REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe to nie podatek – uchwała NSA

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
ID Advisory
Nie mnożymy wątpliwości, proponujemy konkretne rozwiązania
Dodatkowe zobowiązanie podatkowe. Co orzekł NSA?
Dodatkowe zobowiązanie podatkowe. Co orzekł NSA?
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

29 maja 2023 r. NSA po rozpoznaniu zagadnienia prawnego przedstawionego w postanowieniu z 8 lutego 2023 r. (sygn. akt I FSK 1192/22) podjął uchwałę, w której stwierdził, że przedmiotem decyzji o zabezpieczenia zobowiązania podatkowego nie może być nałożenie dodatkowego zobowiązania podatkowego z ustawy o VAT.

Karuzela VAT – czy podatnik świadomie uczestniczył w oszustwie?

Powyższa uchwała była następstwem sprawy, w której podatnik był podejrzewany przez organ podatkowy o udział w karuzeli VAT. Podczas kontroli celno-skarbowej, jeszcze przed wydaniem decyzji, organ wydał decyzję określającą kwotę zobowiązania podatkowego oraz kwotę dodatkowego zobowiązania podatkowego. Kwestię sporną wzbudził fakt, czy organ, który zamierza wydać decyzję o zabezpieczeniu i nałożeniu dodatkowego zobowiązania podatkowego, musi udowodnić, że podatnik świadomie uczestniczył w oszustwie podatkowym związanym z karuzelą podatkową.

REKLAMA

Zabezpieczenie majątkowe – w jakich przypadkach dopuszczalne? 

REKLAMA

Przede wszystkim organy podatkowe mają prawo wydać decyzję o zabezpieczeniu na majątku podatnika, jeśli istnieje uzasadnione podejrzenie, że zobowiązanie podatkowe nie zostanie uregulowane, zwłaszcza gdy podatnik nie płaci podatków lub zbywa swój majątek. Organ może zastosować to zabezpieczenie w trakcie postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej, jeszcze przed wydaniem decyzji, która określiłaby dokładną wysokość zobowiązania podatkowego.

Zgodnie z art. 33 § 4 Ordynacji podatkowej organ podatkowy decydując się na zastosowanie zabezpieczenia, musi w decyzji określić przybliżoną kwotę zobowiązania podatkowego, jeżeli zabezpieczenie jest podejmowane przed wydaniem decyzji.

Natomiast na gruncie ustawy o VAT, organy podatkowe mogą zgodnie z artykułem 112b ustawy o VAT nałożyć dodatkowe zabezpieczenie, znane jako sankcja VAT, o wysokości 15 proc., 20 proc., 30 proc. należnej kwoty podatku w przypadku błędów, oraz, zgodnie z art. 112c ustawy o VAT, sankcję w wysokości 100 proc. w przypadku oszustw podatkowych. Sankcje dotyczą kwoty podatku, co oznacza, że jeśli podatnik dopuścił się oszustwa i nie zapłacił wymaganego podatku, organ podatkowy nakłada dodatkową sankcję stanowiącą odpowiedni procent podatku.

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie może być uwzględniane w decyzji o zabezpieczeniu 

W uchwale z 29 maja 2023 r. (sygn. akt I FPS 1/23), NSA zdecydował, że dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie może w żadnym wypadku być uwzględniane w decyzji o zabezpieczeniu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

NSA wskazał, że w orzecznictwie sądów administracyjnych wystąpiły znaczne rozbieżności w zakresie wykładni omawianych przepisów. Część sądów administracyjnych stosowała wykładnię, która zakładała, że decyzja o zabezpieczeniu może również obejmować dodatkowe zobowiązanie podatkowe, co zdaniem NSA było błędnym postępowaniem. Sąd wyjaśnił przy tym, że zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, zabezpieczenie jest możliwe wyłącznie dla zobowiązania podatkowego, a definicję tego pojęcia zawiera art. 5 o.p.

Art. 33 o.p. odwołuje się jedynie do zobowiązania podatkowego. Pomimo późniejszego wprowadzenia do Ordynacji podatkowej, w art. 58a,  instytucji dodatkowego zobowiązania podatkowego, nie doszło jednak do rozszerzenia zakresu przedmiotowego zabezpieczenia. Wykładnia systemowa wskazuje zatem na to, że ustawodawca nie zamierzał objąć zakresem zabezpieczenia dodatkowego zobowiązania podatkowego.

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie może być traktowane jak podatek 

NSA i Trybunał Konstytucyjny w swoich wcześniejszych wyrokach wskazywały niejednokrotnie, że dodatkowe zobowiązanie podatkowe stanowi sankcję administracyjną i nie jest to podatek, co zostało potwierdzone również przez Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 15 kwietnia 2021 r. (sygn. akt C-935/19).

