REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak można wyodrębnić koszty stałe i zmienne

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Podział kosztów na stałe i zmienne ma ogromne znaczenie dla podejmowania decyzji krótkoterminowych w zakresie produkcji i sprzedaży. Wyodrębnienie kosztów stałych i zmiennych jest zabiegiem pozaewidencyjnym, który można przeprowadzić różnymi metodami.

W artykule tym opisujemy te z nich, które są najczęściej stosowane w praktyce.
Koszty zmienne to koszty ulegające zmianie wraz ze zmianą wielkości produkcji, przy czym mogą one w różny sposób reagować na te zmiany. Natomiast istota kosztów stałych polega na tym, że ich wysokość w zasadzie nie zależy od wielkości produkcji. W praktyce jednak trudno jest znaleźć koszty, które dokładnie spełniałyby wymogi takiej definicji.
Do podziału kosztów na stałe i zmienne najczęściej wykorzystuje się metodę księgową oraz metody statystyczne: dwóch punktów, wizualną (graficzną) i regresji liniowej.

Metoda księgowa

Istota metody księgowej polega na kwalifikowaniu poszczególnych kosztów do stałych lub zmiennych. Po tej kwalifikacji następuje ich ewidencja na odpowiednich kontach.
Szczególnych trudności nastręcza w tej metodzie kwestia wyodrębnienia kosztów stałych i zmiennych z kosztów wydziałowych.
Przy metodzie księgowej podział kosztów na stałe i zmienne w dużej mierze zależy od doświadczenia księgowego. Dlatego o ile zaletą metody księgowej jest jej prostota, o tyle wadą jest duży stopień subiektywizmu przy kwalifikowaniu kosztów.

Przykład 1
Uproszczony sposób podziału kosztów wydziałowych na stałe i zmienne w przedsiębiorstwie zajmującym się obróbką mechaniczną

Tabela 1. Ewidencja kosztów stałych i zmiennych
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Metody statystyczne

Przedstawione metody statystyczne opierają się na uproszczonym założeniu, że koszty całkowite są w sposób liniowy zależne od wielkości produkcji.

Metoda dwóch punktów
Przy metodzie dwóch punktów wyznacza się punkty ekstremalne, tj. punkty reprezentujące najwyższy i najniższy poziom kosztów w badanym okresie. Na ich podstawie należy ustalić koszt krańcowy. Oszacowany poziom kosztów stałych stanowi różnicę między kosztami całkowitymi a kosztami danej produkcji.
Co to jest koszt krańcowy
Kosztem krańcowym jest przyrost kosztów całkowitych między maksymalnym i minimalnym poziomem kosztów produkcji w danym okresie.

Przykład 2
W przedsiębiorstwie produkcyjnym w pierwszej połowie 2005 r. zanotowano następujące koszty:

Tabela 2. Kształtowanie się wielkości i kosztów produkcji
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

koszty całkowite = (jkz × X) + ks
gdzie:
jkz – jednostkowe koszty zmienne,
X – wielkość produkcji,
ks – koszty stałe.
Najwyższe koszty całkowite: 16 200 zł przy produkcji 1350 szt. wyrobów,
Najniższe koszty całkowite: 14 300 zł przy produkcji 980 szt. wyrobów.
Różnica w kosztach całkowitych: 1900 zł,
Różnica w wielkości produkcji: 370 sztuk.
Możemy teraz wyliczyć jednostkowy koszt zmienny:
jkz = 1900 zł / 370 szt.
jkz = 5,14 zł/szt.
Po wyliczeniu jednostkowego kosztu zmiennego ustalamy wielkość kosztów stałych:
16 200 zł = (5,14 zł × 1350 zł) + ks
ks = 16 200 zł – 6939 zł
ks = 9261 zł
Jednostkowy koszt zmienny informuje, o ile wzrosną koszty produkcji przy produkcji każdego dodatkowego wyrobu. W danym przypadku wielkość ta wynosi 5,14 zł/szt. Natomiast wysokość kosztów stałych kształtuje się na poziomie 9261 zł.

