REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Niewykorzystany urlop wypoczynkowy: kary i przedawnienie. Co zrobić gdy pracownik odmawia wykorzystania zaległego urlopu?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
radca prawny i doradca podatkowy
Niewykorzystanie urlopu wypoczynkowego - konsekwencje. Co, gdy pracownik nie chce wykorzystać zaległego urlopu?
Niewykorzystanie urlopu wypoczynkowego - konsekwencje. Co, gdy pracownik nie chce wykorzystać zaległego urlopu?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Urlop wypoczynkowy jest jednym z najważniejszych praw pracowniczych. Jego celem jest zapewnienie pracownikom odpowiedniego odpoczynku oraz regeneracji sił. W Polsce prawo do urlopu jest uregulowane w Kodeksie pracy, a pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi przysługującego mu urlopu w ustalonym terminie. W praktyce jednak, nie zawsze udaje się wykorzystać wszystkie dni urlopowe w danym roku kalendarzowym. Dlatego warto wiedzieć jak przepisy określają termin wykorzystania zaległych dni urlopowych, a także konsekwencje niewykorzystania urlopu.

Zaległego urlopu trzeba udzielić do 30 września następnego roku

Jeżeli pracownik nie wykorzystał należnego mu urlopu w 2023 roku pracodawca powinien mu go udzielić najpóźniej we wrześniu 2024 r. Przepis art. 168 Kodeksu pracy stanowi bowiem, że urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z art. 163 należy pracownikowi udzielić najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego; nie dotyczy to części urlopu udzielanego zgodnie z art. 1672. Nie jest to jednak reguła bezwzględna, gdyż mogą się zdarzyć sytuacje, takie jak długotrwała choroba pracownika, kiedy wykonanie dyspozycji tego przepisu nie będzie możliwe, a urlop zaległy będzie mógł zostać udzielony także w terminie późniejszym.

- Co bardzo ważne, pracownik powinien przynajmniej rozpocząć wykonywanie zaległego urlopu jeszcze we wrześniu. Dyspozycję tego przepisu będzie wypełniać sytuacja, w której pracownik rozpocznie urlop np. 30 września i zakończy go 14 października. Pracownik nie musi w tym terminie wykorzystać całego zaległego urlopu – twierdzi radca prawny Katarzyna Siwiec z Kancelarii Radcy Prawnego Katarzyna Siwiec.

Warto pamiętać, iż urlopy pracownicze udzielane są zgodnie z planem urlopów. Art. 161 kodeksu stanowi, że pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Urlop powinien być wykorzystany do 31 grudnia danego roku. Z różnych względów może stać się tak, że pracownik urlopu wypoczynkowego nie wykorzysta, gdyż np. zostanie z udzielonego mu urlopu odwołany albo z uwagi na szczególne potrzeby pracodawcy jego urlop zostanie przesunięty. W takim przypadku z dniem 1 stycznia kolejnego roku niewykorzystany urlop staje się już urlopem zaległym. 

REKLAMA

Autopromocja

Polecamy: Niezbędnik kadrowo-płacowy 2025 - seria 12 poradników

Wykorzystanie urlopu zaległego. Co, gdy pracownik nie chce?

REKLAMA

Niezależnie od przyczyny niewykorzystania przez pracownika urlopu w roku bieżącym pracodawca ma obowiązek udzielić mu urlopu zaległego maksymalnie do końca września następnego roku kalendarzowego. Nie dotyczy to jednak urlopu na żądanie, jeżeli pracownik nie wykorzystał w 2023 r. należnych mu 4 dni urlopu na żądanie, to nie będzie miał prawa do tych dodatkowych dni także w 2024 r. Oczywiście pracownik zachowa prawo do urlopu na żądanie w kolejnym roku, ale nie będzie to suma 4 dni z 2024r. i np. niewykorzystanych 4 dni z roku ubiegłego. Ten urlop bowiem nie staje się urlopem zaległym, nie sumujemy go z urlopem niewykorzystanym w poprzednim roku.