W przytoczonym powyżej wyroku TSUE wskazał również, że  sposób ustalania omawianej sankcji, stosowany automatycznie, nie daje organom podatkowym możliwości zindywidualizowania nałożonej sankcji w celu zapewnienia, by nie wykraczała ona poza to, co jest niezbędne do realizacji celów polegających na zapewnieniu prawidłowego poboru podatku i zapobieganiu oszustwom podatkowym. Ponadto Trybunał stwierdził, iż sankcja jest niezgodna z prawem unijnym w sytuacji, gdy jej wymiar jest automatyczny i nie pozwala na dostosowanie jej wysokości do istotnych okoliczności przypadku, do których zaliczyć trzeba stopień zawinienia podatnika oraz wystąpienie, bądź nie, uszczuplenia podatkowego.

Pomimo że wyrok TSUE dotyczył stosowania art. 112b ustawy o VAT, sądy administracyjne przyjmują, że w odniesieniu do dodatkowego zobowiązania podatkowego, o którym mowa w art.112c ustawy o VAT zawsze istnieje konieczność uwzględnienia zasady proporcjonalności, co oznacza obowiązek przeprowadzenia przez organy podatkowe postępowania dowodowego, którego celem jest zbadanie świadomego udziału podatnika w oszustwie podatkowym.

Postępowanie zabezpieczające – do czego zobowiązany jest organ podatkowy

W dorobku orzeczniczym sądów administracyjnych istnieje pogląd, że w postępowaniu zabezpieczającym organ podatkowy nie jest zobowiązany do przeprowadzenia pełnego postępowania dowodowego w celu wykazania istnienia obowiązku podatkowego oraz jego rzeczywistych rozmiarów. Obowiązany jest jedynie do uprawdopodobnienia, że zobowiązanie w określonej w przybliżony sposób wysokości istnieje. Nie jest natomiast celem decyzji ustanawiającej zabezpieczenie dokładne określenie czy ustalenie dokładnej kwoty zobowiązania podatkowego. Te funkcje pełni bowiem decyzja wydawana na późniejszym etapie postępowania – decyzja wymiarowa.

Natomiast w odniesieniu do dodatkowego zobowiązania podatkowego, o którym mowa w art. 112c ustawy o VAT, zawsze istnieje konieczność uwzględnienia zasady proporcjonalności, co oznacza obowiązek przeprowadzenia postępowania dowodowego, które ma na celu zbadanie świadomego udziału podatnika w oszustwie podatkowym.

NSA podejmując tą uchwałę stwierdził, że dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie może być traktowane jako zobowiązanie podatkowe, ponieważ są to dwie różne instytucje prawne, a podstawy ustalenia zobowiązania podatkowego i dodatkowego zobowiązania podatkowego również różnią się od siebie.

Uchwała NSA stanowi bardzo istotny punkt na osi sporów fiskus-podatnik. Ograniczenie przez NSA możliwości zabezpieczenia dodatkowej sankcji VAT przy wydawaniu decyzji o zabezpieczeniu na podstawie art. 33 o.p. z pewnością wpłynie na interpretację przepisów i praktykę działań organów podatkowych. Podatnicy mogą oczekiwać tego, że uchwała ta będzie stanowić podstawę dla przyszłych rozstrzygnięć w podobnych sprawach, wpływając korzystnie na sytuację podatników w sporach podatkowych z organami administracji podatkowej.

Autor: Sandra Telman, Senior Consultant ID Advisory

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zasada wielokrotności opodatkowania wyrobów akcyzowych w przypadku wtórnego obowiązku podatkowego a zmiana podatkowego przeznaczenia wyrobu akcyzowego

Istotnym problemem prawnym i praktycznym jest możliwość wielokrotnego opodatkowania tego samego wyrobu akcyzowego na etapie wtórnego obowiązku podatkowego (zwanego również obowiązkiem podatkowym drugiego stopnia.) – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

KSeF 2026: Pożegnanie z papierowymi fakturami. Jak przygotować się na rewolucję w rozliczeniach VAT i uniknąć kar i problemów z fiskusem [branża TSL]

Niecały rok dzieli podatników VAT (w tym branżę transportową) od księgowej rewolucji. Ministerstwo Finansów potwierdziło w komunikacie z kwietnia 2025 r., że początek 2026 roku to ostateczny termin wejścia w życie Krajowego Systemu e-Faktur dla większości przedsiębiorców. Oznacza to, że już niedługo sektor TSL, zdominowany przez rozliczenia papierowe, musi stać się cyfrowy. To wyzwanie zwłaszcza dla spedycji, które rozliczają się z wieloma podmiotami równocześnie. Jak przygotować się do wdrożenia KSeF, by uniknąć problemów i kar?

