Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Judykatura podatkowa w Polsce a poglądy prawne podatników

Judykatura podatkowa w Polsce a poglądy prawne podatników
Judykatura podatkowa w Polsce a poglądy prawne podatników
Podatnicy nie mogą być represjonowani za brak umiejętności przewidywania przyszłych poglądów prawnych judykatury na temat przepisów podatkowych - pisze prof. Witold Modzelewski.

Judykatura podatkowa sądów administracyjnych jest z oczywistych powodów przedmiotem zainteresowania podatników, bo jakość stanowionego prawa od lat jest coraz gorsza, a interpretacje przepisów podatkowych przez organy skarbowe są całkowicie nieprzewidywalne. Większość podatników wciąż wierzy w dobrą legendę, którą stworzono wraz z powołaniem sądownictwa administracyjnego. Jej treścią jest głębokie przekonanie, wręcz wiara, że to właśnie sądy administracyjne będą chronić obywatela przed:

  1. bezprawiem działania organów podatkowych, czyli nakładaniem podatków bez podstawy prawnej lub w sposób sprzeczny z przepisami prawa,
  2. woluntaryzmem interpretacyjnym władzy wykonawczej, która – działając w dość szeroko pojętych granicach alternatywnej interpretacji przepisów prawa – z zasady nie szanuje poglądów prawnych obywateli w zakresie prawa podatkowego

Po prawie 40-letniej historii działalności judykacyjnej sądów administracyjnych legenda jeszcze nie umarła, mimo meandrów praktyki sądowej. Nikt nie prowadził jak dotąd kompleksowych badań nad całością judykatury podatkowej, lecz ocena jej najważniejszej części, która dotyczy materialnego prawa podatkowego (części szczegółowej), jest następująca:

  • sądy w zdecydowanej części przypadków afirmują zmieniające się bardzo często poglądy prawne organów podatkowych, z zasady nie dostrzegając potrzeby ochrony poglądów prawnych obywateli, które formułowane były w dobrej wierze (bez bezpośredniego zamiaru ucieczki od opodatkowania);
  • rzadko sądy kwestionują decyzje organów, które wydane są bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa – organy te mają swoistą przewagę nad wymiarem sprawiedliwości, gdyż lepiej znają szczegółową treść zmieniających się bez przerwy przepisów. Bardzo często odpowiedzią judykatury na bezprawne działanie organów jest wydawanie tzw. wyroków prawotwórczych, będących zaprzeczeniem istoty sądów administracyjnych  polegającej przeważnie na badaniu zgodności z prawem wydanych decyzji.
  • zastąpienie bezpośredniego stosowania nawet relatywnie prostych przepisów swoistym „obowiązywaniem poglądów” wyrażonych w innych wyrokach sądowych: faktyczną „podstawą prawną” istotnej (większości?) wyroków są…poglądy wyrażone w innych wyrokach, wydanych często wiele lat później w stosunku do stanu faktycznego będącego przedmiotem postępowania sądowoadministracyjnego. Skąd podatnik mógł wiedzieć, że np. za pięć lat sąd zaprezentuje inny pogląd prawny,  który w dodatku skutkować będzie powstaniem zaległości podatkowej?

Polecamy: Komplet podatki 2019

Polecamy: Akademia VAT

Wiemy, że istotą materialnego prawa podatkowego jest zasada bezpośredniości stosowania przepisów przez obywatela, a częste zmiany przepisów prawa wyklucza możliwość przewidywania przyszłych poglądów prawnych judykatury na ich temat tych przepisów. Istniejący stan rzeczy od lat powoduje, że przyszłe poglądy na temat treści przepisów, które zostaną zaprezentowane przez judykaturę, są i zawsze będą wielką niewiadomą, a legalizm działania podatnika zależy od zdarzeń losowych polegających na pojawieniu się lub nie pojawieniu się oryginalnych (innych nie ma) poglądów judykatury sądowej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ewolucja poglądów prawnych, które powstają na tle przepisów prawa podatkowego można przedstawić w sposób następujący:

  1. etap pierwszy: najważniejszy: konieczność zastosowania przepisów przez podatników w toku dokumentowania, ewidencjonowania lub deklarowania danego podatku. Poglądy te muszą być stosowane w sposób powtarzalny (nawet wielokrotnie w ciągu miesiąca). Krótkie okresy vacatio legis wykluczają z reguły możliwość głębszego zastanowienia nad treścią normy prawnej wynikającej ze stosownego przepisu: niewiele wynika z uzasadnień projektów przepisów, a jedynym polem debaty na ten temat jest publicystyka prawnicza lub internet;
  2. etap drugi: wydawane są indywidualne interpretacje urzędowe gdzie wnioskodawcy wynajdują również oryginalne problemy prawne, które bardzo często służą potwierdzeniu optymalizacyjnych sposobów interpretowania tych przepisów;
  3. etap trzeci: judykatura sądowa powstająca na tle poglądów interpretacyjnych powstałych na etapie drugim – sądy z reguły potwierdzają poglądy prawne wyrażane w interpretacjach indywidualnych przez właściwe organy, lecz również wymyślają swoje;
  4. etap czwarty: judykatura powstająca na tle poglądów zastosowanych w etapie pierwszym i tu pojawia się najwięcej niespodzianek: ani organy skarbowe wydające zaskarżane decyzje, ani sądy obu instancji z reguły nie chcą zaaprobować istniejących już różnic między poglądami na temat treści normy prawnej i chronić faktycznie zastosowany w przeszłości pogląd prawny podatników (szacunek dla poglądów prawnych obywatela prawa, wynika z zasad konstytucyjnych, takich jak w szczególności zasada pewności prawa materialnego).

W orzecznictwie sądowym rzadkością są spory co do treści normy prawno-podatkowej. Typowy schemat tych spraw jest następujący: organ podatkowy wydaję decyzję kierując się poglądem prawnym, który jest sprzeczny z poglądem obywatela, a sąd – uznając skargę za bezpodstawną – następnie powtarza to, co napisał w tym uzasadnieniu do tych decyzji.

Wniosek ogólny jest dość oczywisty: władza musi szanować poglądy prawne obywateli na temat treści przepisów prawa podatkowego, chyba że poglądy te były formułowane w złej wierze a zwłaszcza w celu ucieczki od opodatkowania.

Witold Modzelewski

Profesor Uniwersytetu Warszawskiego

Instytut Studiów Podatkowych

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Spółka nie musi pobierać podatku przy wypłacie zaliczki na poczet zysku

    Do obliczenia podatku od zysku wypłaconego komplementariuszowi konieczne jest poznanie wysokości podatku należnego od spółki. Skoro PIT od zysku komplementariusza pomniejszany jest o proporcjonalną część CIT zapłaconego przez spółkę komandytową, to pierwszy z wymienionych podatków będzie mógł zostać wyliczony i pobrany dopiero po złożeniu przez spółkę rocznego zeznania i podjęciu przez wspólników uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podziale zysku. Spółka, jako płatnik, nie ma więc obowiązku pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego przy wypłacie komplementariuszowi zaliczki na poczet zysku. Wyrok z 2 lutego 2023 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 394/22).

    Aktualizacja aplikacji mZUS 2023 - nowe funkcje i zmiana wyglądu

    31 maja 2023 r. ZUS poinformował, że udostępnił aktualizację aplikacji mobilnej mZUS. W nowej wersji zmieniony został wygląd aplikacji i rozbudowano ją o kolejne funkcje.

    Wnioski na PUE ZUS o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej można składać do 5 czerwca

    Do 5 czerwca 2023 r. prowadzący działalność gospodarczą mają czas na złożenie wniosku o zwrot nadpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne. Wniosek w tej sprawie należy złożyć elektronicznie na Platformie Usług Elektronicznych ZUS – poinformował 1 czerwca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

    Czy da się oszczędzić milion na emeryturę? Sprawdzamy!

    Aż 79% Polaków nie oszczędza pieniędzy na emeryturę poza obowiązującymi składkami, a 62,5% nie odkłada regularnie żadnej kwoty na żaden cel. Jednocześnie dochód rozporządzalny na 1 osobę w Polsce w 2022 roku wyniósł 2 249,79 zł. Czy daje to możliwość odłożenia miliona złotych na emeryturę?

    Mały ZUS Plus 2023/2024 - dodatkowe 12 miesięcy korzyści. Ile zaoszczędzi przedsiębiorca?

    Mały ZUS Plus będzie wydłużony o rok dla przedsiębiorców, którzy korzystają z tej preferencji (ulgi) w 2023 roku. Poinformowało o tym 31 maja 2023 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Wskutek tego przedłużenia przedsiębiorcy ci zaoszczędzą nawet kilkaset złotych miesięcznie. 

