REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak ująć w księgach wartości niematerialne i prawne wytwarzane we własnym zakresie

Gyöngyvér Takáts
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Specjalną kategorią wartości niematerialnych i prawnych są koszty prac rozwojowych. Muszą one spełnić, poza definicjami podstawowymi, dodatkowe warunki, żeby mogły być ujęte w księgach jako wartości niematerialne i prawne.

Wartości niematerialne i prawne mogą być nabyte z zewnątrz lub wytworzone we własnym zakresie. Jest to specyficzny sposób nabywania, ponieważ w przypadku tej kategorii aktywów trudno jest określić, czy dany składnik w ogóle powstał i w jakiej wartości. Nie należy ujmować jako składnika aktywów wartości firmy wytworzonej przez jednostkę. W myśl MSR nr 38 nie stanowi ona możliwego do zidentyfikowania zasobu, nad którym jednostka sprawuje kontrolę i który może być wiarygodnie wyceniony w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia.

REKLAMA

Autopromocja

Zgodnie z ustawą o rachunkowości koszty prac rozwojowych można aktywować wtedy, gdy spełniają one następujące warunki:

• produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone,

• techniczna przydatność produktu lub technologii została stwierdzona i odpowiednio udokumentowana i na tej podstawie jednostka podjęła decyzję o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii,

• koszty prac rozwojowych zostaną pokryte, według przewidywań, przychodami ze sprzedaży tych produktów lub z zastosowania technologii.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Koszty prac rozwojowych podlegają amortyzacji przez okres maksimum pięciu lat.

Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 38 zdecydowanie odróżnia prace badawcze od prac rozwojowych. Istota wyodrębnienia tych dwóch rodzajów prac polega na tym, że koszty prac badawczych w żadnym wypadku nie mogą być aktywowane, natomiast koszty prac rozwojowych - po spełnieniu wymogów - mogą. Jednostka może aktywować koszty prac rozwojowych, jeżeli jest w stanie bardzo dokładnie określić, czy zostały one poniesione na etapie prac badawczych czy na etapie prac rozwojowych. Oznacza to procesowe podejście do możliwości zaliczania kosztów prac rozwojowych do aktywów. Jeżeli jednostka nie może oddzielić tych dwóch etapów, nakłady na całe przedsięwzięcie musi traktować, jak gdyby zostały poniesione wyłącznie na etapie prac badawczych.

Co należy rozumieć przez prace badawcze i rozwojowe

Prace badawcze to nowatorskie i zaplanowane poszukiwanie rozwiązań podjęte z zamiarem zdobycia i przyswojenia nowej wiedzy naukowej i technicznej. Prace rozwojowe są praktycznym zastosowaniem odkryć badawczych lub osiągnięć innej wiedzy w planowaniu lub projektowaniu produkcji nowych lub znacznie udoskonalonych materiałów, urządzeń, produktów, procesów technologicznych, systemów lub usług, które ma miejsce przed rozpoczęciem produkcji seryjnej lub jego zastosowaniem.

Tabela 1. Księgowe ujęcie kosztów prac badawczych i rozwojowych

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Należy podkreślić, że jednostka będzie mogła zaliczyć do aktywów te koszty prac rozwojowych i od tego momentu, gdy:

1. Spełniają one definicję wartości praw niematerialnych i prawnych.

2. Udowodni:

• możliwość, z technicznego punktu widzenia, ukończenia składnika wartości niematerialnych i prawnych, tak aby nadawał się do użytkowania lub sprzedaży;

• zamiar ukończenia składnika wartości niematerialnych oraz jego użytkowania lub sprzedaży;

• zdolność do użytkowania lub sprzedaży składnika wartości niematerialnych;

• sposób, w jaki składnik wartości niematerialnych będzie wytwarzał prawdopodobne przyszłe korzyści ekonomiczne. Między innymi jednostka gospodarcza powinna udowodnić istnienie rynku na produkty powstające dzięki składnikowi wartości niematerialnych lub na sam składnik albo - jeśli składnik ma być użytkowany przez jednostkę - użyteczność składnika wartości niematerialnych;

• dostępność stosownych środków technicznych, finansowych i innych, które mają służyć ukończeniu prac rozwojowych oraz użytkowaniu lub sprzedaży składnika wartości niematerialnych;

• możliwość wiarygodnego ustalenia nakładów poniesionych w czasie prac rozwojowych, które można przyporządkować temu składnikowi wartości niematerialnych.

Zarówno przepisy ustawy, jak i MSR nr 38 wskazują na to, że jednostka musi być bardzo ostrożna przy ocenie, czy dane koszty mogą być zakwalifikowane do kosztów prac rozwojowych, czy też nie. Dlatego - na podstawie warunków określonych w przepisach bilansowych - należy odpowiednio udokumentować, że dany składnik wartości niematerialnych i prawnych spełnia wymogi i można go ująć w aktywach.

UWAGA

W razie wątpliwości, jakie prace należy uznać za badawcze, a jakie za rozwojowe, można sięgnąć do przykładów podanych w MSR nr 38, które mogą być pomocne w klasyfikacji.

