REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Alkohol w pracy 2023 – nowe przepisy kodeksu pracy. Jak można stwierdzić nietrzeźwość pracownika?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Alkohol w pracy 2023 – nowe przepisy dot. badania trzeźwości pracowników
Alkohol w pracy 2023 – nowe przepisy dot. badania trzeźwości pracowników
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Od 21 lutego 2023 r. obowiązują nowe przepisy kodeksu pracy (art. 221c–221h) dotyczące kontroli przez pracodawcę trzeźwości pracowników. Kontrola ta może dotyczyć zarówno obecności alkoholu w organizmie pracownika jak i innych substancji działających podobnie do alkoholu. Ile alkoholu może mieć pracownik w wydychanym powietrzu i we krwi? Jakie kary są przewidziane przepisami za picie alkoholu w pracy? Co zrobić gdy pracownik pije w pracy lub jest pod wpływem alkoholu i narkotyków? Jak można stwierdzić nietrzeźwość pracownika? Czy można kontrolować trzeźwość pracownika podczas pracy zdalnej?

Zakaz dopuszczenia do pracy pracownika nietrzeźwego i pod wypływem narkotyków

Nowy przepis art. 221d  § 1 Kodeksu pracy nakłada na pracodawcę obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli kontrola trzeźwości wykaże obecność alkoholu w organizmie pracownika wskazującą na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości w rozumieniu art. 46 ust. 2 albo 3 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi albo zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy.
Na podstawie wskazanego art. 46 ust. 2 i 3 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi:
2. Stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:
1) stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo 
2) obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3

3. Stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:
1) stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo 
2) obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3

Podobnie pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy, jeżeli kontrola wykaże obecność w organizmie pracownika środka działającego podobnie do alkoholu albo zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu takiego środka lub zażywał taki środek w czasie pracy.

REKLAMA

Autopromocja

Jak można stwierdzić nietrzeźwość pracownika?

Jak wskazuje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, zgodnie z nowymi przepisami kodeksu pracy nietrzeźwość pracownika może być stwierdzona w dwóch trybach

1) w razie uzasadnionego podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy pod wpływem alkoholu albo pił alkohol w pracy (np. zatacza się) – badanie trzeźwości będzie mogła przeprowadzić policja (dotyczy to wszystkich pracowników), 
2) w przypadku określonych w przepisach wewnątrzzakładowych kategorii pracowników pracodawca będzie mógł przeprowadzić samodzielną, prewencyjną kontrolę trzeźwości nawet gdy pracownik nie okazuje oznak bycia pod wpływem alkoholu

Te same zasady są stosowane do kontroli czy pracownik nie jest pod wpływem środków działających podobnie do alkoholu (narkotyków).

 

Ważne
Rozporządzenie Ministra Zdrowia

W rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 16 lutego 2023 r. w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika (Dziennik Ustaw z 20 lutego 2023 r., poz. 317) określono:
1) warunki i metody przeprowadzania przez pracodawcę oraz przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego lub zlecanych przez ten organ badań na obecność w organizmie pracownika: 
a) alkoholu
b) środków działających podobnie do alkoholu; 
2) sposób dokumentowania badań przeprowadzanych lub zlecanych przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego; 
3) wykaz środków działających podobnie do alkoholu.

 

Ważne
Środki działające podobnie do alkoholu

Zgodnie z § 10 ww. rozporządzenia Ministra Zdrowia, środkami działającymi podobnie do alkoholu są: 
1) opioidy; 
2) amfetamina i jej analogi; 
3) kokaina; 
4) kannabinoidy; 
5) benzodiazepiny.

Kontrola prewencyjna trzeźwości pracowników. Badanie tylko alkomatem

Na podstawie art. 221c  § 1 Kodeksu pracy pracodawca może wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników (tzw. prewencyjną czyli nawet wobec pracowników, którzy nie wykazują oznak nietrzeźwości – ale także wobec tych, którzy te oznaki wykazują) jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. 
Jak wyjaśnia Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej chodzi tu o ochronę jakiegokolwiek mienia – nie tylko mienia pracodawcy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pracodawca ma obowiązek zapisać w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu - jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy:

- wprowadzenie tej prewencyjnej kontroli trzeźwości, 

- grupę lub grupy pracowników objętych tą kontrolą trzeźwości,
- sposób przeprowadzania tej prewencyjnej kontroli trzeźwości, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli, 
- czas i częstotliwość przeprowadzania tej kontroli.

Jak wskazuje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, pracodawca może ustalić np. czy codziennie będzie badał wszystkich pracowników objętych kontrolą, czy tylko ich część, czy będzie badał pracowników przed dopuszczeniem do pracy, czy również w czasie jej wykonywania.

O wprowadzeniu prewencyjnej kontroli trzeźwości pracodawca ma obowiązek poinformować pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania.

