REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Alkohol w pracy 2023 – nowe przepisy kodeksu pracy. Jak można stwierdzić nietrzeźwość pracownika?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Alkohol w pracy 2023 – nowe przepisy dot. badania trzeźwości pracowników
Alkohol w pracy 2023 – nowe przepisy dot. badania trzeźwości pracowników
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Od 21 lutego 2023 r. obowiązują nowe przepisy kodeksu pracy (art. 221c–221h) dotyczące kontroli przez pracodawcę trzeźwości pracowników. Kontrola ta może dotyczyć zarówno obecności alkoholu w organizmie pracownika jak i innych substancji działających podobnie do alkoholu. Ile alkoholu może mieć pracownik w wydychanym powietrzu i we krwi? Jakie kary są przewidziane przepisami za picie alkoholu w pracy? Co zrobić gdy pracownik pije w pracy lub jest pod wpływem alkoholu i narkotyków? Jak można stwierdzić nietrzeźwość pracownika? Czy można kontrolować trzeźwość pracownika podczas pracy zdalnej?

Zakaz dopuszczenia do pracy pracownika nietrzeźwego i pod wypływem narkotyków

Nowy przepis art. 221d  § 1 Kodeksu pracy nakłada na pracodawcę obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli kontrola trzeźwości wykaże obecność alkoholu w organizmie pracownika wskazującą na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości w rozumieniu art. 46 ust. 2 albo 3 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi albo zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy.
Na podstawie wskazanego art. 46 ust. 2 i 3 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi:
2. Stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:
1) stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo 
2) obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3

3. Stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:
1) stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo 
2) obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3

Podobnie pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy, jeżeli kontrola wykaże obecność w organizmie pracownika środka działającego podobnie do alkoholu albo zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu takiego środka lub zażywał taki środek w czasie pracy.

REKLAMA

Jak można stwierdzić nietrzeźwość pracownika?

Jak wskazuje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, zgodnie z nowymi przepisami kodeksu pracy nietrzeźwość pracownika może być stwierdzona w dwóch trybach

1) w razie uzasadnionego podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy pod wpływem alkoholu albo pił alkohol w pracy (np. zatacza się) – badanie trzeźwości będzie mogła przeprowadzić policja (dotyczy to wszystkich pracowników), 
2) w przypadku określonych w przepisach wewnątrzzakładowych kategorii pracowników pracodawca będzie mógł przeprowadzić samodzielną, prewencyjną kontrolę trzeźwości nawet gdy pracownik nie okazuje oznak bycia pod wpływem alkoholu

Te same zasady są stosowane do kontroli czy pracownik nie jest pod wpływem środków działających podobnie do alkoholu (narkotyków).

 

Ważne
Rozporządzenie Ministra Zdrowia

W rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 16 lutego 2023 r. w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika (Dziennik Ustaw z 20 lutego 2023 r., poz. 317) określono:
1) warunki i metody przeprowadzania przez pracodawcę oraz przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego lub zlecanych przez ten organ badań na obecność w organizmie pracownika: 
a) alkoholu
b) środków działających podobnie do alkoholu; 
2) sposób dokumentowania badań przeprowadzanych lub zlecanych przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego; 
3) wykaz środków działających podobnie do alkoholu.

 

Ważne
Środki działające podobnie do alkoholu

Zgodnie z § 10 ww. rozporządzenia Ministra Zdrowia, środkami działającymi podobnie do alkoholu są: 
1) opioidy; 
2) amfetamina i jej analogi; 
3) kokaina; 
4) kannabinoidy; 
5) benzodiazepiny.

Kontrola prewencyjna trzeźwości pracowników. Badanie tylko alkomatem

REKLAMA

Na podstawie art. 221c  § 1 Kodeksu pracy pracodawca może wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników (tzw. prewencyjną czyli nawet wobec pracowników, którzy nie wykazują oznak nietrzeźwości – ale także wobec tych, którzy te oznaki wykazują) jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. 
Jak wyjaśnia Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej chodzi tu o ochronę jakiegokolwiek mienia – nie tylko mienia pracodawcy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pracodawca ma obowiązek zapisać w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu - jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy:

- wprowadzenie tej prewencyjnej kontroli trzeźwości, 

- grupę lub grupy pracowników objętych tą kontrolą trzeźwości,
- sposób przeprowadzania tej prewencyjnej kontroli trzeźwości, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli, 
- czas i częstotliwość przeprowadzania tej kontroli.

