REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe to nie podatek – uchwała NSA

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
ID Advisory
Nie mnożymy wątpliwości, proponujemy konkretne rozwiązania
Dodatkowe zobowiązanie podatkowe. Co orzekł NSA?
Dodatkowe zobowiązanie podatkowe. Co orzekł NSA?
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

29 maja 2023 r. NSA po rozpoznaniu zagadnienia prawnego przedstawionego w postanowieniu z 8 lutego 2023 r. (sygn. akt I FSK 1192/22) podjął uchwałę, w której stwierdził, że przedmiotem decyzji o zabezpieczenia zobowiązania podatkowego nie może być nałożenie dodatkowego zobowiązania podatkowego z ustawy o VAT.

Karuzela VAT – czy podatnik świadomie uczestniczył w oszustwie?

Powyższa uchwała była następstwem sprawy, w której podatnik był podejrzewany przez organ podatkowy o udział w karuzeli VAT. Podczas kontroli celno-skarbowej, jeszcze przed wydaniem decyzji, organ wydał decyzję określającą kwotę zobowiązania podatkowego oraz kwotę dodatkowego zobowiązania podatkowego. Kwestię sporną wzbudził fakt, czy organ, który zamierza wydać decyzję o zabezpieczeniu i nałożeniu dodatkowego zobowiązania podatkowego, musi udowodnić, że podatnik świadomie uczestniczył w oszustwie podatkowym związanym z karuzelą podatkową.

REKLAMA

REKLAMA

Zabezpieczenie majątkowe – w jakich przypadkach dopuszczalne? 

Przede wszystkim organy podatkowe mają prawo wydać decyzję o zabezpieczeniu na majątku podatnika, jeśli istnieje uzasadnione podejrzenie, że zobowiązanie podatkowe nie zostanie uregulowane, zwłaszcza gdy podatnik nie płaci podatków lub zbywa swój majątek. Organ może zastosować to zabezpieczenie w trakcie postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej, jeszcze przed wydaniem decyzji, która określiłaby dokładną wysokość zobowiązania podatkowego.

Zgodnie z art. 33 § 4 Ordynacji podatkowej organ podatkowy decydując się na zastosowanie zabezpieczenia, musi w decyzji określić przybliżoną kwotę zobowiązania podatkowego, jeżeli zabezpieczenie jest podejmowane przed wydaniem decyzji.

Natomiast na gruncie ustawy o VAT, organy podatkowe mogą zgodnie z artykułem 112b ustawy o VAT nałożyć dodatkowe zabezpieczenie, znane jako sankcja VAT, o wysokości 15 proc., 20 proc., 30 proc. należnej kwoty podatku w przypadku błędów, oraz, zgodnie z art. 112c ustawy o VAT, sankcję w wysokości 100 proc. w przypadku oszustw podatkowych. Sankcje dotyczą kwoty podatku, co oznacza, że jeśli podatnik dopuścił się oszustwa i nie zapłacił wymaganego podatku, organ podatkowy nakłada dodatkową sankcję stanowiącą odpowiedni procent podatku.

REKLAMA

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie może być uwzględniane w decyzji o zabezpieczeniu 

W uchwale z 29 maja 2023 r. (sygn. akt I FPS 1/23), NSA zdecydował, że dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie może w żadnym wypadku być uwzględniane w decyzji o zabezpieczeniu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

NSA wskazał, że w orzecznictwie sądów administracyjnych wystąpiły znaczne rozbieżności w zakresie wykładni omawianych przepisów. Część sądów administracyjnych stosowała wykładnię, która zakładała, że decyzja o zabezpieczeniu może również obejmować dodatkowe zobowiązanie podatkowe, co zdaniem NSA było błędnym postępowaniem. Sąd wyjaśnił przy tym, że zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, zabezpieczenie jest możliwe wyłącznie dla zobowiązania podatkowego, a definicję tego pojęcia zawiera art. 5 o.p.

Art. 33 o.p. odwołuje się jedynie do zobowiązania podatkowego. Pomimo późniejszego wprowadzenia do Ordynacji podatkowej, w art. 58a,  instytucji dodatkowego zobowiązania podatkowego, nie doszło jednak do rozszerzenia zakresu przedmiotowego zabezpieczenia. Wykładnia systemowa wskazuje zatem na to, że ustawodawca nie zamierzał objąć zakresem zabezpieczenia dodatkowego zobowiązania podatkowego.

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie może być traktowane jak podatek 

NSA i Trybunał Konstytucyjny w swoich wcześniejszych wyrokach wskazywały niejednokrotnie, że dodatkowe zobowiązanie podatkowe stanowi sankcję administracyjną i nie jest to podatek, co zostało potwierdzone również przez Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 15 kwietnia 2021 r. (sygn. akt C-935/19).

W przytoczonym powyżej wyroku TSUE wskazał również, że  sposób ustalania omawianej sankcji, stosowany automatycznie, nie daje organom podatkowym możliwości zindywidualizowania nałożonej sankcji w celu zapewnienia, by nie wykraczała ona poza to, co jest niezbędne do realizacji celów polegających na zapewnieniu prawidłowego poboru podatku i zapobieganiu oszustwom podatkowym. Ponadto Trybunał stwierdził, iż sankcja jest niezgodna z prawem unijnym w sytuacji, gdy jej wymiar jest automatyczny i nie pozwala na dostosowanie jej wysokości do istotnych okoliczności przypadku, do których zaliczyć trzeba stopień zawinienia podatnika oraz wystąpienie, bądź nie, uszczuplenia podatkowego.