Warto zwrócić uwagę, że ustawa wymaga osiągnięcia przez te składniki przynajmniej progu rentowności produkcji: (...) koszty prac rozwojowych zostaną pokryte, według przewidywań, przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii. Takiego wymogu MSR nr 38 nie stawia. Znajduje się w nim jedynie zapis o możliwości sprzedaży: (...) jednostka musi udowodnić sposób, w jaki składnik wartości niematerialnych będzie wytwarzał prawdopodobne przyszłe korzyści ekonomiczne. Między innymi jednostka gospodarcza powinna udowodnić istnienie rynku na produkty powstające dzięki składnikowi wartości niematerialnych lub na sam składnik lub - jeśli składnik ma być użytkowany przez jednostkę - użyteczność składnika wartości niematerialnych.

Może się więc zdarzyć, że jakiś składnik według ustawy o rachunkowości nie może być zakwalifikowany do wartości niematerialnych i prawnych, a według MSR nr 38 - może.

Tabela 2. Przykłady prac badawczych i rozwojowych

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

Co należy zaliczyć do kosztu wytworzenia wartości niematerialnych i prawnych wytworzonych we własnym zakresie

Koszty prac rozwojowych trzeba ująć w księgach w wysokości wszystkich nakładów, które mogą być bezpośrednio przyporządkowane czynnościom tworzenia, produkcji, przystosowania składnika aktywów do użytkowania w sposób zamierzony przez kierownictwo.

Przykład

W okresie od 15 marca 2008 r. do 25 czerwca 2008 r. jednostka poniosła nakłady na wytworzenie nowej linii produkcyjnej. Nakłady w wysokości 5800 zł obejmowały:

• koszty wstępnej analizy rynku - 350 zł,

• koszty projektu i przygotowania - 500 zł,

• koszty zużycia materiałów - 900 zł,

• koszty wykorzystanych urządzeń (amortyzacja) - 250 zł,

• koszty wykonania prototypów, testowania - 3000 zł (w tym: 1700 zł - wynagrodzenie pracowników, 1200 zł - zużycie materiałów, 100 zł - amortyzacja),

• koszty szkolenia pracowników - 800 zł.

Wariant I

Jednostka nie może wyodrębnić, kiedy zaczęły się prace badawcze, a kiedy prace rozwojowe. Dlatego wszystkie poniesione nakłady musi zaliczać do kosztów.

Ewidencja księgowa

1. Koszty wstępnej analizy rynku:

Wn „Usługi obce” 350

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 350

2. Koszty projektu i przygotowania:

Wn „Usługi obce” 500

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 500

3. Zużycie materiałów: 900 zł + 1200 zł = 2100 zł

Wn „Zużycie materiałów” 2 100

Ma „Materiały” 2 100

4. Koszty wykorzystanych urządzeń - amortyzacja: 250 zł +100 zł = 350 zł

Wn „Amortyzacja” 350

Ma „Umorzenie” 350

5. Wynagrodzenie pracowników:

Wn „Wynagrodzenie” 1 700

Ma „Rozrachunki z pracownikami” 1 700

6. Koszty szkolenia pracowników:

Wn „Usługi obce” 800

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 800

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant II

Jednostka dokładnie określiła, że koszty poniesione w okresie od 15 marca 2008 r. do 5 maja 2008 r. w wysokości 2000 zł obejmują koszty prac badawczych.

Koszty w wysokości 3000 zł, poniesione od 6 maja 2008 r. do 25 czerwca 2008 r., dotyczą projektowania, wykonania i testowania prototypów.

Kosztów szkolenia pracowników w wysokości 800 zł nie można zaliczyć do kosztów prac rozwojowych.

Ewidencja księgowa

1. Koszty wstępnej analizy rynku:

Wn „Usługi obce” 350

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 350

2. Koszty projektu i przygotowania:

Wn „Usługi obce” 500

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 500

3. Zużycie materiałów:

Wn „Zużycie materiałów” 900

Ma „Materiały” 900

4. Koszty wykorzystanych urządzeń (amortyzacja):

Wn „Amortyzacja” 250

Ma „Umorzenie” 250

5. Koszty wykonania prototypów, testowania:

a) wynagrodzenie pracowników

Wn „Rozliczenie kosztów prac rozwojowych” 1 700

Ma „Rozrachunki z pracownikami” 1 700

b) zużycie materiałów

Wn „Rozliczenie kosztów prac rozwojowych” 1 200

Ma „Materiały” 1 200

c) amortyzacja wykorzystanych urządzeń

Wn „Rozliczenie kosztów prac rozwojowych” 100

Ma „Umorzenie” 100

6. Koszty szkolenia pracowników:

Wn „Usługi obce” 800

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 800

7. Aktywowanie kosztów prac rozwojowych jako wartości niematerialnych i prawnych:

Wn „Wartości niematerialne i prawne” 3 000

- w analityce „Koszty prac rozwojowych”

Ma „Rozliczenie kosztów prac rozwojowych” 3 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 34 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 144, poz. 900

• § 51-67 MSR nr 38 „Wartości niematerialne i prawne”

Gyöngyvér Takáts

specjalista ds. rachunkowości

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KRUS wprowadza zmiany w limitach przychodów. Czy stracisz na emeryturze albo rencie?