- Termin wykorzystania urlopu zaległego powinien być ustalony z pracownikiem co nie oznacza jednak, że strony mogą się umówić, iż urlop za 2023 roku zostanie rozpoczęty później niż we wrześniu 2024 r. Może się jednak zdarzyć, że pracownik nie chce wykorzystać urlopu. Przyjąć trzeba, że pracodawca ma w takiej sytuacji prawo do jednostronnego nakazania wykorzystania urlopu zaległego, co potwierdza też orzecznictwo. Przykładowo w wyroku z dnia 24 stycznia 2006 r., w sprawie I PK 124/05 Sąd Najwyższy potwierdził prawo do udzielenia pracownikowi w drodze jednostronnej czynności urlopu zaległego za lata poprzednie przypominając jednocześnie, że prawo do urlopu wypoczynkowego określone jest przepisami o charakterze bezwzględnie obowiązującym i to w odniesieniu do obu stron stosunku pracy. Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego w określonym rozmiarze i terminie określonym według ustalonych zasad, a z drugiej strony pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu i nie może odmówić wykorzystania urlopu udzielonego zgodnie z przepisami prawa pracy. Można powiedzieć, że jest to zatem wyjątek od zasady, zgodnie z którą pracownikowi nie można narzucić urlopu. Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 2 września 2003 r., I PK 403/02 oraz z dnia 24 stycznia 1974 r., III PRN 41/73, z 7.5.2008 r., II PK 313/07 – dodaje ekspertka.

Kwestia ta była kilka lat temu przedmiotem interpelacji poselskiej nr 8918. W odpowiedzi na nią, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, potwierdziła - powołując się na wyżej cytowane orzecznictwo - że pracodawca nie ma obowiązku uzgadniania z pracownikiem terminu wykorzystania urlopu, lecz musi udzielić mu urlopu w terminie określonym w przepisie art. 168 kodeksu.

Innego zdania jest jednak Państwowa Inspekcja Pracy, która prezentuje stanowisko, zgodnie z którym samorzutne udzielenie przez pracodawcę urlopu, wbrew woli pracownika, poza przypadkiem określonym w art. 167k.p. nawet jeżeli jest to urlop zaległy, wkracza w sferę uprawnień pracowniczych i jako takie jest prawnie niedopuszczalne. W ocenie tego organu pracodawca nie ma zatem prawa do jednostronnego wyznaczenia konkretnego terminu wykorzystania urlopu zaległego. Takie stanowisko prezentowane jest na oficjalnej stronie internetowej (Czy pracodawca może wysłać pracownika bez jego zgody na urlop zaległy? - Państwowa Inspekcja Pracy (pip.gov.pl)).

- Niezaprzeczalnie pracodawca ma prawo do organizowania procesu pracy oraz takiego planowania urlopu wypoczynkowego, aby zapewnić konieczność normalnego toku pracy, stąd też stanowisko judykatury, a nie PIP wydaje się być słuszne. Mając jednakże na uwadze powyższą różnicę w podejściu do tej kwestii, sugerowanym jest z pewnością podjęcie próby uzgodnienia terminu urlopu zaległego z pracownikiem, a dopiero wówczas, gdy to okaże się niemożliwe, sięgniecie do jednostronnego polecenia mu wykorzystania urlopu – mówi radca prawny Katarzyna Siwiec. - Należy jednak podkreślić, że art. 168 kodeksu pracy nie może być rozumiany w ten sposób, że skoro do końca września urlop zaległy powinien być udzielony, to pracownik może korzystać z niego bez uzgodnienia z pracodawcą. Przepis ten w żadnym razie nie daje dowolności pracownikowi. Pracownik musi mieć zgodę pracodawcy na wykorzystanie urlopu. Z drugiej zaś strony, jeżeli pracownikowi zostanie udzielony urlop zaległy, a on pomimo wszystko stawi się w pracy, pracodawca może nie dopuścić pracownika do wykonywania pracy

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Urlop bieżący, a zaległy – który wykorzystać jako pierwszy. Kiedy urlop się przedawni?

Co istotne, urlop zaległy ma pierwszeństwo przed urlopem bieżącym. Jak wskazuje się w doktrynie pracodawca ma prawo w pierwszej kolejności zaliczyć spełnione świadczenie urlopowe na poczet urlopu wypoczynkowego najwcześniej wymagalnego zgodnie z przepisem art. 451 KC w zw. z art. 300 KP. Jeśli w kilku poprzednich latach pracownik nie wykorzystał w całości urlopu wypoczynkowego, pracodawca powinien zakwalifikować najbliższy urlop na poczet najdawniej wymagalnego urlopu (patrz A. Malinowski, „Urlopy pracownicze. Komentarz”, Warszawa 2010 r.). 

- Jeżeli z jakichkolwiek przyczyn urlop zaległy nie zostanie udzielony do dnia 30 września kolejnego roku kalendarzowego to nie oznacza, że on pracownikowi z tą datą „przepada”. Zgodnie z art. 291 § 1 Kodeksu pracy roszczenie o udzielenie urlopu wypoczynkowego przedawnia się dopiero z upływem 3 lat od dnia, w którym stało się wymagalne, przy czym rozpoczęcie biegu tego terminu w przypadku urlopu zaległego z końcem miesiąca września roku następnego (zob. wyrok SN z 11.04.2001 r., I PKN 367/00) – dodaje Katarzyna Siwiec.