Jak wskazuje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, pracodawca może ustalić np. czy codziennie będzie badał wszystkich pracowników objętych kontrolą, czy tylko ich część, czy będzie badał pracowników przed dopuszczeniem do pracy, czy również w czasie jej wykonywania.

O wprowadzeniu prewencyjnej kontroli trzeźwości pracodawca ma obowiązek poinformować pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania.

Ponadto przy zatrudnianiu pracownika, który będzie objęty tą kontrolą trzeźwości pracodawca musi mu przekazać (przed dopuszczeniem do pracy) ww. informacje w postaci papierowej lub elektronicznej.

W ramach tej samodzielnie przeprowadzanej prewencyjnej kontroli trzeźwości pracodawca będzie mógł badać tylko wydychane przez pracownika powietrze przy użyciu urządzenia (alkomatu) posiadającego ważny certyfikat wzorcowania lub kalibracji.

Zgodnie z § 3 ww. rozporządzenia Ministra Zdrowia, badanie wydychanego powietrza przeprowadza się przy użyciu urządzenia elektronicznego dokonującego pomiaru stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu, z użyciem ustnika, metodą:

1) spektrometrii w podczerwieni lub

2) utleniania elektrochemicznego

– zwanego dalej „analizatorem wydechu”.

Ustnik podlega wymianie każdorazowo przed przeprowadzeniem pomiaru. Opakowanie ustnika należy otwierać w obecności osoby badanej.

Co istotne, badania analizatorem wydechu (alkomatem) nie przeprowadza się przed upływem 15 minut od chwili zakończenia spożywania alkoholu, palenia wyrobów tytoniowych, w tym palenia nowatorskich wyrobów tytoniowych, palenia papierosów elektronicznych lub używania wyrobów tytoniowych bezdymnych przez osobę badaną.

Ważne

W sytuacji, gdy kontrola trzeźwości alkomatem nie wykaże obecności alkoholu w organizmie pracownika (poniżej 0,1 mg alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza)  – pracownik będzie musiał być dopuszczony do pracy.

Jeżeli kontrola trzeźwości wykaże, że pracownik jest nietrzeźwy, wtedy pracodawca nie może dopuścić tego pracownika do pracy. Wynik tej kontroli pracodawca musi zachować w aktach osobowych pracownika. Dodatkowo pracodawca w tej sytuacji ma obowiązek poinformować  pracownika (w dowolnej formie – pisemnie a nawet ustnie), że nie dopuszcza go do pracy z powodu jego nietrzeźwości.

 

Badanie trzeźwości przez policję – na żądanie pracownika lub pracodawcy

Na podstawie art. 221d  § 3 Kodeksu pracy, jeżeli zażąda tego pracodawca lub pracownik niedopuszczony do pracy trzeba będzie wezwać policję, aby jej funkcjonariusze skontrolowali trzeźwość pracownika.

Zgodnie z art. 221d  § 4-11 Kodeksu pracy funkcjonariusz policji powinien – co do zasady -  przeprowadzić badanie pracownika alkomatem. 

Natomiast policja może też zlecić badanie krwi pracownika na obecność alkoholu jeżeli:

REKLAMA

- nie będzie możliwości przeprowadzenia badania alkomatem;
- pracownik odmówi poddania się badaniu alkomatem;
- pracownik zażąda przeprowadzenia badania krwi, pomimo przeprowadzenia badania alkomatem;
- stan pracownika uniemożliwi przeprowadzenie badania alkomatem;
- nie będzie możliwości wskazania stężenia alkoholu z powodu przekroczenia zakresu pomiarowego urządzenia wykorzystywanego do pomiaru.

Policja ma obowiązek:
- sporządzić protokół z badania trzeźwości pracownika;
- przekazać pracodawcy i pracownikowi pisemną informację zawierającą dane pracownika, datę, godzinę i minutę badania oraz jego wynik (bowiem policja nie musi przekazywać pracodawcy całego protokołu). 

Pracodawca ma obowiązek przechowywać tę informację od policji w aktach osobowych pracownika, ale tylko wtedy, gdy badanie wykaże, że pracownik był nietrzeźwy.