Ponadto przy zatrudnianiu pracownika, który będzie objęty tą kontrolą trzeźwości pracodawca musi mu przekazać (przed dopuszczeniem do pracy) ww. informacje w postaci papierowej lub elektronicznej.

W ramach tej samodzielnie przeprowadzanej prewencyjnej kontroli trzeźwości pracodawca będzie mógł badać tylko wydychane przez pracownika powietrze przy użyciu urządzenia (alkomatu) posiadającego ważny certyfikat wzorcowania lub kalibracji.

Zgodnie z § 3 ww. rozporządzenia Ministra Zdrowia, badanie wydychanego powietrza przeprowadza się przy użyciu urządzenia elektronicznego dokonującego pomiaru stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu, z użyciem ustnika, metodą:

1) spektrometrii w podczerwieni lub

2) utleniania elektrochemicznego

– zwanego dalej „analizatorem wydechu”.

Ustnik podlega wymianie każdorazowo przed przeprowadzeniem pomiaru. Opakowanie ustnika należy otwierać w obecności osoby badanej.

Co istotne, badania analizatorem wydechu (alkomatem) nie przeprowadza się przed upływem 15 minut od chwili zakończenia spożywania alkoholu, palenia wyrobów tytoniowych, w tym palenia nowatorskich wyrobów tytoniowych, palenia papierosów elektronicznych lub używania wyrobów tytoniowych bezdymnych przez osobę badaną.

Ważne

W sytuacji, gdy kontrola trzeźwości alkomatem nie wykaże obecności alkoholu w organizmie pracownika (poniżej 0,1 mg alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza)  – pracownik będzie musiał być dopuszczony do pracy.

Jeżeli kontrola trzeźwości wykaże, że pracownik jest nietrzeźwy, wtedy pracodawca nie może dopuścić tego pracownika do pracy. Wynik tej kontroli pracodawca musi zachować w aktach osobowych pracownika. Dodatkowo pracodawca w tej sytuacji ma obowiązek poinformować  pracownika (w dowolnej formie – pisemnie a nawet ustnie), że nie dopuszcza go do pracy z powodu jego nietrzeźwości.

 

Badanie trzeźwości przez policję – na żądanie pracownika lub pracodawcy

Na podstawie art. 221d  § 3 Kodeksu pracy, jeżeli zażąda tego pracodawca lub pracownik niedopuszczony do pracy trzeba będzie wezwać policję, aby jej funkcjonariusze skontrolowali trzeźwość pracownika.

Zgodnie z art. 221d  § 4-11 Kodeksu pracy funkcjonariusz policji powinien – co do zasady -  przeprowadzić badanie pracownika alkomatem. 

Natomiast policja może też zlecić badanie krwi pracownika na obecność alkoholu jeżeli:

- nie będzie możliwości przeprowadzenia badania alkomatem;
- pracownik odmówi poddania się badaniu alkomatem;
- pracownik zażąda przeprowadzenia badania krwi, pomimo przeprowadzenia badania alkomatem;
- stan pracownika uniemożliwi przeprowadzenie badania alkomatem;
- nie będzie możliwości wskazania stężenia alkoholu z powodu przekroczenia zakresu pomiarowego urządzenia wykorzystywanego do pomiaru.

Policja ma obowiązek:
- sporządzić protokół z badania trzeźwości pracownika;
- przekazać pracodawcy i pracownikowi pisemną informację zawierającą dane pracownika, datę, godzinę i minutę badania oraz jego wynik (bowiem policja nie musi przekazywać pracodawcy całego protokołu). 

Pracodawca ma obowiązek przechowywać tę informację od policji w aktach osobowych pracownika, ale tylko wtedy, gdy badanie wykaże, że pracownik był nietrzeźwy.

Zgodnie z art. 221d  § 8 Kodeksu pracy, gdy wynik badania policji nie wskazuje na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości pracownika, okres niedopuszczenia pracownika do pracy jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Jak informuje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, gdy badanie przeprowadzone przez policję potwierdzi, że pracownik znajduje się pod wpływem alkoholu, decyzja o zakwalifikowaniu okresu niedopuszczenia go do pracy będzie należała do pracodawcy – będzie mógł uznać ją za nieobecność usprawiedliwioną (z wynagrodzeniem lub bez), albo nieobecność nieusprawiedliwioną (bez wynagrodzenia).

Ale w takiej sytuacji pracodawca może zastosować jedną albo obydwie niżej wskazane sankcje:
- nałożyć na pracownika karę porządkową (karę upomnienia, nagany lub karę pieniężną);
- zwolnić pracownika dyscyplinarnie - czyli rozwiązać z pracownikiem stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

 

Badanie na obecność narkotyków - narkotester

Wyżej wskazane zasady obowiązują analogicznie w przypadku kontroli pracownika na obecność w jego organizmie narkotyków.