Skutki nieudzielenia urlopu (kary)

Nieudzielanie pracownikowi niewykorzystanego urlopu w terminie określonym w art. 168  kodeksu pracy niesie za sobą negatywne konsekwencje dla pracodawcy. Przepis art. 282 § 1 pkt 2 kodeksu pracy stanowi bowiem, że kto wbrew obowiązkowi nie udziela przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie obniża wymiar tego urlopu - podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł. W szczególnych przypadkach nieudzielenie urlopu wypoczynkowego stanowić może podstawę do uznania tego czynu za przestępstwo, bowiem art. 218 § 1a kodeksu karnego mówi, że kto wykonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 

- Nie oznacza to oczywiście, że zawsze pracodawca poniesie karę. Wystarczy bowiem, że pracownik będzie niezdolny do pracy z powodu choroby czy będzie korzystał z urlopu macierzyńskiego. Niedopuszczalne będzie w takim przypadku skierowanie pracownika na zaległy urlop, a zatem pomimo, iż do wykorzystania zaległego urlopu nie dojdzie do 30 września, nie będzie można w takiej sytuacji uznać, że pracodawca popełnia wykroczenie – twierdzi ekspertka.

Na koniec warto pamiętać, że zasadą jest udzielenie urlopu w naturze i jak najbardziej dotyczy to także urlopu zaległego. Jeżeli jednak nie dojdzie do wykorzystania urlopu z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny, stosownie do brzmienia art. 171 §  1 kodeksu pracy. 

 

Katarzyna Siwiec - radca prawny i doradca podatkowy. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie–Skłodowskiej w Lublinie oraz podyplomowych studiów na kierunku: Podatki w krajowym i międzynarodowym obrocie gospodarczym oraz Rachunkowość i Finanse Przedsiębiorstw w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Autorka kilkudziesięciu publikacji głównie z zakresu nieruchomości w czasopismach, takich jak Nieruchomości, Monitor Podatkowy, Strefa Nieruchomości i innych, autorka i współautorka książek z zakresu najmu nieruchomości i podatków dochodowych, autorka e-booków z zakresu prawa. Pełnomocnik procesowy uczestniczący w postępowaniach przed sądami powszechnymi, administracyjnymi, polubownym sądem przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie, Sądem Najwyższym, a także Trybunałem Konstytucyjnym.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

REKLAMA

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Akcja jak z filmu! Polskie służby rozbiły gang od kontrabandy za 31 milionów

Akcja dosłownie jak z filmu – zatrzymania w kilku województwach, przeszukania, graniczny pościg i papierosy warte fortunę. Gang działał w Polsce, Czechach, Słowacji i Wielkiej Brytanii. Wpadło już 29 osób, a służby przejęły blisko 5 mln sztuk nielegalnych papierosów. Śledztwo nabiera tempa – są kolejne tropy.

Jak uzyskać dofinansowanie z urzędu pracy do zatrudnienia pracownika - zasady w 2025 roku

Zatrudnienie pracownika przeważnie wiążę się z dużymi kosztami. Trudno się dziwić, że przedsiębiorcy szukają oszczędności i szukają rozwiązań, aby móc zapłacić jak najmniej. Istnieją różne formy wsparcia przedsiębiorców, np. dofinansowanie na zatrudnienie pracownika z Urzędu Pracy. Jak wygląda proces ubiegania się o takie dofinansowanie? Poniżej opiszę kilka możliwych dofinansowań, o które może się starać przedsiębiorca.

KSeF już za rogiem. Tysiące firm nieprzygotowanych – cyfrowe wykluczenie może kosztować fortunę

Cyfrowy obowiązek, który może zaskoczyć wielu przedsiębiorców – od 2026 r. e-fakturowanie stanie się przymusem. Problem? Rząd uznał, że „wykluczenie cyfrowe” dotyczy wyłącznie najmniejszych firm. W praktyce zagrożeni są także starsi przedsiębiorcy, mikrofirmy bez dostępu do IT, a nawet ci, którzy nie mają stabilnego internetu. Brak przygotowania oznacza paraliż działalności, karne odsetki i utratę klientów. Czas ucieka – a system nie wybacza błędów.

REKLAMA

ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

REKLAMA