    UE pozwala na obniżenie stawki VAT na odzież dziecięcą. Polska nie chce

    Obniżony VAT na odzież dziecięcą. W ostatnim czasie ożywiła się dyskusja wokół obniżenia stawki VAT na odzież i obuwie dla dzieci. Eksperci nie wykluczają, że temat powróci w najbliższej kampanii wyborczej. Na czym polega problem?

    Niezgłoszenie zmiany w KRS - konsekwencje. Postępowanie przymuszające – jakie jest zagrożenie?

    Dokonanie wpisu oraz rejestracja zmian danych ujawnionych w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) to jeden z podstawowych obowiązków przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w formie spółki handlowej. Zgodnie z przepisami, wniosek o wpis lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców KRS powinien być złożony do sądu rejestrowego w terminie 7 dni od dnia, w którym zdarzenie uzasadniające zmianę miało miejsce. Praktyka pokazuje, że wielu przedsiębiorców zaniedbuje ten obowiązek i zgłasza zmiany za późno lub nie robi tego wcale.

    KSeF uszczelni system podatkowy. Czy zlikwiduje szarą strefę?

    Krajowy System e-Faktur (KSeF) to ważne narzędzie pomagające w zwalczaniu oszustw podatkowych. Elektroniczny proces wystawiania, przekazywania i przechowywania faktur ułatwia walkę z nieuczciwymi praktykami. Czy obowiązkowe wprowadzenie systemu zapewni skuteczne środki kontroli i wyeliminuje tzw. szarą strefę? Jakie korzyści przyniesie firmom? 

    Podatek od nadmiarowych zysków w Polsce. Czy i kiedy będzie wprowadzony? Sasin: prace trwają

    Wprowadzenie podatku od nadmiarowych zysków dla niektórych branż nie jest przesądzone - poinformował wicepremier i minister aktywów państwowych Jacek Sasin. Zastrzegł, że nad rozwiązaniami pracuje resort klimatu.

    Podatkowe zagadnienia e-commerce ze szczególnym uwzględnieniem roli operatorów interfejsu elektronicznego

    Pakiet e-commerce, który wprowadził szereg zmian oraz nowych pojęć  głównie w ustawie o podatku od towarów i usług obowiązuje od 20 maja 2021 r. Szczególnie ciekawe były zmiany, które „uporządkowały” kwestię platform ułatwiających sprzedaż wysyłkową dla konsumentów z UE (B2C).  Mowa jest tutaj głównie o interfejsach elektronicznych takich jak chociażby Amazon. Co istotne, adres siedziby dla takich platform nie ma żadnego znaczenia w rozwiązaniu, o którym będzie mowa, o ile ułatwiają one określone dostawy towarów.

    Ile zarabiają prezydent i wiceprezydenci Rzeszowa? Jaki mają majątek?

    W Biuletynie Informacji Publicznej opublikowano oświadczenie majątkowe prezydenta Rzeszowa Konrada Fijołka. Wynika z niego, że prezydent zarobił ponad 250 tys. zł w 2022 roku. To o nieco ponad 107 tys. zł więcej niż w 2021 roku.

    Podatnicy nie spieszą się z testowaniem KSeF

    Od 1 lipca przyszłego roku korzystanie z KSeF będzie obowiązkowe. Obecnie jest to dobrowolne, a oficjalne dane Ministerstwa Finansów pokazują, jakie jest podejście podatników do tego tematu. Jak to wygląda? 

    Informacje z urzędu skarbowego przez telefon lub e-Urząd Skarbowy. Co się zmieni od 15 czerwca 2023 r.?

    Od 15 czerwca 2023 r. podatnicy i płatnicy podatków będą mogli uzyskać od każdego z naczelników urzędów skarbowych (niezależnie od terytorialnej właściwości działania tych organów) dane i informacje o swojej indywidualnej sytuacji podatkowo-prawnej (w tym objęte tajemnicą skarbową) telefonicznie lub za pośrednictwem konta w e-Urzędzie Skarbowym.

    Trybunał każe ścigać oszustów i pozorantów VAT na podstawie przepisów unijnych, a nie krajowych

    Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał 25 maja 2023 r. wyrok w polskiej sprawie (C-114/22) dotyczącej kwestionowania prawa do odliczenia VAT na podstawie pozorności czynności. Sprawa dotyczyła transakcji sprzedaży znaków towarowych i odliczenia podatku naliczonego w tym zakresie. 

    Aktualny rachunek bankowy trzeba zgłosić do urzędu skarbowego. Termin mija 30 czerwca 2023 r.

