Nowe obowiązki przedsiębiorców w zakresie CSR - nowelizacja ustawy o rachunkowości

Zdaniem rządu projektowana nowelizacja ustawy o rachunkowości zwiększy transparentność informacji społecznych i środowiskowych, jeśli chodzi o obszar społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Proponowane rozwiązania dostosowują polskie prawo do przepisów dyrektywy Unii Europejskiej. 

W uzasadnieniu do projektu nowelizacji napisano, że przewidziane dyrektywą zmiany polegają przede wszystkim na wprowadzeniu wymogu ujawniania w sprawozdaniu z działalności minimum istotnych informacji dotyczących co najmniej zagadnień:

- społecznych i pracowniczych,

- dotyczących środowiska naturalnego,

- z zakresu poszanowania praw człowieka oraz

- przeciwdziałania korupcji i łapownictwu

(tzw. sprawozdawczość w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu - raporty CSR, czyli corporate social responsibility).

Zgodnie z projektem, wobec niektórych firm wprowadzony zostanie zatem obowiązek ujawniania powyższych kwestii w sprawozdaniu z działalności (w formie oświadczenia) lub w odrębnym sprawozdaniu.

Ma temu towarzyszyć krótki opis modelu biznesowego jednostki, opis polityki prowadzonej w danym zakresie, jej rezultatów oraz ryzyk i sposobu zarządzania ryzykami w kwestiach niefinansowych, przedstawieniem niefinansowych kluczowych wskaźników efektywności związanych z daną działalnością.

Spółkom nie zostaną narzucone zasady raportowania (unijna dyrektywa zostawia tu spółkom pełną swobodę wyboru), dlatego mogą stosować wybrane przez siebie standardy (np. własne lub międzynarodowe).

Spółki objęte proponowanymi zmianami będą miały obowiązek zastosowania zasady „stosuj lub wyjaśnij" – tj. w przypadku, gdy dana jednostka nie prowadzi polityki w zakresie jednej lub kilku wymienionych kwestii (środowiskowych, spraw społecznych, itd.) będzie miała ona obowiązek ujawnić ten fakt wraz z podaniem przyczyn.

Poza zmianami związanymi z implementacją dyrektywy UE zaproponowano wprowadzenie dodatkowych rozwiązań zmniejszających obciążenia administracyjne w rachunkowości dla jednostek, w tym. m.in. umożliwienie przenoszenia treści dowodów księgowych na informatyczne nośniki danych w dowolnym momencie, wprowadzenie odrębnego, uproszczonego sprawozdania finansowego dla organizacji pozarządowych, uwzględniającego specyfikę tych jednostek.

Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)
Autorzy: prof. dr hab. Irena Olchowicz, dr Agnieszka Tłaczała, dr Wanda Wojas, Ewa Sobińska, Katarzyna Kędziora, Justyna Beata Zakrzewska, dr Gyöngyvér Takáts

Nowe obowiązki dotyczyć mają:

A) podmiotów będących:

1. jednostkami organizacyjnymi działającymi na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,

2. jednostkami zamierzającymi ubiegać się albo ubiegającymi się o zezwolenie na wykonywanie działalności na podstawie wyżej wymienionych przepisów,

3. emitentami papierów wartościowych dopuszczonych, zamierzających ubiegać się lub ubiegających się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego,

4. emitentami papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu w alternatywnym systemie obrotu,

5. krajowymi instytucjami płatniczymi,

6. instytucjami pieniądza elektronicznego,

- które są spółkami kapitałowymi, spółkami komandytowo-akcyjnymi lub takimi spółkami jawnymi lub komandytowymi, których wszystkimi wspólnikami ponoszącymi nieograniczoną odpowiedzialność są spółki kapitałowe lub spółki komandytowo-akcyjne bądź spółki z innych państw o podobnej do tych spółek formie prawnej.

Obowiązek ten będzie dotyczył spółek, które w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe oraz w roku poprzedzającym przekroczyły następujące wartości:

– średnioroczne zatrudnienie 500 osób oraz

– suma aktywów bilansu powyżej 85 mln zł lub przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów 170 mln zł;

B) wyżej wymienionych jednostek organizacyjnych, sporządzających – jako jednostki dominujące – skonsolidowane sprawozdania finansowe, jeżeli grupa kapitałowa w poprzedzającym oraz bieżącym roku obrotowym przekroczyła następujące wartości:

1. po dokonaniu wyłączeń konsolidacyjnych:

– średnioroczne zatrudnienie powyżej 500 osób oraz

– suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego powyżej 85 mln zł lub przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów powyżej 170 mln zł;

2. przed dokonaniem wyłączeń konsolidacyjnych wymienione limity kwot sumy aktywów bilansu oraz przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów zwiększa się o 20 proc. (tj. odpowiednio do 102 mln zł i do 204 mln zł).

Spółkom nie zostaną narzucone zasady raportowania (unijna dyrektywa zostawia tu spółkom pełną swobodę wyboru), dlatego mogą stosować wybrane przez siebie standardy (np. własne lub międzynarodowe).

Spółki objęte proponowanymi zmianami będą miały obowiązek zastosowania zasady „stosuj lub wyjaśnij" – tj. w przypadku, gdy dana jednostka nie prowadzi polityki w zakresie jednej lub kilku wymienionych kwestii (środowiskowych, spraw społecznych, itd.) będzie miała ona obowiązek ujawnić ten fakt wraz z podaniem przyczyn.

Poza zmianami związanymi z implementacją dyrektywy UE zaproponowano wprowadzenie dodatkowych rozwiązań zmniejszających obciążenia administracyjne w rachunkowości dla jednostek, w tym. m.in. umożliwienie przenoszenia treści dowodów księgowych na informatyczne nośniki danych w dowolnym momencie, wprowadzenie odrębnego, uproszczonego sprawozdania finansowego dla organizacji pozarządowych, uwzględniającego specyfikę tych jednostek.

Nowe przepisy mają być stosowane od 1 stycznia 2017 r., czyli pierwsze obowiązkowe ujawnienie informacji niefinansowych nastąpi w 2018 r. - informowali wcześniej przedstawiciele rządu. (PAP, CIR)