30 maja 2005 r. minister finansów podpisał rozporządzenie w sprawie obniżenia stawek podatku akcyzowego. Rozporządzenie mimo przewrotnej nazwy nie obniża stawek akcyzy, a podnosi je w znaczący sposób. Działania ministra, który rozporządzeniem wykonawczym do ustawy ustala stawki podatku, należy uznać za sprzeczne z Konstytucją RP - uważają niektórzy eksperci.
Nowe rozporządzenie zrównało stawki akcyzy na olej opałowy lekki do poziomu stawki dla oleju napędowego oraz stawki gazu płynnego używanego w celach opałowych z gazem płynnym używanym do napędu pojazdów samochodowych. Skargę do Trybunału zapowiedział już PSL.
Zdaniem Jacka Tkaczyka, menedżera Działu Prawno-Podatkowego Moore Stephens Smoczyński i Partnerzy Sp. z o.o., dla badania konstytucyjności przepisów podatkowych najważniejsze znaczenie mają art. 84 i 217 konstytucji. Artykuł 217 stanowi, że nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Natomiast zgodnie z art. 84 każdy jest zobowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.
– Kiedy dokonujemy tylko pobieżnej analizy tych przepisów, nasuwa się wniosek, że tylko akt normatywny rangi ustawy może nakładać na podatnika świadczenia publiczne – stwierdził Jacek Tkaczyk. Jednocześnie dodał, iż na gruncie przytoczonych regulacji oraz zgodnie z doktryną prawa podatkowego Trybunał Konstytucyjny sformułował zasadę tzw. władztwa podatkowego. Zgodnie z nią tylko państwo ma prawo obciążania podmiotów będących pod jego władzą w celu finansowania zadań tego państwa. A art. 217 jasno formułuje zasadę wyłączności ustawowej w dziedzinie obciążeń podatkowych. Rozporządzenie wykonawcze może normować jedynie te sprawy, które nie mają zasadniczego znaczenia dla konstrukcji danego podatku.
– Podsumowując – tylko ustawa podatkowa może określać stawkę podatku. Określenie stawki podatkowej w rozporządzeniu wykonawczym jest zwykłym naruszeniem norm konstytucyjnych. Minister finansów nie ma prawa określać stawek akcyzy w drodze rozporządzenia. Zasada stanowienia podatków, a tym samym stawek podatkowych w drodze ustawy, jest jednym z filarów demokracji – wyjaśnił Jacek Tkaczyk.
