Duże zmiany w systemie VAT w UE w latach 2019-2022 - propozycje Komisji Europejskiej

Gruntowna reforma unijnego systemu VAT - pierwsze zmiany od 2019 roku

Proponowana reforma VAT ułatwi też stworzenie bardziej solidnego systemu, który będzie prostszy do stosowania dla przedsiębiorstw. Komisja dąży do stworzenia systemu podatku VAT, który pomoże europejskim przedsiębiorstwom czerpać pełnię korzyści z jednolitego rynku i konkurować na rynkach globalnych. Przedsiębiorstwa prowadzące handel transgraniczny muszą obecnie ponosić o 11 proc. wyższe koszty przestrzegania przepisów niż firmy, które działają tylko na rynku krajowym. Uproszczenie i modernizacja VAT powinny doprowadzić do zmniejszenia tych kosztów o około 1 mld euro.

Komisja Europejska już od dawna realizuje zobowiązanie dotyczące utworzenia docelowego systemu VAT, który będzie dobrze funkcjonował na jednolitym rynku. W planie działania w sprawie VAT z 2016 r. szczegółowo wyjaśniono potrzebę utworzenia jednolitego unijnego obszaru VAT, prostszego i bardziej odpornego na oszustwa.

Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący odpowiedzialny za euro i dialog społeczny, oświadczył: Proponujemy dzisiaj odnowienie obecnego systemu VAT, który utworzono ćwierć wieku temu na zasadzie tymczasowej. Potrzebujemy docelowego systemu, który umożliwi nam skuteczniejsze zwalczanie transgranicznych oszustw związanych z VAT. Na szczeblu Unii Europejskiej powodują one roczny ubytek dochodów podatkowych wynoszący w przybliżeniu 50 mld euro.

Pierre Moscovici, komisarz do spraw gospodarczych i finansowych, podatków i ceł, dodał:Dwadzieścia pięć lat po utworzeniu jednolitego rynku przedsiębiorstwa i konsumenci nadal borykają się z 28 różnymi systemami VAT przy prowadzeniu działalności transgranicznej. Przestępcy i prawdopodobnie również terroryści już zbyt długo wykorzystują istniejące luki w systemie, popełniając oszustwa na 50 mld euro rocznie. Ten przestarzały system oparty na granicach krajowych trzeba zlikwidować! Do 2022 r. państwa członkowskie powinny zacząć traktować transgraniczne transakcje VAT jak transakcje krajowe na naszym rynku wewnętrznym. Przedstawiona dzisiaj propozycja powinna doprowadzić do zmniejszenia transgranicznych oszustw związanych z podatkiem VAT o około 80 proc. Jednocześnie ułatwi ona życie unijnym przedsiębiorstwom prowadzącym handel transgraniczny, ograniczy formalności administracyjne i uprości procedury związane z podatkiem VAT. Krótko mówiąc: to dobra wiadomość dla przedsiębiorstw, konsumentów i budżetów krajowych, a zła dla oszustów.

W przedstawionym dzisiaj pakiecie środków Komisja proponuje zasadniczą zmianę obecnego systemu VAT polegającą na opodatkowaniu sprzedaży towarów między krajami UE w taki sam sposób, jakby towary te były sprzedawane w obrębie jednego państwa członkowskiego. Reforma ta stworzy nowy i docelowy system VAT w UE.

Będziemy dążyć do osiągnięcia porozumienia w sprawie czterech podstawowych zasad stanowiących „fundamenty” nowego docelowego jednolitego unijnego obszaru VAT. Zasady te to:

• Zwalczanie oszustw związanych z VAT: Podatkiem VAT będzie teraz opodatkowany handel transgraniczny między przedsiębiorstwami. Obecnie ten rodzaj handlu jest zwolniony z podatku VAT, co stwarza łatwą okazję dla pozbawionych skrupułów przedsiębiorstw do pobierania podatku VAT, a następnie likwidowania swojej działalności bez przekazania podatku administracji skarbowej.
• Punkt kompleksowej obsługi: Punkty kompleksowej obsługi sprawią, że przedsiębiorstwom prowadzącym sprzedaż transgraniczną łatwiej będzie wypełnić obowiązki związane z podatkiem VAT. Przedsiębiorcy będą mogli składać deklaracje i opłacać podatek za pomocą jednego portalu internetowego w ich własnym języku oraz według takich samych zasad i urzędowych wzorów jak w ich kraju pochodzenia. Następnie każde państwo członkowskie będzie przekazywać podatek VAT bezpośrednio do innych państw członkowskich – podobny system działa już w odniesieniu do wszystkich usług elektronicznych.
• Większa spójność: Przejście na tzw. zasadę miejsca przeznaczenia, zgodnie z którą ostateczna kwota należności z tytułu VAT zawsze będzie regulowana w państwie członkowskim konsumenta końcowego i naliczana według stawki jego kraju. Komisja Europejska już od dawna dąży do tej zmiany systemu, w czym wpierają ją państwa członkowskie. Zasada miejsca przeznaczenia jest już stosowana w odniesieniu do usług elektronicznych.
• Mniej formalności administracyjnych: Uproszczenie przepisów dotyczących fakturowania, dzięki czemu sprzedawcy będą mogli wystawiać faktury zgodnie z przepisami ich kraju, nawet kiedy prowadzą handel transgraniczny. Przedsiębiorstwa nie będą już musiały przygotowywać wykazu transakcji transgranicznych dla swoich organów podatkowych (tzw. informacji podsumowującej).

W przedstawionym dzisiaj wniosku wprowadzono również pojęcie podatnika certyfikowanego, tzn. kategorii godnych zaufania przedsiębiorstw, które będą mogły korzystać z prostszych i mniej czasochłonnych przepisów.

Ponadto zaproponowano cztery „łatwe rozwiązania”, które do 2019 r. powinny wejść w życie. Tych krótkoterminowych środków wyraźnie domagały się państwa członkowskie, aby poprawić codzienne funkcjonowanie obecnego systemu VAT do czasu, aż docelowy system zostanie w pełni uzgodniony i wdrożony.

Co dalej?

Przedmiotowy wniosek ustawodawczy zostanie przekazany państwom członkowskim zebranym w Radzie, aby wyraziły na niego zgodę, oraz Parlamentowi Europejskiemu do konsultacji. W następstwie tej inicjatywy Komisja opracuje w 2018 r. szczegółowy wniosek ustawodawczy mający na celu zmianę na poziomie technicznym tzw. dyrektywy VAT, tak aby można było sprawnie wdrożyć zaproponowany dzisiaj docelowy system VAT.

Polecamy: Biuletyn VAT

Kontekst

Wspólny podatek od wartości dodanej (VAT) odgrywa na europejskim jednolitym rynku ważną rolę. Pierwsza dyrektywa VAT została przyjęta w 1967 r. Wprowadzenie tego systemu miało początkowo na celu zniesienie podatków obrotowych, które zakłócały konkurencję i utrudniały swobodny przepływ towarów, oraz usunięcie formalności i kontroli fiskalnych na granicach wewnętrznych. VAT jest ważnym i stale rosnącym źródłem dochodów w UE – w 2015 r. kwota pobrana z tytułu tego podatku wyniosła ponad 1 bilion euro, co odpowiada 7 proc. unijnego PKB. Jeden z zasobów własnych UE również jest oparty na podatku VAT. Jako podatek konsumpcyjny VAT jest jedną z najbardziej sprzyjających wzrostowi gospodarczemu form opodatkowania.

Pomimo wielu reform system VAT nie zdołał dotrzymać kroku wyzwaniom dzisiejszej globalnej, cyfrowej i mobilnej gospodarki. Obecny system VAT istnieje od 1993 r. i został pomyślany jako system przejściowy. Jest on rozdrobniony i zbyt skomplikowany w przypadku stale rosnącej liczby przedsiębiorstw prowadzących działalność transgraniczną i pozostawia pole do nadużyć — transakcje krajowe i transgraniczne są traktowane odmiennie i można nabyć towary lub usługi, nie płacąc podatku VAT w ramach jednolitego rynku.

Komisja nieustannie nawołuje do przeprowadzenia reformy systemu VAT. Dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w całej UE granice są nadal elementem codziennego życia, jeśli chodzi o podatek VAT. Obecne przepisy dotyczące VAT są jednym z ostatnich obszarów prawa UE, który nie jest zgodny z zasadami leżącymi u podstaw jednolitego rynku.

Więcej informacji

Pytania i odpowiedzi dotyczące reformy VAT

Link do komunikatu

Plan działania z 2016 r. w sprawie VAT

Luka w podatku VAT (2017 r.)

Propozycja Komisji w sprawie podatku VAT w handlu elektronicznym (grudzień 2016 r.)

Ocena skutków