Świadczenia pracownicze w MSR nr 19 i w polskim prawie bilansowym

Nowelizacja ustawy o rachunkowości rozszerza definicję biernych rozliczeń międzyokresowych. Zgodnie z nimi: (...) jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikającychw szczególności z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych, a także przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować w sposób wiarygodny, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku (art. 39 ust. 2 uor).

Autopromocja

Jest to kolejna zmiana mająca na celu doprecyzowanie zapisów polskiej ustawy o rachunkowości oraz dostosowanie jej przepisów do uregulowań zawartych w MSR. Ma istotne znaczenie, ponieważ zakres oferowanych lub obowiązkowych świadczeń jest bardzo szeroki. Mimo to należy zauważyć, że znowelizowany art. 39 ust. 2 sygnalizuje jedynie problem. Obecnie w przygotowaniu jest nowy KSR o rezerwach, w którym będziemy mogli znaleźć szczegółowe rozwiązania. Międzynarodowe Standardy Rachunkowości zajmują się świadczeniami pracowniczymi w dwóch standardach. Są to MSSF nr 2 „Płatność w formie akcji własnych” oraz MSR nr 39 „Świadczenia pracownicze”.

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Ujmowanie rezerw z tytułu świadczeń pracowniczych może być obowiązkowe lub dobrowolne, zależne od pracodawcy. Mogą one wynikać więc:

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

• ze sformalizowanych programów lub innych sformalizowanych ustaleń między jednostką a jej poszczególnymi pracownikami, grupami pracowników i ich przedstawicielami,

• z wymogów prawnych lub ustaleń branżowych, na podstawie których jednostki są zobowiązane do wpłacania składek na rzecz państwowych, branżowych i innych wielozakładowych programów,

Autopromocja

Kasowy PIT 2025 – webinar.
Nowe przepisy

Sprawdź

• z niesformalizowanych praktyk, które powodują powstanie zwyczajowo oczekiwanego zobowiązania wobec pracowników.

Schemat. Świadczenia pracownicze

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Krótkoterminowe świadczenia pracownicze, takie jak wynagrodzenia i składki na ubezpieczenia społeczne, płatne urlopy wypoczynkowe i zwolnienia lekarskie, wypłaty z zysku i premie (jeśli podlegają wypłacie w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego) oraz świadczenia niepieniężne (takie jak opieka medyczna, mieszkania służbowe, samochody i inne nieodpłatnie przekazane lub subsydiowane rzeczy lub usługi) dla aktualnie zatrudnionych pracowników.

Świadczenia po okresie zatrudnienia, takie jak emerytury i inne świadczenia emerytalne, ubezpieczenie na życie po okresie zatrudnienia oraz opieka medyczna po okresie zatrudnienia.

Inne długoterminowe świadczenia pracownicze, w tym urlopy z tytułu długiego stażu pracy, urlopy naukowe, nagrody jubileuszowe i inne świadczenia z tytułu długiego stażu pracy, długoterminowe renty inwalidzkie oraz, jeśli nie podlegają one w całości wypłacie w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego, wypłaty z zysku, premie i odroczone wynagrodzenia płatne później niż 12 miesięcy od zakończenia okresu, w którym pracownicy wykonywali związaną z nimi pracę.

Świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy.

Podstawowym kryterium klasyfikacji świadczeń pracowniczych jest horyzont czasowy, w którym są one należne uprawnionym osobom (tj. aktualnym bądź byłym pracownikom). I tak możemy wyróżnić krótkoterminowe oraz długoterminowe świadczenia pracownicze.

Tabela. Świadczenia pracownicze długo- i krótkoterminowe

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Odrębną kategorię stanowią świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy. Świadczenia te są wyodrębnione od pozostałych świadczeń pracowniczych, ponieważ zdarzeniem, które powoduje powstanie zobowiązania, jest samo rozwiązanie stosunku pracy, a nie praca wykonywana przez pracownika. Świadczenia pracownicze płatne są wynikiem decyzji jednostki o rozwiązaniu stosunku pracy z pracownikiem przed osiągnięciem przezeń wieku emerytalnego albo decyzji pracownika o przyjęciu propozycji dobrowolnego rozwiązania stosunku pracy w zamian za te świadczenia.

Odpowiednia klasyfikacja różnych świadczeń emerytalnych stanowi podstawę prawidłowej ewidencji księgowej. Świadczenia te - ze względu na ich różnorodność - wymagają też stosowania rozbudowanej analityki.

• art. 39 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 171, poz. 1056

• § 3, 4, 7, 8, 24, 126 i 132 MSR nr 19 „Świadczenia pracownicze”

Mariusz Bukowiński

biegły rewident, partner zarządzający MB Audyt