Zwolnienie podmiotowe z VAT 2023-2024

Podmiotowe zwolnienie z VAT - czym jest, zasady

Warto przypomnieć, że zgodnie z art. 113 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł.
Przy czym do tej wartości sprzedaży branej do wyznaczenia ww. limitu nie wlicza się:
1) kwoty podatku,
2) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju,
3) sprzedaży na odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju,
4) odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy o VAT, z wyjątkiem:

a) transakcji związanych z nieruchomościami,
b) usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41 ustawy o VAT ,
c) usług ubezpieczeniowych

– jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;

3) odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Zwolnienie to jest stosowane z mocy prawa, bez konieczności wnioskowania. Jednak podatnicy korzystający z tego zwolnienia mają obowiązek prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku przekroczy ww. kwotę , 200 tys. zł - zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Podatnicy korzystający z podmiotowego zwolnienia z VAT mogą z niego zrezygnować pod warunkiem zawiadomienia na piśmie o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia, a w przypadku podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, którzy chcą zrezygnować ze zwolnienia od pierwszej wykonanej czynności – przed dniem wykonania tej czynności.

Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych VAT też ma prawo do tego zwolnienia, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, limitu zwolnienia 200 tys. zł. Zatem jeżeli taki podatnik zaczyna działalność podlegającą VAT np. 1 lipca danego roku, to limit wartości sprzedaży wynosi 100 tys. zł i jeżeli przekroczy ten limit, to zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać z tego zwolnienia. Zasadę tę stosuje się odpowiednio do podatnika będącego osobą fizyczną, który przed zakończeniem działalności gospodarczej utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, a następnie rozpoczął ponownie wykonywanie czynności opodatkowanych VAT.

Zwolnienia podmiotowego z VAT nie stosuje się do podatników:

1) dokonujących dostaw:

a) towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,

b) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

– energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
– wyrobów tytoniowych,
– samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

c) budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,

d) terenów budowlanych,

e) nowych środków transportu,

f) następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:
– preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
– komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
– urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),
– maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),

g) hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:

– pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),
– motocykli (PKWiU ex 45.4);

2) świadczących usługi:

a) prawnicze,

b) w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,

c) jubilerskie,

d) ściągania długów, w tym factoringu;

3) nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium Polski.

Limit zwolnienia podmiotowego z VAT nie zmienił się od 6 lat

W interpelacji nr 37406 jeden z posłów (na wniosek Stowarzyszenia Współpracujących Biur Rachunkowych) zadał pytania Ministrowi Finansów dotyczące kwoty limitu zwolnienia podmiotowego z VAT obowiązującej na podstawie art. 113 ustawy o VAT. Poseł wskazał, że kwota limitu tego zwolnienia (200 tys. zł wartości sprzedaży) obowiązuje od 6 lat. W tym czasie ceny wzrosły średnio 30–40%.

Zdaniem posła, w małych miejscowościach, gdzie jest ograniczona liczba klientów z tendencją malejącą, niewzrastającą z wielu powodów, w tym z powodu ubożenia społeczeństwa i wysokich cen, ten limit jest realnie zaniżany. Dla małych przedsiębiorstw nieposiadających dużych odliczeń podatku naliczonego przejście w tryb podatnika podatniku VAT może (zdaniem posła) znacznie utrudnić i tak już niełatwą sytuację finansową.

Przedsiębiorca wpadający w tryb płatnika VAT musi ponieść wyższe koszty prowadzenia księgowości, zamrożenia finansów na koncie podatkowym VAT. Wszystko to może przyczynić się do upadku małych firm rodzinnych.

Poseł zapytał Ministra Finansów:

1. Czy w związku z tym postulatem Ministerstwo Finansów prowadzi prace w zakresie zwiększenia limitu do kwoty, na jaką pozwala unijna dyrektywa, czyli 85 000 euro?

2. Czy ministerstwo posiada własne pomysły w kwestii urealnienia tego limitu?

Nie będzie zmiany limitu zwolnienia podmiotowego z VAT

W imieniu Ministra Finansów odpowiedzi na interpelację udzielił 7 grudnia 2022 r. Artur Soboń, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów, który zauważył, że zwolnienie podmiotowe z VAT jest opcją przewidzianą w dyrektywie VAT (dyrektywa 2006/112/WE RADY z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej). Państwa Członkowskie UE mogą, ale nie muszą wdrażać tego zwolnienia. Polska skorzystała z tej możliwości.

Minister Soboń przypomniał też, że wysokość limitu zwolnienia podmiotowego była w Polsce sukcesywnie podnoszona – Polska kilkukrotnie wnioskowała do Komisji Unii Europejskiej o podwyższenie limitu. W okresie od 1 stycznia 2011 r. do końca 2016 r. limit wynosił 150 000 zł. Na mocy decyzji Rady (UE) nr 2021/17803 z 5 października 2021 r. (Dz. Urz. UE. L nr 360, str. 122) limit zwolnienia z VAT w Polsce wynosi 200 000 zł - obecna decyzja derogacyjna umożliwia stosowanie tego progu do 31 grudnia 2024 r.

Z uwagi na obowiązującą decyzję Rady (UE) nr 2021/1780, Ministerstwo Finansów nie przewiduje modyfikacji preferencji udzielonej na podstawie ww. decyzji, tj. podwyższenia ww. limitu uprawniającego do korzystania ze zwolnienia z VAT, do końca 2024 r.

Zdaniem Ministra Finansów podniesienie obowiązującego limitu zwolnienia z VAT w rzeczywistości może nie wpłynąć na sytuację finansową małych i średnich przedsiębiorstw, która uzależniona jest od czynników ekonomicznych i gospodarczych. Zasadniczo czynni podatnicy podatku VAT mogą odliczyć wartość podatku w związku z dokonywanymi zakupami, w tym uzyskać zwrot nadwyżki podatku naliczonego. Uwalnia to podatników VAT czynnych od ponoszenia ekonomicznego ciężaru podatku VAT. Natomiast, podatkiem VAT obciążeni są zasadniczo konsumenci końcowi.

oprac. Paweł Huczko