Jak wskazuje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej: Najważniejsza różnica będzie polegała na tym, że pracodawca i policja będą przeprowadzać badanie śliny pracownika testerem narkotykowym, tzw. narkotesterem (a nie wydychanego powietrza alkomatem).
Narkotester jest to urządzenie badające obecność narkotyków w ślinie. Pokazuje wynik badania po kilku minutach od włożenia do urządzenia kasety z próbką śliny.

Także w przypadku kontroli na obecność narkotyków, funkcjonariusz policji może zlecić badanie krwi lub moczu gdy:

- nie będzie możliwości przeprowadzenia badania śliny;

- pracownik odmówi poddania się badaniu śliny;

- pracownik zażąda przeprowadzenia badania krwi lub moczu pomimo przeprowadzenia badania śliny;

- stan pracownika uniemożliwi przeprowadzenie badania śliny.

Ponadto Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej podkreśla, że o zdolności do wykonywania pracy pracownika przyjmującego leki zawierające takie substancje (mogą to być niektóre leki przeciwbólowe) powinien decydować lekarz, który je przepisuje. W zależności od wykonywanej przez niego pracy, może on być czasowo niezdolny do jej wykonywania.

Uzasadnione podejrzenie pracodawcy dot. nietrzeźwości pracownika 

Pracodawca, który będzie podejrzewał, że pracownik stawił się do pracy pod wpływem alkoholu, będzie miał obowiązek niedopuszczenia tego pracownika do pracy. Takie podejrzenie pracodawcy może być (zdaniem Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej) uzasadnione np. chwiejnym chodem pracownika, zapachem alkoholu z jego ust czy bełkotliwą mową.

Obowiązkiem pracodawcy jest poinformowanie pracownika (w dowolnej formie, nawet ustnie), że nie dopuszcza go do pracy z powodu jego nietrzeźwości. 

Gdy pracownik kwestionuje swój stan nietrzeźwości, pracodawca może dowodzić nietrzeźwości pracownika w różny sposób. Mogą to być np. zeznania świadków, które powinny być zanotowane przez pracodawcę. Również w tym przypadku można wezwać policję (na żądanie pracodawcy lub pracownika), aby funkcjonariusze przeprowadzili badanie stanu trzeźwości pracownika.

Ważne

Gdy pracownik (co do którego istnieje uzasadnione podejrzenie o nietrzeźwość) nie jest objęty prewencyjną kontrolą trzeźwości, pracodawca nie może samodzielnie zbadać go alkomatem. Natomiast, gdy ten pracownik jest objęty na podstawie przepisów wewnątrzzakładowych (prewencyjną) kontrolą trzeźwości – to pracodawca może go samodzielnie zbadać alkomatem.

Analogiczne zasady postępowania obowiązują:
- jeżeli pracownik pije alkohol w czasie pracy (obowiązek natychmiastowego odsunięcia od pracy i tryb postępowania j.w.);
- w przypadku podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu narkotyku lub zażywał narkotyk w czasie pracy.

Kontrola trzeźwości pracownika podczas pracy zdalnej

Zdaniem Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej nie wydaje się możliwe, by pracownicy wykonujący pracę zdalną spełniali przesłanki objęcia kontrolą trzeźwości lub kontrolą na obecność środków działających podobnie do alkoholu. Kontrole takie można przeprowadzić, gdy są niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia.

W opinii resortu co do zasady praca zdalna będzie wykonywana przez pracowników za pomocą urządzeń teleinformatycznych i nie będzie niosła za sobą wysokiego ryzyka dla zdrowia, życia czy mienia.

Ale – jak wskazuje Ministerstwo - gdyby pracownicy podczas wykonywania pracy zdalnej spełnili przesłanki z ww. przepisów kodeksu pracy, to mogą zostać objęci odpowiednią kontrolą, ponieważ to pracodawca będzie ustalał grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą i sposób jej przeprowadzenia.

Podstawa prawna: 
- art. 221c–221h Kodeksu pracy,
- rozporządzenie Ministra Zdrowia z 16 lutego 2023 r. w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika (Dz. U. z 20 lutego 2023 r., poz. 317),
- ustawa z 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 240).

oprac. Paweł Huczko

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
7 skutków spadających stóp procentowych. Już w maju 2025 r. RPP zacznie cykl obniżek?

Tańsze i łatwiej dostępne kredyty to tylko część skutków cięć stóp procentowych. Polityka monetarna to miecz obosieczny. W momencie, w którym kredytobiorcy cieszą się z niższych rat, to posiadacze oszczędności mają problem ze znalezieniem solidnie oprocentowanego depozytu. Widmo niższych stóp procentowych oznacza też, że w dół pójść może oprocentowanie detalicznych obligacji skarbowych, a zakup mieszkania na wynajem może znowu odzyskać swój blask.