    Ministerstwo Finansów przypomina, że organizacje pożytku publicznego (OPP), które chcą otrzymać 1,5% podatku PIT, powinny do 30 czerwca 2023 r. zgłosić do urzędu skarbowego aktualny rachunek bankowy. Zgłoszenie nie jest konieczne jeżeli rachunek został zgłoszony w ubiegłych latach i jest nadal aktualny.

    Nabywca zwraca zakupiony towar. Jak i kiedy rozliczyć VAT?

    Jak prawidłowo rozliczyć VAT w przypadku zwrotu zakupionych towarów przez nabywcę? Wyjaśniamy na poniższym przykładzie. 

    Inwestycja w SAFE – co musisz wiedzieć, żeby nie stracić

    Inwestycje amerykańskich spółek na polskim rynku widoczne są na każdym kroku. Wbrew pozorom, ruch kapitału odbywa się jednak również w przeciwnym kierunku. Polscy inwestorzy co raz częściej lokują kapitał w zagraniczne start-up’y, w tym w innowacyjne projekty z Ameryki Północnej. Jedną z możliwości prowadzenia tego typu działań są umowy SAFE.

    Samochód wycofany z działalności rolniczej. Czy jego sprzedaż podlega VAT?

    Rolnik ryczałtowy sprzedaje samochód, który wykorzystywał w działalności rolniczej. Samochód ten został przed sprzedażą wycofany z działalności rolniczej, co zostało potwierdzone sporządzonym na tę okoliczność protokołem. Czy sprzedaż taka podlega opodatkowaniu VAT? Czy byłoby inaczej, gdyby przed sprzedażą samochód nie został wycofany z działalności rolniczej?

    Wycofanie nieruchomości z działalności gospodarczej i wynajem prywatny. Czy trzeba korygować odliczony VAT?

    Prowadzę działalność gospodarczą w zakresie usług architektonicznych. Zamierzam wycofać z działalności gospodarczej do majątku prywatnego nieruchomość - dom, w którym dotychczas mieściła się siedziba mojej firmy. Nieruchomość stanowi środek trwały, od nabycia którego odliczyłem VAT. Po wycofaniu z działalności do majątku prywatnego dom będzie wynajmowany innej firmie, w której będzie ona prowadziła działalność gospodarczą. Zatem najem będzie podlegał opodatkowaniu stawką 23%. Czy powinienem dokonać korekty podatku odliczonego w związku z wycofaniem nieruchomości do majątku prywatnego w celu jej dalszego wynajmu?

    Rola odbiorców energii w transformacji energetycznej. Bezpłatne webinarium 15 czerwca

    Już 15 czerwca 2023 r. odbędzie się bezpłatne webinarium „Rola odbiorców energii w transformacji energetycznej”. Zapraszamy!

    Sprzedaż praw do projektu farmy (elektrowni) fotowoltaicznej - stawka VAT

    Sprzedaż praw do projektu elektrowni (farmy) fotowoltaicznej to świadczenie kompleksowe, dla którego właściwą stawką VAT jest 23 proc. Tak wynika z wyroku WSA w Olsztynie z lutego 2023 r.

    Open banking ułatwi obsługę KSeF?

    Jeszcze w tym roku Komisja Europejska ma przedstawić projekt trzeciej wersji dyrektywy PSD (Payment Service Directive). Nowe przepisy dotyczące otwartej bankowości mogą ułatwić m.in. płatność zobowiązań podatkowych oraz obsługę państwowych systemów faktur elektronicznych - m.in. powstającego w Polsce KSeF.

    MF: szerokie zmiany w egzekucji podatków

    Planowane zmiany w egzekucji administracyjnej poruszono podczas konferencji „Egzekucja administracyjna należności podatkowych” zorganizowanej przez Centrum Dokumentacji i Studiów Podatkowych Uniwersytetu Łódzkiego. Zmiany mają dotyczyć sposobu negocjacji pomiędzy dłużnikiem a organem egzekucyjnym.

    Oszustwo na "zdalny pulpit" (aplikacja AnyDesk). Na czym polega? Jak uniknąć wyłudzenia danych i pieniędzy?

    Co to jest oszustwo na "zdalny pulpit"? Dlaczego oprogramowanie AnyDesk jest groźne? uniknąć wyłudzenia danych i straty pieniędzy?

    Oprocentowanie lokat bankowych i kont oszczędnościowych 2023 - koniec maja, początek czerwca. Tabela

    Jakie oprocentowanie lokat terminowych i kont oszczędnościowych oferują banki pod koniec maja 2023 r.?