Co myślą księgowi o przyszłości swojej branży? Barometr nastrojów księgowych 2025 ujawnia kulisy rynku

Czy zawód księgowego przechodzi kryzys, czy może ewoluuje w stronę większego znaczenia strategicznego? Nowo opublikowany Barometr nastrojów księgowych 2025 to pierwsze tego typu badanie w Polsce, które w kompleksowy sposób analizuje wyzwania, emocje i kierunki rozwoju zawodu księgowego.

Zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych prawdopodobnie od 2026 r. Koniec obecnych korzyści? Co planuje Ministerstwo Finansów?

Fundacje rodzinne miały być długo oczekiwanym narzędziem sukcesji i ochrony majątku polskich przedsiębiorców. W Polsce działa około 800 tysięcy firm rodzinnych, które odpowiadają za nawet 20% PKB. To właśnie dla nich fundacje miały stać się mechanizmem zapewniającym ciągłość, bezpieczeństwo i porządek w zarządzaniu majątkiem. Choć ich konstrukcja budzi zainteresowanie i daje realne korzyści, to już po dwóch latach funkcjonowania szykują się poważne zmiany prawne. O ich konsekwencjach mówi adwokat Michał Pomorski, specjalista w zakresie prawa podatkowego z kancelarii Pomorski Tax Legal Finance.

REKLAMA

Korygowałeś deklaracje podatkowe po otrzymaniu subwencji z PFR? Możesz być bezpodstawnie pozwany – sprawdź, co zrobić w takiej sytuacji

Wśród ponad 16 tys. pozwów, które Polski Fundusz Rozwoju (PFR) złożył przeciwko przedsiębiorcom w ramach programu „Tarcza Finansowa”, około 2700 dotyczy firm (wg danych z 2023 r.), które po złożeniu wniosku o subwencję dokonały korekty deklaracji podatkowych.

Kiedy Krajowy System e-Faktur stanie się obowiązkowy? – Stan legislacyjny i wyzwania przed przedsiębiorcami

11 kwietnia 2025 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy dotyczący obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), który reguluje wdrożenie tego systemu w Polsce. Choć przepisy nie zostały jeszcze ostatecznie zatwierdzone, większość kluczowych kwestii jest już znana, co daje przedsiębiorcom czas na rozpoczęcie przygotowań do nadchodzących zmian.

Dlaczego dokumentacja pochodzenia towarów to filar bezpiecznego handlu międzynarodowego?

Brak odpowiedniej dokumentacji pochodzenia towarów może kosztować firmę czas, pieniądze i reputację. Dowiedz się, jak poprawnie i skutecznie prowadzić dokumentację, by uniknąć kar, ułatwić odprawy celne i zabezpieczyć interesy swojej firmy w handlu międzynarodowym.

Podatek od prezentów komunijnych w 2025 r. Są 3 limity kwotowe zwolnień podatkowych: 5733 zł (osoby spoza rodziny), 27 090 zł (dalsza rodzina), 36 120 zł (najbliższa rodzina)

Mamy maj, a więc i sezon komunijny – czas uroczystości, rodzinnych spotkań i… (często bardzo drogich) prezentów. Ale czy wręczone dzieciom upominki mogą wiązać się z obowiązkiem podatkowym? Wyjaśniamy, kiedy komunijny prezent staje się darowizną, którą trzeba zgłosić fiskusowi.

REKLAMA

Webinar: KSeF – na co warto przygotować firmę? + certyfikat gwarantowany

Ekspert wyjaśni, jak przygotować firmę na nadchodzący obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur i oraz na co zwrócić uwagę, aby proces przejścia na nowy system fakturowania przebiegł sprawnie i bez zbędnych trudności. Każdy z uczestników webinaru otrzyma certyfikat, dostęp do retransmisji oraz materiały dodatkowe.

Jest kilka sposobów na uniknięcie obowiązkowego KSeF. Przykład: uzyskanie statusu podatnika zagranicznego działającego w Polsce wyłącznie na podstawie rejestracji

Obowiązkowy model Krajowego Systemu e-Faktur nie będzie obowiązywał zagraniczne firmy działające jako podatnicy VAT na polskim rynku wyłącznie na podstawie rejestracji. Profesor Witold Modzelewski pyta dlaczego wprowadza się taki przywilej dla zagranicznych konkurentów polskich firm. Wskazuje ponadto kilka innych legalnych sposobów uniknięcia obowiązkowego KSeF, wynikających z projektu nowych przepisów.

REKLAMA