Metoda wizualna
W przypadku stosowania metody wizualnej należy wyznaczyć graficznie linię kosztów, która wskazuje poziom kosztów stałych. Linię kosztów przeprowadza się w taki sposób, aby odchylenia poszczególnych punktów od wyznaczonej linii były jak najmniejsze. Danymi wyjściowymi są koszty i wielkość produkcji w danym momencie.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Metoda regresji
Metoda regresji liniowej oznacza oszacowanie parametrów linii regresji kosztów z użyciem metody najmniejszych kwadratów. Polega ona na znalezieniu równania linii prostej. Odchylenie danych rzeczywistych od linii prostej mierzy się sumą kwadratów odległości między uzyskaną linią a tymi danymi.
Metoda regresji liniowej, w przeciwieństwie do metody wizualnej czy księgowej, posiada tę zaletę, że nie jest obciążona błędem subiektywnego kryterium wyboru.
Ustalenie linii regresji:
Etap 1.
Wyliczenie średniej wielkości produkcji i średniej wysokości kosztów w badanym okresie.
Etap 2.
Wyznaczenie różnicy między wielkościami produkcji i kosztów w poszczególnych okresach sprawozdawczych a przeciętnymi wielkościami wyznaczonymi na etapie 1.
Etap 3.
Wyliczenie sumy kwadratów odchyleń.
Etap 4.
Wyliczenie sumy iloczynów odchyleń wielkości produkcji i odchyleń kosztów.
Etap 5.
Wyznaczenie parametrów linii regresji.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Bogusław Czerwiński
księgowy

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Naliczanie odsetek za zwłokę a czas trwania kontroli podatkowej, celno-skarbowej lub postępowania podatkowego – zmiany w Ordynacji podatkowej jeszcze w 2025 r.

Ministerstwo Finansów przygotowało projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej, która ma m.in. na celu zmobilizowanie organów podatkowych do zakończenia kontroli podatkowej i kontroli celno-skarbowej w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia jej wszczęcia. Jeżeli to się nie stanie, to nie będzie można podatnikowi naliczyć odsetek od zaległości podatkowych (odsetek za zwłokę) stwierdzonych w toku kontroli.

Zarządzanie finansami i procesami finansowo-księgowymi w rosnącym przedsiębiorstwie

W dzisiejszej gospodarce efektywne zarządzanie finansami i procesami finansowymi stanowi kluczowy czynnik sukcesu dla rozwijających się przedsiębiorstw. Praktyka biznesowa pokazuje, że sam wzrost obrotów nie zawsze przekłada się na poprawę kondycji finansowej firmy. Nieumiejętnie zarządzany rozwój może prowadzić do paradoksalnej sytuacji, w której zwiększającym się przychodom towarzyszą spadająca rentowność i problemy z płynnością finansową.

Rozliczenie składki zdrowotnej w 2025 roku. Księgowa wyjaśnia jak to zrobić

Termin złożenia w ZUS deklaracji zawierającej rozliczenie wpłaconych składek zdrowotnych za 2024 rok upływa 20 maja 2025 r. Obowiązek ten dotyczy większości przedsiębiorców prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Jedynie ci rozliczający się na karcie podatkowej są z niego zwolnieni. W pozostałych przypadkach wysokość należnych składek wylicza się na podstawie przychodów bądź dochodów osiągniętych w poprzednim roku. Na co zwrócić uwagę przygotowując roczne rozliczenie składek? Wyjaśnia to Paulina Chwil, Księgowa Prowadząca oraz Ekspert ds. ZUS i Prawa Pracy w CashDirector S.A.

Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku. Prof. Kołodko recenzuje politykę (nie tylko gospodarczą) obecnego prezydenta USA

W kwietniu 2025 r. nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się najnowsza książka prof. Grzegorza W. Kołodki zatytułowana „Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku”. Grzegorz W. Kołodko, wybitny ekonomista i były wicepremier, w swoim bezkompromisowym stylu analizuje trumponomikę i trumpizm, populizm, nowy nacjonalizm, publiczne kłamstwa i brutalną grę interesów. Profesor poświęca szczególną uwagę kwestiom manipulacji opinią publiczną, polityce sojuszy, a także wpływowi wojny w Ukrainie na kształt geopolityki. Zastanawia się również, jakie zagrożenia dla NATO i Unii Europejskiej niesie ze sobą „America First” – i co to wszystko oznacza dla współczesnego świata.

REKLAMA

Zmiany w rachunkowości w 2025 r. Sprawozdawczość ESG przesunięta o 2 lata

Minister Finansów przygotował 5 maja 2025 r. projekt nowelizacji ustawy wdrażającej dyrektywę CRSD do ustawy o rachunkowości, a także ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw. Ta nowelizacja ma na celu wdrożenie unijnej dyrektywy 2025/794, przesuwającej wdrożenie obowiązku sprawozdawczości ESG o 2 lata.

Większość podatników VAT może uniknąć w 2026 r. obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Prof. Modzelewski wyjaśnia jak to możliwe

Zdaniem profesora Witolda Modzelewskiego, gdyby uchwalono projekt przepisów wprowadzających obowiązkowy KSeF w przedłożonym niedawno kształcie, to większość podatników VAT nie będzie musiała wystawiać faktur ustrukturyzowanych w 2026 r.

Stopy procentowe NBP 2025: w maju obniżka o 0,5 pkt proc.

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 6-7 maja 2025 r. postanowiła obniżyć wszystkie stopy procentowe NBP o 0,5 punktu procentowego. Stopa referencyjna wynosi od 8 maja 2025 r. 5,25 proc. - poinformował w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja RPP była zgodna z oczekiwaniami większości analityków finansowych i ekonomistów. Stopy NBP zmieniły się pierwszy raz od 3 października 2023 r.

Przekształcenie JDG a status podatnika rozpoczynającego działalność w estońskim CIT

W świetle marcowego wyroku NSA (sygn. II FSK 1412/24) zmienia się podejście do kwalifikacji podatkowej spółek powstałych z przekształcenia jednoosobowych działalności gospodarczych. Wyrok ten przesądził, że takie podmioty mogą korzystać z przywilejów "podatnika rozpoczynającego działalność" na gruncie przepisów o estońskim CIT.

REKLAMA

Pracujesz na zleceniu - a może to faktyczna umowa o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy

Osoby wykonujące umowy zlecenia, czy inne umowy cywilnoprawne, mają czasem wątpliwości, czy nie jest to de facto umowa o pracę. Każdy przedsiębiorca słyszał o możliwych kontrolach, podważeniu zatrudnienia, konieczności uzasadniania dlaczego taki a nie inny typ umowy został konkretnej osobie zaproponowany. A co ze swobodą zawierania umów? Czy forma umowy na którą zgadzamy się wspólnie z nowozatrudnioną osobą nie powinna być wystarczająca dla inspekcji pracy skoro zgodnie obie strony złożyły na niej swój podpis? Na te i wiele innych pytań odpowie Czytelnikom ten artykuł.

Zmiany w podatkach od 2026 r. - wyższy limit zwolnienia z VAT, korekty deklaracji, 6 m-cy vacatio legis

Ministerstwo Finansów poinformowało, że 6 maja 2025r. Rada Ministrów przyjęła pakiet projektów ustaw dot. podatków w ramach procesu deregulacji. Nowe przepisy mają na celu m.in. ochronę podatników przed nagłymi zmianami przepisów ustaw podatkowych oraz doprecyzowanie wątpliwości interpretacyjnych zgłaszanych przez przedsiębiorców w zakresie deklaracji składanej w trakcie lub po zakończeniu kontroli celno-skarbowej. Projekty dotyczą również podwyższenia limitu zwolnienia podmiotowego w VAT oraz likwidacji obowiązku przygotowywania i publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej.

REKLAMA