. Ogólna charakterystyka opcji

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 1

1 października 2006 r. spółka XYZ kupiła opcję kupna (call) obligacji, tj. zajęła długą pozycję. Kupiona opcja daje prawo nabycia obligacji za 200 000 zł po upływie 10 miesięcy od dnia nabycia opcji, tj. 1 sierpnia 2007 r. W momencie zakupu opcji zapłacono premię opcyjną w wysokości 10 000 zł. 31 grudnia 2006 r. wartość rynkowa opcji wyniosła 25 000 zł. 1 sierpnia 2007 r. spółka XYZ zrealizowała opcję i kupiła obligacje. W dniu wykonania opcji wartość rynkowa obligacji wyniosła 250 000 zł.

Ewidencja księgowa

1. Nabycie opcji 1 października 2006 r. i zapłata premii opcyjnej w wysokości 10 000 zł:

Wn „Terminowy kontrakt opcyjny” 10 000

Ma „Rachunek bieżący” 10 000

2. Wycena opcji do wartości godziwej na dzień bilansowy 31 grudnia 2006 r.:

Wn „Terminowy kontrakt opcyjny” 15 000

Ma „Przychody finansowe” 15 000

3. Realizacja opcji 1 sierpnia 2007 r. - zakup obligacji za 200 000 zł (po cenie ustalonej w opcji call na 1 października 2006 r.:

Wn „Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu” 200 000

Ma „Rachunek bieżący” 200 000

4. Zamknięcie kontraktu opcyjnego:

Wn „Koszty finansowe” 25 000

Ma „Terminowy kontrakt opcyjny” 25 000

5. Wycena instrumentu bazowego, tj. obligacji, do wartości godziwej 250 000 zł:

Wn „Papiery wartościowe” 50 000

Ma „Przychody finansowe” 50 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Warrant to rodzaj instrumentu finansowego, którego cena jest zależna od ceny instrumentu bazowego. Warrant daje posiadaczowi prawo do zakupu lub sprzedaży określonego instrumentu bazowego w określonej liczbie, po ustalonej cenie, w konkretnym ustalonym terminie.

Główna różnica między opcjami a warrantami polega na tym, że te pierwsze są umową dwóch stron, natomiast warranty są emitowane przez określoną instytucję. Ta różnica powoduje, że w przypadku warrantów możemy zająć tylko długą pozycję, emitent zaś zajmuje krótką pozycję. Ilość opcji dostępnych w obrocie jest praktycznie nieograniczona, natomiast w przypadku warrantów to emitent decyduje o liczbie wyemitowanych warrantów. Kolejną cechą różniącą jest istnienie depozytu zabezpieczającego. Wystawcy opcji muszą wpłacić tzw. depozyt zabezpieczający, gwarantujący wypłatę ewentualnych zobowiązań. W przypadku emisji warrantów tego typu zabezpieczenie na ogół nie jest wymagane.

Tabela 2. Różnice między opcjami i warrantami

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje warrantów: warranty subskrypcyjne oraz warranty opcyjne.

REKLAMA

Warrant subskrypcyjny to dokument (certyfikat) często dołączany do akcji lub obligacji, dający posiadaczowi ograniczone lub nieustające prawo kupna papierów wartościowych lub innych aktywów po ustalonej cenie lub prawo do subskrypcji przyszłych emisji obligacji tego samego emitenta. Warranty subskrypcyjne są najczęściej warrantami kupna (call) emitowanymi przez spółki na własne akcje. Najczęściej dołącza się je do emisji obligacji bądź wystawia się je w przypadku planowania nowej emisji akcji.

Warrant opcyjny to instrument finansowy łączący cechy warrantu subskrypcyjnego i opcji. W najprostszy sposób można go zdefiniować jako uprawnienie do nabycia od emitenta (warrant kupna) lub zbycia emitentowi (warrant sprzedaży) w określonym terminie instrumentu bazowego po określonej przez strony cenie wykonania.

Warrant opcyjny to instrument uprawniający nabywcę do otrzymania różnicy między ceną akcji a ceną wykonania (warrant call) lub odwrotnie - różnicy między ceną wykonania a ceną akcji (warrant put). Jest to więc instrument podobny do opcji, z tym że nie można go wystawiać na rynku wtórnym. Powoduje to powstanie możliwych różnic w wycenie obu instrumentów.

 

Warranty opcyjne emitowane są głównie przez banki inwestycyjne lub domy maklerskie. W Polsce warranty notowane są na GPW oraz w CeTO (Centralnej Tabeli Ofert). Obecnie notowanych jest ponad 100 serii warrantów wyemitowanych przez BRE Bank SA (BRE), Beskidzki Dom Maklerski SA (BDM), CDM PEKAO SA (CDM). Większość jest wariantami put lub call, typu europejskiego, wystawionymi na akcje spółek notowanych na GPW, indeksy giełdowe, bony skarbowe. BDM wyemitował również amerykańskie warranty kupna i sprzedaży wystawione na kontrakty terminowe na WIG 20.