Zgodnie z art. 221d  § 8 Kodeksu pracy, gdy wynik badania policji nie wskazuje na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości pracownika, okres niedopuszczenia pracownika do pracy jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Jak informuje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, gdy badanie przeprowadzone przez policję potwierdzi, że pracownik znajduje się pod wpływem alkoholu, decyzja o zakwalifikowaniu okresu niedopuszczenia go do pracy będzie należała do pracodawcy – będzie mógł uznać ją za nieobecność usprawiedliwioną (z wynagrodzeniem lub bez), albo nieobecność nieusprawiedliwioną (bez wynagrodzenia).

Ale w takiej sytuacji pracodawca może zastosować jedną albo obydwie niżej wskazane sankcje:
- nałożyć na pracownika karę porządkową (karę upomnienia, nagany lub karę pieniężną);
- zwolnić pracownika dyscyplinarnie - czyli rozwiązać z pracownikiem stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

 

Badanie na obecność narkotyków - narkotester

Wyżej wskazane zasady obowiązują analogicznie w przypadku kontroli pracownika na obecność w jego organizmie narkotyków.

Jak wskazuje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej: Najważniejsza różnica będzie polegała na tym, że pracodawca i policja będą przeprowadzać badanie śliny pracownika testerem narkotykowym, tzw. narkotesterem (a nie wydychanego powietrza alkomatem).
Narkotester jest to urządzenie badające obecność narkotyków w ślinie. Pokazuje wynik badania po kilku minutach od włożenia do urządzenia kasety z próbką śliny.

Także w przypadku kontroli na obecność narkotyków, funkcjonariusz policji może zlecić badanie krwi lub moczu gdy:

- nie będzie możliwości przeprowadzenia badania śliny;

- pracownik odmówi poddania się badaniu śliny;

- pracownik zażąda przeprowadzenia badania krwi lub moczu pomimo przeprowadzenia badania śliny;

- stan pracownika uniemożliwi przeprowadzenie badania śliny.

Ponadto Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej podkreśla, że o zdolności do wykonywania pracy pracownika przyjmującego leki zawierające takie substancje (mogą to być niektóre leki przeciwbólowe) powinien decydować lekarz, który je przepisuje. W zależności od wykonywanej przez niego pracy, może on być czasowo niezdolny do jej wykonywania.

Uzasadnione podejrzenie pracodawcy dot. nietrzeźwości pracownika 

Pracodawca, który będzie podejrzewał, że pracownik stawił się do pracy pod wpływem alkoholu, będzie miał obowiązek niedopuszczenia tego pracownika do pracy. Takie podejrzenie pracodawcy może być (zdaniem Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej) uzasadnione np. chwiejnym chodem pracownika, zapachem alkoholu z jego ust czy bełkotliwą mową.

Obowiązkiem pracodawcy jest poinformowanie pracownika (w dowolnej formie, nawet ustnie), że nie dopuszcza go do pracy z powodu jego nietrzeźwości. 

Gdy pracownik kwestionuje swój stan nietrzeźwości, pracodawca może dowodzić nietrzeźwości pracownika w różny sposób. Mogą to być np. zeznania świadków, które powinny być zanotowane przez pracodawcę. Również w tym przypadku można wezwać policję (na żądanie pracodawcy lub pracownika), aby funkcjonariusze przeprowadzili badanie stanu trzeźwości pracownika.

Ważne

Gdy pracownik (co do którego istnieje uzasadnione podejrzenie o nietrzeźwość) nie jest objęty prewencyjną kontrolą trzeźwości, pracodawca nie może samodzielnie zbadać go alkomatem. Natomiast, gdy ten pracownik jest objęty na podstawie przepisów wewnątrzzakładowych (prewencyjną) kontrolą trzeźwości – to pracodawca może go samodzielnie zbadać alkomatem.

Analogiczne zasady postępowania obowiązują:
- jeżeli pracownik pije alkohol w czasie pracy (obowiązek natychmiastowego odsunięcia od pracy i tryb postępowania j.w.);
- w przypadku podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu narkotyku lub zażywał narkotyk w czasie pracy.

Kontrola trzeźwości pracownika podczas pracy zdalnej

Zdaniem Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej nie wydaje się możliwe, by pracownicy wykonujący pracę zdalną spełniali przesłanki objęcia kontrolą trzeźwości lub kontrolą na obecność środków działających podobnie do alkoholu. Kontrole takie można przeprowadzić, gdy są niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia.

W opinii resortu co do zasady praca zdalna będzie wykonywana przez pracowników za pomocą urządzeń teleinformatycznych i nie będzie niosła za sobą wysokiego ryzyka dla zdrowia, życia czy mienia.

