REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nowe dni wolne w Kodeksie pracy od 26 kwietnia 2023 r. – urlop opiekuńczy, zwolnienie z powodu siły wyższej. Czym różnią się od urlopu na żądanie i 2 dni opieki nad dzieckiem?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Nowe dni wolne w Kodeksie pracy od 26 kwietnia 2023 r. – urlop opiekuńczy, zwolnienie z powodu siły wyższej
Nowe dni wolne w Kodeksie pracy od 26 kwietnia 2023 r. – urlop opiekuńczy, zwolnienie z powodu siły wyższej
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Już 26 kwietnia 2023 r. wejdą w życie przepisy dostosowujące polskie Kodeks pracy do unijnej dyrektywy 2019/1158 w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Pracownicy zyskają m.in. możliwość korzystania z nowych dni wolnych od pracy: urlopu opiekuńczego i zwolnienia z powodu siły wyższej. Co tak naprawdę zmieni się dla pracowników i pracodawców?

Nowości w prawie pracy - nowe dni wolne

Nowością w Kodeksie pracy są pięciodniowy urlop opiekuńczy i dwa dni wolnego z tytułu działania siły wyższej – czym różnią się od dotychczasowych urlopów na żądanie i dwóch dni opieki nad dzieckiem?

REKLAMA

Autopromocja

5 dni bezpłatnego urlopu opiekuńczego – czym różni się od zwolnienia lekarskiego na członka rodziny i urlopu na żądanie?

Przepisy wprowadzają bezpłatny urlop opiekuńczy w wymiarze do 5 dni w roku kalendarzowym. Przysługuje on w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga znacznej opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Urlopu opiekuńczego nie można wziąć na siebie.

Ustawodawca ściśle określa, na kogo przysługuje urlop opiekuńczy – może to być: dziecko, małżonek, rodzice. 

Pracownik chcący skorzystać z urlopu opiekuńczego musi najpóźniej dzień przed złożyć pracodawcy pisemny wniosek (papierowy lub elektroniczny). 

Pracodawca nie może pracownikowi tego urlopu odmówić. 

Urlop opiekuńczy a urlop na żądanie

W Kodeksie pracy pozostają dotychczasowe 4 dni urlopu na żądanie. Czym urlop opiekuńczy różni się od urlopu na żądanie?

 Urlop opiekuńczyUrlop na żądanie
Wymiar5 dni w roku kalendarzowym4 dni w roku kalendarzowym
OdpłatnośćBezpłatnyOdpłatność 100% (jako część urlopu wypoczynkowego)
Urlop wypoczynkowyNie ma związkuNależy do puli urlopu wypoczynkowego
WniosekPisemny, przynajmniej dzień przedMoże być w formie ustnej, także w dniu, w którym pracownik chce skorzystać z urlopu 
PowódŚciśle określony – poważne względy medyczne dotyczące wybranych członków rodziny lub zamieszkujących w tym samym gospodarstwie domowymDowolny
Odmowa pracodawcy NiemożliwaMożliwa

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego urlop na żądanie musi być pracownikowi udzielony przez pracodawcę. Jeśli pracodawca uzna, że nieobecność pracownika może zdezorganizować proces pracy, może odmówić udzielenia urlopu. Odmowa musi jednak zostać uzasadniona. Pracownicy często nie zdają sobie z tego sprawy, zgłaszają urlop na żądanie i nie przyjmują do wiadomości, że pracodawca im tego urlopu nie udzielił. W takiej sytuacji niestawienie się pracownika w pracy może skutkować nawet zwolnieniem dyscyplinarnym. 

Urlop opiekuńczy mimo że jego możliwość jego wykorzystania ograniczona jest do poważnych względów medycznych, nie wymaga zaświadczenia lekarskiego. Możemy z niego skorzystać na przykład, gdy dzień wolny weźmie opiekunka naszego chorego na Alzheimera rodzica, a także w innych sytuacjach, w których L4 nie przysługuje.

Wniosek o urlop opiekuńczy musi mieć także konkretną treść – trzeba w nim podać imię i nazwisko osoby oraz przyczynę konieczności zapewnienia jej opieki lub wsparcia. W przypadku osoby niebędącej członkiem rodziny trzeba także podać adres zamieszkania - powinna ona zamieszkiwać w tym samym gospodarstwie domowym. 

Urlop opiekuńczy a dwa dni opieki nad dzieckiem

W Kodeksie pracy pozostały dotychczasowe dwa dni na opiekę nad dzieckiem. Czym różnią się od urlopu opiekuńczego?