Przykład 2

Inwestor nabywa 1000 warrantów kupna akcji spółki XYZ z ceną wykonania 100 zł. Aktualna cena rynkowa akcji spółki XYZ wynosi 90 zł za jedną akcję. Cena warrantu na jedną akcję (premia) wynosi 10 zł. Jeden warrant (warrant europejski) daje inwestorowi prawo do nabycia w dacie realizacji 10 akcji po cenie 100 zł za akcję.

Wariant 1

Cena rynkowa akcji w momencie wykonania warrantu wynosiła 95 zł.

Inwestor ponosi stratę w wysokości 100 000 zł (wartość zapłaconej premii).

Ewidencja księgowa:

1. Zakup warrantu i płatność premii w wysokości 100 000 zł (1000 × 10 akcji × 10 zł):

Wn „Rozliczenie kontraktu terminowego

- w analityce „Warrant” 100 000

Ma „Rachunek bankowy 100 000

2. Zamknięcie kontraktu/rezygnacja z realizacji warrantu/strata zainwestowanej premii:

Wn „Koszty finansowe” 100 000

Ma „Rozliczenie kontraktu terminowego”

- w analityce „Warrant” 100 000

(Na WGPW można nabyć akcje za 95 zł, warrant ma cenę wykonania w wysokości 100 zł).

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant 2

Cena rynkowa akcji w momencie wykonania warrantu wynosiła 110 zł.

Inwestor „wychodzi na zero”, ponieważ nadwyżka ceny rynkowej akcji jest równa zapłaconej premii.

Ewidencja księgowa:

1. Zakup warrantu i płatność premii w wysokości 100 000 zł (1000 × 10 akcji × 10 zł):

Wn „Rozliczenie kontraktu terminowego”

- w analityce „Warrant” 100 000

Ma „Rachunek bankowy” 100 000

2. Realizacja kontraktu/zaksięgowanie przychodów finansowych w wysokości różnicy między rynkową ceną akcji spółki XYZ w wysokości 110 zł a kursem warrantu w wysokości 100 zł (10 zł × 10 000 = 100 000 zł):

Wn „Rachunek bankowy” 100 000

Ma „Przychody finansowe” 100 000

3. Zamknięcie kontraktu/wyksięgowanie wartości zapłaconej premii w koszty finansowe okresu:

Wn „Koszty finansowe” 100 000

Ma „Rozliczenie kontaktu terminowego” 100 000

- w analityce „Warrant”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant 3

Cena rynkowa akcji w momencie wykonania warrantu wynosiła 115 zł.

Inwestor realizuje zysk w wysokości 50 000 zł (osiągnięty zysk na realizacji kontraktu w wysokości 150 000 zł minus zapłacona premia w wysokości 100 000 zł).

Ewidencja księgowa:

1. Zakup warrantu i płatność premii w wysokości 100 000 zł (1000 × 10 akcji × 10 zł):

Wn „Rozliczenie kontraktu terminowego”

- w analityce „Warrant” 100 000

Ma „Rachunek bankowy” 100 000

2. Realizacja kontraktu/zaksięgowanie przychodów finansowych w wysokości różnicy między rynkową ceną akcji spółki XYZ w wysokości 115 zł a kursem warrantu w wysokości 100 zł (15 zł × 10 000 = 150 000 zł):

Wn „Rachunek bankowy” 150 000

Ma „Przychody finansowe” 150 000

3. Zamknięcie kontraktu/wyksięgowanie wartości zapłaconej premii w koszty finansowe okresu:

Wn „Koszty finansowe” 100 000

Ma „Rozliczenie kontraktu terminowego” 100 000

- w analityce „Warrant”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Opcje europejskie i amerykańskie

Pod względem możliwości wykonania rozróżniamy dwa rodzaje opcji:

• opcje europejskie, które mogą zostać wykonane tylko w dniu wygaśnięcia opcji,

• opcje amerykańskie, które mogą być wykonane w każdym momencie przed wygaśnięciem ważności.

Nazwa nie oznacza, że opcje europejskie istnieją tylko na rynku europejskim, a amerykańskie - na amerykańskim. Obecnie jest to klasyfikacja według wykonania.

• § 6 pkt 2, § 13 pkt 1, § 14 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych - Dz.U. Nr 149, poz. 1674; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 256, poz. 2146

Mariusz Bukowiński

Partner Zarządzający MB Audyt

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Program do rozliczeń rocznych PIT

Rozlicz deklaracje roczne z programem polecanym przez tysiące firm i księgowych. Zawiera wszystkie typy deklaracji PIT, komplet załączników oraz formularzy NIP.

ETS 2: Na czym polega nowy system handlu emisjami w UE. Założenia, harmonogram i skutki wdrożenia. Czy jest szansa na rezygnację z ETS 2?

Unijny system handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) odgrywa kluczową rolę w polityce klimatycznej UE, jednak jego rozszerzenie na nowe sektory gospodarki w ramach ETS 2 budzi kontrowersje. W artykule przedstawione zostały założenia systemu ETS 2, jego harmonogram wdrożenia oraz potencjalne skutki ekonomiczne i społeczne. Przeanalizowano również możliwości opóźnienia lub rezygnacji z wdrożenia ETS 2 w kontekście polityki klimatycznej oraz nacisków gospodarczych i społecznych.