Korekta zeznania podatkowego PIT. Jak to zrobić i do kiedy można?

Do końca roku 2030 podatnicy mają prawo składać korekty zeznań PIT za rok 2024. Błędy w deklaracjach podatkowych zdarzają się zarówno na niekorzyść podatnika (np. pominięcie ulgi, o której się nie wiedziało), jak i na niekorzyść fiskusa (np. pominięcie źródła przychodów, o którym się zapomniało). Złożenie korekty zeznania nie wymaga uzasadnienia, a skorygować można nawet taką deklarację, która z upływem 30 kwietnia 2025 r. została bez udziału podatnika automatycznie zatwierdzona w usłudze Twój e-PIT.

Pilne! Będzie nowelizacja ustawy o KSeF, znamy projekt: jakie zmiany w obowiązkowym e-fakturowaniu

Ministerstwo Finansów opublikowało długo wyczekiwany projekt nowelizacji ustawy o VAT, regulujący obowiązek stosowania faktur ustrukturyzowanych. Wraz z nim udostępniono również oficjalną „mapę drogową” wdrożenia Krajowego Systemu e-Faktur – KSeF.

Ewidencje VAT oszustów i uczciwych podatników niczym się nie różnią. Jak systemowo zablokować wzrost zwrotów VAT? Prof. Modzelewski: jest jeden sposób

Jedyną skuteczną barierą systemową dla prób wyłudzenia zwrotów jest uzależnienie wpływów zwrotów od zastosowania przez podatnika mechanizmu podzielonej płatności w stosunku do kwot podatku naliczonego, który miałby być zwrócony – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA

Obowiązkowy KSeF - najnowszy harmonogram. KSeF 2.0, integracja i testy, tryb offline24, faktury masowe, certyfikat wystawcy faktury i inne szczegóły

W komunikacie z 12 kwietnia 2025 r. Ministerstwo Finansów przedstawiło aktualny stan projektu rozwiązań prawnych, technicznych i biznesowych oraz plan wdrożenia (harmonogram) obowiązkowego systemu KSeF. Można jeszcze do 25 kwietnia 2025 r. zgłaszać do Ministerstwa uwagi i opinie do projektu pisząc maila na adres sekretariat.PT@mf.gov.pl.

Cyfrowe narzędzia dla księgowych. Kiedy warto zmienić oprogramowanie księgowe?

Nowoczesne narzędzia dla księgowych. Na co zwracać uwagę przy zmianie oprogramowania księgowego? Według raportów branżowych księgowi spędzają nawet 50 proc. czasu na czynnościach, które mogłyby zostać usprawnione przez nowoczesne technologie.

Obowiązkowy KSeF - będzie kolejne przesunięcie terminów? Kiedy nowelizacja ustawy o VAT? Minister finansów odpowiada

Ministerstwo Finansów dość wolno prowadzi prace legislacyjne nad nowelizacją ustawy o VAT dotyczącą wdrożenia obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Od listopada zeszłego roku - kiedy to zakończyły się konsultacje projektu - nie widać żadnych postępów. Jeden z posłów zapytał ministra finansów o aktualny harmonogram prac legislacyjnych w tym zakresie a także czy minister ma zamiar przesunięcia terminów wejścia w życie obowiązkowego KSeF? W dniu 31 marca 2025 r. minister finansów odpowiedział na te pytania.

Jak przełożyć termin płatności składek do ZUS? Skutki odroczenia: Podwójna składka w przyszłości i opłata prolongacyjna

Przedsiębiorcy, którzy mają przejściowe turbulencje płynności finansowej mogą starać się w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych o odroczenie (przesunięcie w czasie) terminu płatności składek. Taka decyzja ZUS pozwala zmniejszyć na pewien czas bieżące obciążenia i utrzymać płynność finansową. Od przesuniętych płatności nie płaci się odsetek ale opłatę prolongacyjną.

REKLAMA

Czas na e-fakturowanie. System obsługujący KSeF powinien skutecznie chronić przed cyberzagrożeniami, jak to zrobić

KSeF to krok w stronę cyfryzacji i automatyzacji procesów księgowych, ale jego wdrożenie wiąże się z nowymi wyzwaniami, zwłaszcza w obszarze bezpieczeństwa. Firmy powinny już teraz zadbać o odpowiednie zabezpieczenia i przygotować swoje systemy IT na nową rzeczywistość e-fakturowania.

Prokurent czy pełnomocnik? Różne podejście w spółce z o.o.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jako osoba prawna, działa przez swoje organy. Za prowadzenie spraw spółki i jej reprezentowanie odpowiedzialny jest zarząd. Mnogość obowiązków w firmie może jednak sprawić, że członkowie zarządu będą potrzebowali pomocy.

REKLAMA