Dalszy ciąg materiału pod wideo
 Urlop opiekuńczyOpieka nad dzieckiem
Wymiar 5 dni2 dni lub 16 godzin, bez względu na liczbę dzieci, może skorzystać tylko jeden rodzic
OdpłatnośćBezpłatnyOdpłatność 100%
Urlop wypoczynkowyNie ma związkuNie ma związku
WniosekPisemny, przynajmniej dzień przedO sposobie wykorzystania (2 dni albo 16 godzin)  w danym roku kalendarzowym decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym. Z tego uprawnienia w danym roku może skorzystać tylko jeden rodzic, nawet w sytuacji gdy obydwoje są zatrudnieni.   
PowódŚciśle określony – poważne względy medyczne dotyczące wybranych członków rodziny lub zamieszkujących w tym samym gospodarstwie domowymDowolny, warunkiem jest posiadanie przynajmniej jednego dziecka w wieku poniżej 14 lat
Odmowa pracodawcyNiemożliwaMożliwa, ale pracodawca nie może odmówić pracownikowi skorzystania z dni wolnych na opiekę nad dzieckiem jako takich, może jednak nie zgodzić się na skorzystanie w nich terminie, który powoduje dezorganizację pracy firmy

 

Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej

Do katalogu zmian związanych z równowagą między życiem zawodowym i prywatnym wejdzie od 26 kwietnia br.  zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej. Pracownikowi przysługiwać będą w roku kalendarzowym 2 dni (lub 16 godzin) wolne od pracy z zachowaniem prawa do 50 proc. wynagrodzenia (w wysokości obliczanej jak w przypadku wynagrodzenia za okres urlopu wypoczynkowego). Pracownik będzie mógł wziąć wolne w przypadku choroby, wypadku lub innej nagłej konieczności, a pracodawca nie będzie mógł mu tego odmówić. Wniosek można złożyć ustnie lub pisemnie, nawet w dniu, w którym taka sytuacja zaistnieje.

Czy nowe przepisy pomogą złapać balans między pracą a życiem prywatnym?

Urlop opiekuńczy czy wolne z powodu działania siły wyższej oraz inne zmiany w polskim prawie pracy, które wchodzą w ramach dostosowania do unijnej dyrektywy 2019/1158,  są ważnym krokiem naprzód. Wielką zaletą wdrażanych właśnie przepisów jest to, że w przestrzeni  publicznej zaczynamy więcej myśleć i mówić o równowadze między pracą a życiem prywatnym. 

Zwłaszcza w przypadku rodziców dostrzegamy, że tej grupie społecznej szczególnie trzeba pomóc w łączeniu obowiązków zawodowych z rodzinnymi. Nowe przepisy wprowadzają także zapisy dotyczące elastycznego czasu pracy i podnoszą z 4 do 8 lat wiek dziecka, którego pracujący rodzice mogą nie zgadzać się na delegacje i nadgodziny oraz wnioskować o pracę zdalną.

Pięciodniowy urlop opiekuńczy rewolucją raczej nie będzie. Jest bezpłatny i pracownicy nie będą się na niego decydować na masową skalę, raczej w ostateczności. Podobnie z dwoma dniami wolnego z tytułu działania siły wyższej, które są odpłatne w 50%.

Autor: dr Magdalena Rycak, radca prawny, dyrektor Instytutu Prawa Zatrudnienia i Work-Life Balance Uczelni Łazarskiego, kierowniczka studiów podyplomowych Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych – kadry i płace w Uczelni Łazarskiego, 
partner w Rycak Kancelaria Prawa Pracy i HR, 
od 20 lat specjalizująca się indywidualnym i zbiorowym prawie pracy oraz w prawnych aspektach ochrony danych osobowych.

***

Prawo na A+

W ramach ewaluacji jakości działalności naukowej Uczelnia Łazarskiego w Warszawie otrzymała najwyższą możliwą kategorię A+ i ma aktualnie status wiodącego ośrodka naukowego w dyscyplinie nauki prawne. Kategoria A+ została przyznana uczelni na podstawie oceny działalności naukowej w latach 2017-2021 na okres następnych czterech lat (2022-2025).

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Od kwietnia 2026 r. bez KSeF nie wystawisz żadnej faktury. To prosta droga do paraliżu firmy

Od 2026 r. KSeF stanie się obowiązkiem dla wszystkich przedsiębiorców w Polsce. System zmieni sposób wystawiania faktur, obieg dokumentów i współpracę z księgowością. W zamian przewidziano m.in. szybszy zwrot VAT. Eksperci podkreślają jednak, że firmy powinny rozpocząć przygotowania już teraz – zwlekanie może skończyć się paraliżem rozliczeń.