Ale – jak wskazuje Ministerstwo - gdyby pracownicy podczas wykonywania pracy zdalnej spełnili przesłanki z ww. przepisów kodeksu pracy, to mogą zostać objęci odpowiednią kontrolą, ponieważ to pracodawca będzie ustalał grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą i sposób jej przeprowadzenia.

Podstawa prawna: 
- art. 221c–221h Kodeksu pracy,
- rozporządzenie Ministra Zdrowia z 16 lutego 2023 r. w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika (Dz. U. z 20 lutego 2023 r., poz. 317),
- ustawa z 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 240).

oprac. Paweł Huczko

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Krajowy System e-Faktur – przełomowa zmiana wraca do Komisji Sejmowej. Co oznacza dla przedsiębiorców?

Sejm ponownie skierował do Komisji Finansów Publicznych projekt ustawy wprowadzającej Krajowy System e-Faktur (KSeF). Nowe przepisy mają zrewolucjonizować wystawianie faktur w Polsce, wprowadzając cyfrową platformę. Zgłoszono poprawki wydłużające termin przesyłania faktur nawet do 5 dni.

Rekonstrukcja rządu Tuska: Na czele nowego Ministerstwa Finansów i Gospodarki stanie Andrzej Domański

Rząd Donalda Tuska przechodzi rekonstrukcję. Dziś o godz. 10 premier ogłosił nowy skład Rady Ministrów. Na czele nowego Ministerstwa Finansów i Gospodarki stanie Andrzej Domański - dotychczasowy minister finansów poinformował premier Donald Tusk.

Budujesz? Możesz zapłacić VAT później. Sprawdź, jak to zrobić zgodnie z prawem

Dzięki wyrokowi TSUE firmy budowlane mogą legalnie przesunąć termin zapłaty VAT – nawet o kilka miesięcy. Wystarczy dobrze skonstruowana umowa i protokół odbioru. To rozwiązanie, które realnie poprawia płynność finansową przedsiębiorców.

BGK chce ściśle współpracować z KAS

Bank Gospodarstwa Krajowego chce dołączyć do elitarnego grona najbardziej zaufanych podatników w Polsce. Planuje przystąpić do Programu Współdziałania z Krajową Administracją Skarbową, którego celem jest budowanie transparentnych relacji z organami podatkowymi oraz zapewnienie większej pewności i bezpieczeństwa w zakresie rozliczeń podatkowych.

REKLAMA

Księgowość w erze automatyzacji. Eksperci spotkają się w Targach Kielce

Nowe technologie, presja legislacyjna i rosnące oczekiwania klientów nie pozostawiają złudzeń – biura rachunkowe muszą redefiniować swoje modele działania. VI Kongres Biur Rachunkowych, który odbędzie się 30 września i 1 października 2025 roku w Targach Kielce, to odpowiedź branży na dynamiczne zmiany w otoczeniu prawnym, podatkowym i organizacyjnym.

Nowe zasady rozliczania VAT przy imporcie towarów w procedurze uproszczonej – projekt nowelizacji ustawy opublikowany

Zmiany w przepisach celnych Unii Europejskiej wymusiły aktualizację krajowych regulacji dotyczących VAT. W piątek 19 lipca na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, przygotowany przez Ministerstwo Finansów. Nowelizacja ma istotne znaczenie dla przedsiębiorców korzystających z procedury uproszczonej przy imporcie towarów.

Darowizna od babci lub dziadka – kiedy bez podatku? Jest kilka warunków, które decydują o pełnym zwolnieniu

Otrzymałeś gotówkę od babci lub dziadka? Sprawdź, kiedy darowizna pieniężna nie podlega podatkowi od spadków i darowizn. Przepisy przewidują korzystne zwolnienia, ale warto znać limity kwoty wolnej i terminy zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego. Wyjaśniamy, co trzeba wiedzieć.

Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy coraz bliżej wejścia w życie

Senat przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy mają uprościć formalności przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny oraz zlikwidować comiesięczne deklaracje podatkowe przy rentach prywatnych. Ustawa wraca teraz do Sejmu.

REKLAMA

Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Darowizna dla córki z konta firmowego taty: Czy taki przelew korzysta ze zwolnienia podatkowego? KIS wyjaśnia

Skarbówka potwierdził, że przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio z konta firmowego spółki, której darczyńca jest wspólnikiem, na konto obdarowanego – przy spełnieniu ustawowych formalności – może korzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. To jest dobra wiadomość dla podatników.

REKLAMA