Samotny rodzic, ulga podatkowa i 800+. Komu skarbówka pozwoli skorzystać, a kto zostanie z niczym?

Ulga prorodzinna to temat, który każdego roku podczas rozliczeń PIT budzi wiele emocji, zwłaszcza wśród rozwiedzionych lub żyjących w separacji rodziców. Czy opieka naprzemienna oznacza równe prawa do ulgi? Czy ten rodzaj opieki daje możliwość rozliczenia PIT jako samotny rodzic? Ministerstwo Finansów rozwiewa wątpliwości.

Twój e-PIT 2025: logowanie. Dane autoryzujące, bankowość elektroniczna, Profil Zaufany, mObywatel, e-Dowód

W ramach usługi Twój e-PIT przygotowanej przez Ministerstwo Finansów i Krajową Administrację Skarbową w 2025 roku, można złożyć elektronicznie zeznania podatkowe: PIT-28, PIT-36, PIT-36L, PIT-37 i PIT-38 a także oświadczenie PIT-OP i informację PIT-DZ. Czas na to rozliczenie jest do 30 kwietnia 2025 r. Najpierw jednak trzeba się zalogować do e-US (e-Urząd Skarbowy - urzadskarbowy.gov.pl). Jak to zrobić?

REKLAMA

Księgowy, biuro rachunkowe czy samodzielna księgowość? Jeden błąd może kosztować Cię fortunę!

Prowadzenie księgowości to obowiązek każdego przedsiębiorcy, ale sposób jego realizacji zależy od wielu czynników. Zatrudnienie księgowego, współpraca z biurem rachunkowym czy samodzielne rozliczenia – każda opcja ma swoje plusy i minusy. Źle dobrane rozwiązanie może prowadzić do kosztownych błędów, kar i niepotrzebnego stresu. Sprawdź, komu najlepiej powierzyć finanse swojej firmy i uniknij pułapek, które mogą Cię słono kosztować!

Czym są przychody pasywne, wykluczające z Estońskiego CIT? Sądy odpowiadają niejednoznacznie

Przychody pasywne w Estońskim CIT. Czy w przypadku gdy firma informatyczna sprzedaje prawa do gier jako licencje, są to przychody pasywne, wykluczające z Estońskiego CIT? Na pytanie, czy limit do 50% przychodów z wierzytelności dla podatników na Estońskim CIT powinien być liczony z uwzględnieniem zbywania własnych wierzytelności w ramach faktoringu, sądy odpowiadają niejednoznacznie.

Dość biurokratycznych absurdów! 14 kluczowych zmian, które uwolnią firmy od zbędnych ograniczeń

Mikro, małe i średnie firmy od lat duszą się pod ciężarem skomplikowanych przepisów i biurokratycznych wymagań. Rzecznik MŚP, Agnieszka Majewska, przekazała premierowi Donaldowi Tuskowi listę 14 postulatów, które mogą zrewolucjonizować prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce. Uproszczenia podatkowe, ograniczenie kontroli, mniej biurokracji i szybsze procedury inwestycyjne – te zmiany mogą zdecydować o przyszłości setek tysięcy przedsiębiorstw. Czy rząd odpowie na ten apel?

Odliczenie w PIT zakupu smartfona, smartwatcha i tabletu jest możliwe. Kto ma takie prawo? [Ulga rehabilitacyjna 2025]

Wydatki poniesione przez podatnika z orzeczoną niepełnosprawnością na zakup telefonu komórkowego (smartfona), smartwatcha i tabletu oraz oprogramowania i baterii do tych urządzeń (a także na naprawy tych urządzeń), można uznać za wydatki, podlegające odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej określonej w art. 26 ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 26 ust. 7a pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podstawowym warunkiem tego odliczenia jest to, by te urządzenia ułatwiały wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności. Takie jest stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej zaprezentowane np. w interpretacji indywidualnej z 19 listopada 2024 r.

REKLAMA

Twój e-PIT już jest! Jak szybko rozliczyć PIT i otrzymać zwrot podatku?

Usługa Twój e-PIT ruszyła 15 lutego 2025 roku rusza. To najprostszy sposób na szybkie i wygodne rozliczenie podatku PIT za 2024 rok. Sprawdź, jakie nowości wprowadzono w tym roku i jak złożyć zeznanie w kilka kliknięć, by nie czekać na zwrot podatku!

Zaniechanie poboru podatku od subwencji i wsparcia finansowego z tarcz PFR do końca 2026 roku

Ministerstwo Finansów chce wydłużyć do końca 2026 r. okres zaniechania poboru podatku od subwencji finansowych oraz finansowania preferencyjnego udzielonych przez PFR w ramach tarcz – wynika z projektu rozporządzenia, opublikowanego 14 lutego 2025 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

REKLAMA