KRUS informuje, że od początku grudnia 2024 roku obowiązują nowe kwoty przychodu decydujące o zmniejszaniu lub zawieszaniu świadczeń emerytalno-rentowych. Sprawdź nowe limity miesięcznego przychodu powodujące zmniejszenie/zawieszenie emerytury lub renty.

Nowe wzory formularzy deklaracji VAT od 2025 roku: VAT-8 i VAT-9M

Minister Finansów zamierza od 1 kwietnia 2025 r. wprowadzić dwa nowe wzory deklaracji VAT. Mają to być VAT-8 (wersja 12) i VAT-9M (wersja 11). Gotowy jest już projekt rozporządzenia określającego nowe wzory tych formularzy. Co się zmieni?

Kwota wolna od podatku 60 tys. zł. Jest nowa odpowiedź na pytanie o realizację obietnicy

Obietnica podniesienia kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł wciąż pozostaje niezrealizowana, mimo że miała być spełniona w ciągu pierwszych 100 dni rządów. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację posłanki Marii Koc wyjaśnia, że zmiana może nastąpić dopiero przy poprawie sytuacji budżetowej. Koszt wprowadzenia reformy szacuje się na 52,5 mld zł rocznie.

Pułapka podatkowa. Jest problem z terminem zgłoszenia spadku na formularzu SD-Z2

Są trudności w skorzystaniu ze zwolnienia z podatku od spadków po śmierci najbliższych. Podatnicy wskazują na brak informacji o 6-miesięcznym terminie na zgłoszenie nabycia spadku na formularzu SD-Z2. Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do ministra finansów o wprowadzenie obowiązku pouczania o tych warunkach przez sądy i notariuszy, aby zapobiec przypadkom, gdy niewiedza prowadzi do utraty prawa do ulgi.

REKLAMA

Zmiana zasad wystawiania faktur VAT od 1 stycznia 2025 r.

Na stronach Rządowego Centrum Legislacjii, opublikowany został projekt rozporządzenia, które zmienić ma od 1 stycznia 2024 r. rozporządzenie Ministra Finansów z 29 października 2021 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. poz. 1979). Co się zmieni w fakturowaniu od nowego roku?

Zmiany w stażu pracy już od 2026 r.: Zwiększą uprawnienia pracowników, a tym samym będą stanowiły pewne obciążenie dla pracodawców

Od początku 2026 roku mają wejść w życie zmiany w przepisach dotyczących naliczania stażu pracy. Nowelizacja Kodeksu pracy obejmie nie tylko okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także inne formy zatrudnienia, takie jak umowy zlecenia czy prowadzenie działalności gospodarczej. Te zmiany przyniosą korzyści dla pracowników, ale także dodatkowe wyzwania dla pracodawców.

Amortyzacja inwestycji w obce środki trwałe

W związku z wprowadzeniem Polskiego Ładu w polskim systemie prawnym znalazły się niekorzystne regulacje podatkowe dla branży nieruchomości, wśród których wymienić można przede wszystkim zakaz amortyzacji podatkowej budynków i lokali mieszkalnych. 

NSA: Nawet potencjalna możliwość wykorzystania nieruchomości w działalności gospodarczej zwiększa stawkę podatku od nieruchomości

Do nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej zaliczone być powinny również te grunty lub budynki, które przejściowo nie są wykorzystywane przez podatnika w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 września 2024 r. (III FSK 331/24). NSA - orzekając w przedmiocie podatku od nieruchomości - uznał, że na uwagę zasługuje nie tylko faktyczne wykorzystywanie nieruchomości w prowadzonej działalności gospodarczej, ale także możliwość potencjalnego jej wykorzystania w takim celu.

REKLAMA

Podmiotowość podatników czynnych. Kto jest podatnikiem, gdy czynność opodatkowaną wykonuje więcej niż jeden podmiot?

Podmiotowość w prawie podatkowym, zwłaszcza w podatkach pośrednich, była, jest i raczej będzie problemem spornym. Wątek, który zamierzam poruszyć w niniejszym artykule, dotyczy największej grupy podatników, których podmiotowość wiąże się z wykonywaniem przez nich czynności potencjalnie podlegających opodatkowaniu, w którym to wykonaniu może uczestniczyć czynnie więcej niż jeden podmiot - pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

ZUS: W listopadzie przedsiębiorcy złożyli 1,3 mln wniosków o wakacje składkowe. Pojawiły się wnioski na styczeń 2025 r.

ZUS: W listopadzie 2024 r. przedsiębiorcy złożyli 1,3 mln wniosków o wakacje składkowe. Pojawiły się już pierwsze wnioski o wakacje składkowe na styczeń 2025 r. Wnioski będą rozpatrywane automatycznie.

REKLAMA