Zwrot VAT dla podatników bezgotówkowych - zmiany od 2023 roku

Szybki zwrot VAT dla podatników bezgotówkowych – aktualny stan prawny

Przepisy określające zasady szybkiego zwrotu podatku VAT dla tzw. podatników bezgotówkowych zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2022 r. Głównym celem tych przepisów jest popularyzacja obrotu bezgotówkowego w Polsce poprzez stworzenie zachęty podatkowej adresowanej do podatnika bezgotówkowego przyjmującego w zdecydowanej większości płatności bezgotówkowe.

Na podstawie art. 87 ust. 6d ustawy o VAT istnieje możliwość uzyskania zwrotu podatku VAT w terminie 15 dni licząc od dnia:
1) w którym upłynął termin do złożenia deklaracji, o której mowa w art. 99 ust. 1-3, w przypadku złożenia:
a) deklaracji, w której podatnik wykazał zwrot różnicy podatku,
b) korekty deklaracji, w której podatnik wykazał zwrot różnicy podatku, jeżeli jej złożenie nastąpiło przed upływem terminu do złożenia deklaracji;
2) złożenia korekty deklaracji, w której podatnik wykazał zwrot różnicy podatku, jeżeli jej złożenie nastąpiło po upływie terminu do złożenia deklaracji.
Ta preferencja podatkowa jest uzależniona od spełniania szeregu warunków - wskazanych w art. 87 ust. 6e ustawy o VAT – w tym są warunki ekonomiczne oraz tzw. bezpieczniki podatkowe.

Więcej na ten temat:
Szybki zwrot VAT od 2022 roku
Zwrot VAT w 15 dni dla podatników bezgotówkowych - wyjaśnienia Ministerstwa Finansów
Zwrot VAT w 2022 roku - nowe skrócone terminy (40 dni i 15 dni)

Zwrot VAT – zmiany od 2023 roku

Ministerstwo Finansów planuje ułatwić ten szybki zwrot VAT dla tzw. podatników bezgotówkowych. Wpłynęły na tą decyzję analizy funkcjonowania obecnie obowiązujących przepisów i postulaty podatników.

Projekt (z 4 sierpnia 2022 r.) nowelizacji ustawy o VAT (tzw. SLIM VAT 3) przewiduje dwie formy liberalizacji warunków szybkiego zwrotu VAT: stałą oraz czasową.

6 miesięcy stażu podatnika bezgotówkowego i limit bezgotówkowego obrotu 40 tys. zł miesięcznie. Stała liberalizacja warunków zwrotu VAT w 15 dni.

Analizy przeprowadzone przez Ministerstwo Finansów oraz Krajową Administrację Skarbową wskazują na możliwość skrócenia czasu badania warunków dot. posiadania wyłącznie kas fiskalnych online lub wirtualnych oraz skrócenia czasu badania spełnienia warunku wartości sprzedaży osiąganych na tych kasach przy jednoczesnym obniżeniu progu wartości do 40 tys. zł miesięcznie.

Zmiany proponowane w art. 87 ust. 6e pkt 2 i pkt 4 ustawy o VAT polegają na obniżeniu z 12 miesięcy do 6 miesięcy okresu, który jest badany dla ustalania warunku:

- osiągania przez podatnika łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem, zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących online lub wirtualnych, za każdy okres rozliczeniowy nie niższej niż 50 tys. zł (po zmianie nie niższej niż 40 tys. zł), oraz

-  prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu wyłącznie kas rejestrujących, które umożliwiają połączenie i przesyłanie danych między kasą rejestrującą a Centralnym Repozytorium Kas (tzw. kasy online lub wirtualne).

Jak wskazuje Ministerstwo Finansów, ta zmiana wynika z rosnącej liczby kas online i wirtualnych wprowadzanych do używania przez podatników, co oddziałuje na coraz większą spełnialność tych warunków przez przedsiębiorców. Skrócenie okresu bezgotówkowego przyjmowania płatności, jako warunku szybkiego zwrotu VAT powinno (zdaniem MF) wpłynąć na zwiększeniu ilości podatników spełniających oba warunki.

Ponadto stałemu obniżeniu ulegnie próg łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem, zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących online lub wirtualnych, za każdy okres rozliczeniowy – z 50 tys. zł do 40 tys. zł.

Pozostałe zmiany w art. 87 ust. 6e ustawy o VAT (jakie są proponowane w omawianej nowelizacji) mają charakter doprecyzowujący i są związane ze skróceniem terminu badania warunków dotyczących posiadania kas online lub wirtualnych.

Czasowa liberalizacja warunków zwrotu VAT w 15 dni – obniżone na 2 lata progi ekonomicznych warunków zwrotu

Oprócz ww. zmian mających charakter stały, omawiany projekt nowelizacji przewiduje także zmiany o charakterze czasowym – umożliwiające podatnikom korzystanie z preferencji szybszego zwrotu VAT po spełnieniu wprowadzonych przejściowo (w okresie 2 lat) obniżonych progów dla 2 ekonomicznych warunków zwrotu.