Pomimo że wyrok TSUE dotyczył stosowania art. 112b ustawy o VAT, sądy administracyjne przyjmują, że w odniesieniu do dodatkowego zobowiązania podatkowego, o którym mowa w art.112c ustawy o VAT zawsze istnieje konieczność uwzględnienia zasady proporcjonalności, co oznacza obowiązek przeprowadzenia przez organy podatkowe postępowania dowodowego, którego celem jest zbadanie świadomego udziału podatnika w oszustwie podatkowym.

Postępowanie zabezpieczające – do czego zobowiązany jest organ podatkowy

W dorobku orzeczniczym sądów administracyjnych istnieje pogląd, że w postępowaniu zabezpieczającym organ podatkowy nie jest zobowiązany do przeprowadzenia pełnego postępowania dowodowego w celu wykazania istnienia obowiązku podatkowego oraz jego rzeczywistych rozmiarów. Obowiązany jest jedynie do uprawdopodobnienia, że zobowiązanie w określonej w przybliżony sposób wysokości istnieje. Nie jest natomiast celem decyzji ustanawiającej zabezpieczenie dokładne określenie czy ustalenie dokładnej kwoty zobowiązania podatkowego. Te funkcje pełni bowiem decyzja wydawana na późniejszym etapie postępowania – decyzja wymiarowa.

Natomiast w odniesieniu do dodatkowego zobowiązania podatkowego, o którym mowa w art. 112c ustawy o VAT, zawsze istnieje konieczność uwzględnienia zasady proporcjonalności, co oznacza obowiązek przeprowadzenia postępowania dowodowego, które ma na celu zbadanie świadomego udziału podatnika w oszustwie podatkowym.

NSA podejmując tą uchwałę stwierdził, że dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie może być traktowane jako zobowiązanie podatkowe, ponieważ są to dwie różne instytucje prawne, a podstawy ustalenia zobowiązania podatkowego i dodatkowego zobowiązania podatkowego również różnią się od siebie.

Uchwała NSA stanowi bardzo istotny punkt na osi sporów fiskus-podatnik. Ograniczenie przez NSA możliwości zabezpieczenia dodatkowej sankcji VAT przy wydawaniu decyzji o zabezpieczeniu na podstawie art. 33 o.p. z pewnością wpłynie na interpretację przepisów i praktykę działań organów podatkowych. Podatnicy mogą oczekiwać tego, że uchwała ta będzie stanowić podstawę dla przyszłych rozstrzygnięć w podobnych sprawach, wpływając korzystnie na sytuację podatników w sporach podatkowych z organami administracji podatkowej.

Autor: Sandra Telman, Senior Consultant ID Advisory

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak dobrze żyć (efektywnie współpracować) z księgowym? Przychody, koszty, bartery, dokumenty. Praktyczne rady dla twórców internetowych i influencerów

Jesteś influencerem, twórcą internetowym, a może dopiero zaczynasz swoją przygodę z działalnością online? Niezależnie od etapu, na którym jesteś – prędzej czy później przyjdzie moment, w którym będziesz musiał zmierzyć się z rozliczeniami podatkowymi. Współpraca z księgowym to w takim przypadku nie tylko konieczność, ale przede wszystkim ogromne ułatwienie i wsparcie w prowadzeniu legalnej, uporządkowanej działalności twórczej.

Zwolnienia z kasy fiskalnej – aktualne przepisy i wyjątki 2025

Kasy fiskalne od lat stanowią nieodłączny element prowadzenia działalności gospodarczej. Z jednej strony są narzędziem do rejestrowania sprzedaży, z drugiej wspomagają rozliczenia podatkowe, zapewniając transparentność transakcji pomiędzy sprzedawcą i nabywcą.

Cypr staje się rajem dla polskich emigrantów. Skarbówka potwierdza korzystne zasady ryczałtu od przychodów zagranicznych

Przełom w interpretacji Krajowej Informacji Skarbowej! Fiskus potwierdził, że osoby przenoszące rezydencję podatkową do Polski mogą objąć ryczałtem wszystkie swoje przychody zagraniczne – od dywidend i kryptowalut po nieruchomości. Dla zamożnych reemigrantów to szansa na ogromne oszczędności i najkorzystniejsze warunki podatkowe w historii.

KSeF pomoże uszczelnić budżet. MF liczy na 18,7 mld zł wpływów w 2026 roku

Dzięki zmianom w podatkach i uszczelnieniu systemu za pomocą KSeF, Polska może w 2026 roku zyskać nawet 18,7 mld zł. Wśród planowanych działań są m.in. podwyżki CIT dla banków, wyższe stawki VAT i akcyzy oraz ograniczenie liczby osób nielegalnie zatrudnionych w budownictwie.

REKLAMA

Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Jak rozliczać auta kupione do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

100 dni do KSeF – co się zmieni już od lutego 2026 roku?

Już od 1 lutego 2026 r. duże firmy będą wystawiać wyłącznie e‑faktury w KSeF, a wszyscy podatnicy będą je odbierać elektronicznie. Od kwietnia obowiązek rozszerzy się na pozostałych przedsiębiorców, wprowadzając jednolity, ustandaryzowany obieg faktur i koniec papierowych dokumentów.

Skarbówka potwierdza: darowizny od rodzeństwa zwolnione z podatku nawet przy wspólności majątkowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że darowizny pieniężne od rodzeństwa są zwolnione z podatku, nawet jeśli darczyńcy mają wspólność majątkową. Kluczowe jest jedynie terminowe zgłoszenie darowizny i udokumentowanie przelewu. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy otrzymują wsparcie finansowe od bliskich.

REKLAMA

Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

REKLAMA