Rewolucja w fakturach: od 2026 KSeF obowiązkowy dla wszystkich! Firmy mają mniej czasu, niż myślą

Mamy już ustawę wprowadzającą obowiązkowy Krajowy System e-Faktur. Od lutego 2026 r. część przedsiębiorców straci możliwość wystawiania tradycyjnych faktur, a od kwietnia – wszyscy podatnicy VAT będą musieli korzystać wyłącznie z KSeF. Eksperci ostrzegają: realnego czasu na wdrożenie jest dużo mniej, niż się wydaje.

Rewolucja w interpretacjach podatkowych? Rząd planuje centralizację i zmiany w Ordynacji podatkowej – co to oznacza dla podatników i samorządów?

Rząd szykuje zmiany w Ordynacji podatkowej, które mają ułatwić dostęp do interpretacji podatkowych i uporządkować ich publikację. Zamiast rozproszenia na setkach stron samorządowych, wszystkie dokumenty trafią do jednej centralnej bazy – systemu EUREKA, co ma zwiększyć przejrzystość i przewidywalność prawa podatkowego.

Krajowy System e-Faktur (KSeF). Prezydent podpisał ustawę

Prezydent Karol Nawrocki podpisał w środę zmianę ustawy o VAT, wprowadzającą Krajowy System e-Faktur (KSeF) - poinformowała kancelaria prezydenta. Co to oznacza dla firm?

REKLAMA

Nierozwiązany problem ziemi po PGR-ach: czy minister Krajewski uratuje miejsca pracy i gospodarstwa indywidualne?

Nierozwiązane od lat kwestie zagospodarowania dzierżawionej ziemi państwowej powracają dziś z ogromną siłą. Na decyzje ministerstwa rolnictwa czekają zarówno pracownicy spółek gospodarujących na gruntach po dawnych PGR-ach, jak i rolnicy indywidualni, którzy chcą powiększać swoje gospodarstwa. W tle stoją dramatyczne obawy o przyszłość setek osób zatrudnionych w spółkach oraz widmo likwidacji stad bydła.

Dobra wiadomość dla rolników! Prezydent podpisał ustawę o przechowywaniu nawozów naturalnych – zmiany wejdą w życie błyskawicznie

Prezydent RP podpisał ustawę przygotowaną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, która wprowadza istotne zmiany dla rolników w zakresie przechowywania nawozów naturalnych. Nowe przepisy wydłużają terminy dostosowania gospodarstw, upraszczają procedury budowlane i zapewniają dodatkowe wsparcie administracyjne.

Pracujący studenci, a ubezpieczenie w ZUS. Umowy o pracę, o dzieło i zlecenia - składki i świadczenia

Nie tylko latem wielu studentów podejmuje pracę, na podstawie kilku rodzajów umów. Różnią się one obowiązkiem odprowadzania składek a co za tym idzie, również prawem do świadczeń. Wyjaśniamy jakie umowy są podpisywane i jak są oskładkowane.

Rekord: Ponad 1,24 mln cudzoziemców pracuje legalnie w Polsce i płaci składki do ZUS

Na koniec I półrocza 2025 r. liczba cudzoziemców legalnie pracujących i objętych ubezpieczeniami społecznymi w ZUS przekroczyła 1,24 mln osób. W województwie kujawsko-pomorskim było ich ponad 48,3 tys.W porównaniu z końcem 2024 roku wzrost odnotowano zarówno w skali kraju, jak i w regionie - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.

REKLAMA

Działalność nierejestrowana w 2025 roku - własny biznes bez składek ZUS i formalności [limit]. Kiedy rejestracja firmy jest już konieczna i jak to zrobić?

Rozpoczęcie działalności gospodarczej w Polsce może wydawać się skomplikowane – zwłaszcza dla osób, które dopiero testują swój pomysł na biznes. Dlatego działalność nierejestrowana (zwana też nieewidencjonowaną) to atrakcyjna forma dla początkujących przedsiębiorców. Jednak wraz z rozwojem działalności pojawia się pytanie: czy to już czas, by przejść na zarejestrowaną firmę? Przedstawiamy, kiedy warto podjąć ten krok, jakie są jego konsekwencje oraz jak się do tego przygotować.

Ukryte zyski w estońskim CIT – co to jest i dlaczego warto uważać?

Estoński CIT, czyli ryczałt od dochodów spółek, to atrakcyjna forma opodatkowania, która pozwala na odroczenie podatku dochodowego do momentu faktycznej dystrybucji zysków. Jednak korzystając z tej formy opodatkowania, przedsiębiorcy muszą być szczególnie czujni na pojęcie ukrytych zysków, które mogą skutkować nieoczekiwanym opodatkowaniem.

REKLAMA