Na podstawie zmian w art. 146k ustawy o VAT w okresie dwóch lat od wejścia w życie zmienionych przepisów podatnik ma możliwość skorzystania z preferencyjnych warunków zwrotu VAT pod warunkiem, że:

-  udział procentowy łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących (online lub wirtualnych), w danym okresie rozliczeniowym w całkowitej wartości sprzedaży wraz z podatkiem dokonanej przez podatnika w danym okresie rozliczeniowym, był nie niższy niż 70% (po okresie dwóch lat warunek wzrośnie do wymaganych 80%),

- udział procentowy otrzymanych płatności zrealizowanych z wykorzystaniem instrumentów płatniczych, w tym również przy użyciu usługi polecenia przelewu w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, z tytułu sprzedaży wraz z podatkiem, zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących (online lub wirtualnych), dokumentowanej paragonami z oznaczeniem, z którego wynika, że płatność została dokonana przy użyciu karty płatniczej, przez wykonanie płatności mobilnej lub usługi polecenia przelewu, zgodnym z formą otrzymanej płatności, w stosunku do łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem zaewidencjonowanej przy zastosowaniu tych kas w danym okresie rozliczeniowym, był nie niższy niż 55% (po okresie dwóch lat warunek wzrośnie do wymaganych 80%).

We wskazanym okresie do łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących, o której mowa w art. 146k ust. 1 pkt 1 i 2 nie wlicza się wartości sprzedaży dokumentowanej fakturami, o których mowa w art. 106h ust. 2 i ustala w oparciu o dane gromadzone w Centralnym Repozytorium Kas (art. 146k ust. 2).

Natomiast całkowitą wartość sprzedaży wraz z podatkiem, o której mowa w art. 146k ust. 1 pkt 1, ustala się w oparciu o dane z JPK_VAT (dodawany art. 146k ust. 3).

Ministerstwo Finansów wskazuje, że te zmiany mają charakter czasowy (na 2 lata) i dają podatnikom czas m.in. na zwiększenie poziomu płatności bezgotówkowych, rejestrowanych przy użyciu kas online lub wirtualnych w całości sprzedaży osiąganej przez podatników. Po okresie przejściowym czasowe progi powrócą do wartości założonych w przepisach art. 87 ust. 6e ustawy o VAT.

Szybki zwrot VAT – zmiany w doręczeniach

Przepisy art. 87 ust. 6j-6l  ustawy o VAT stanowią szczególną zasadę doręczania postanowień o przedłużeniu terminu 15-dniowego zwrotu VAT albo decyzji o odmowie dokonania zwrotu VAT w terminie 15 dni. Przewidują one fikcję doręczenia dla przypadków, gdy takie postanowienie lub decyzja nie zostaną podjęte albo odebrane w terminie 4 dni od dnia określonego w ust. 6j pkt 1-3.

Ministerstwo Finansów wskazuje, że wprowadzenie odrębnych reguł doręczeń przy zwrotach w terminie 15 dni było uzasadnione wyjątkowym charakterem rozwiązań w zakresie szybkiego zwrotu VAT.

Nowy, dodawany przez omawianą nowelizację, przepis art. 87 ust. 6m ustawy o VAT ma zagwarantować, by  podatnik miał w każdej sytuacji zapewnioną możliwość skutecznego wniesienia zażalenia na postanowienie o przedłużeniu 15-dniowego terminu zwrotu VAT, lub odwołania od decyzji o odmowie zwrotu niezależnie od trybu jego doręczenia oraz okoliczności czy postanowienie zostało następnie przez niego podjęte albo odebrane.

Poniżej proponowana treść tego przepisu:

„6m. W przypadkach, o których mowa w ust. 6j–6l:
 1) zażalenie na postanowienie o przedłużeniu terminu wnosi się w terminie 17 dni,
2) odwołanie od decyzji o odmowie dokonania zwrotu różnicy podatku wnosi się w terminie 24 dni
 – od dnia, w którym doręczenie uważa się za dokonane zgodnie z ust. 6j.”

Ten nowy przepis ma mieć zastosowanie do wszystkich przypadków dokonania doręczenia w trybie ust. 6j-6l.

Ministerstwo Finansów wskazuje przykładowo, że jeżeli postanowienie o przedłużeniu 15-dniowego terminu zwrotu nie zostanie odebrane w terminie 4 dni od dnia rozpoczęcia przechowywania pisma w placówce pocztowej, doręczenie uważa się za dokonane z upływem terminu tych 4 dni (art. 87 ust. 6j pkt 1). Termin 17 dni na wniesienie zażalenia byłby liczony od upływu 4 dni od pierwszego awiza (fikcja prawna doręczenia) niezależnie od tego czy w późniejszym czasie podatnik odbierze postanowienie z placówki pocztowej czy nieodebrane pismo zostanie zwrócone do organu.

Od kiedy zmiany?

Wyżej opisane zmiany w art. 87 ust. 6e oraz do art. 146k ustawy o VAT będą miały zastosowanie do okresów rozliczeniowych przypadających od 1 stycznia 2023 r. Tak stanowi art. 11 tej nowelizacji. Przepis przejściowy dla warunków ekonomicznych zwrotu stosuje się poczynając od deklaracji za pierwszy okres rozliczeniowy 2023 r., tj. od rozliczenia za styczeń 2023 lub I kwartał 2023 roku.

SLIM VAT 3 od 2023 roku

Omawiane zmiany wynikają z projektu ustawy zwanej potocznie SLIM VAT 3: Projekt (z 4 sierpnia 2022 r.) ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (UD411). Większość zmian tej nowelizacji (w tym opisane wyżej zmiany dot. zwrotu VAT) ma wejść w życie 1 stycznia 2023 r.

Źródło: Projekt (z 4 sierpnia 2022 r.) ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (UD411).

Oprac. Paweł Huczko