Szczegółowe zasady udzielania urlopu wypoczynkowego

1. Wymiar urlopu wypoczynkowego

Na wymiar urlopu wpływają dwa czynniki: wykształcenie pracownika oraz jego staż pracy (ważne jest dostarczenie zatem wszystkich dokumentów potwierdzających ukończenie szkoły, świadectw pracy od poprzednich pracodawców).

Zgodnie z kodeksem pracy, wymiar urlopu wynosi:

• 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
• 26 dni- jeżeli pracownik jest zatrudniony dłużej niż 10 lat.

Urlop wypoczynkowy dla pracowników zatrudnionych na część etatu

Ustawodawca przewidział możliwość wliczenia do stażu pracy okresów pobieranej nauki. Zgodnie z art. 155  Kodeksu Pracy:

Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:

1) zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,

2) średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,

3) średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,

4) średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,

5) szkoły policealnej – 6 lat,

6) szkoły wyższej – 8 lat.

Polecamy produkt: Koszty pracy po zmianach - multipakiet: książka, program, CD, teleporadnia

Okresy nauki, o których mowa w pkt 1-6, nie podlegają sumowaniu.

§ 2. Jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.

W przypadku, kiedy mowa jest o wyższym wykształceniu, od momentu uzyskania tytułu zawodowego musimy zatem przepracować 2 lata.

2. Proporcjonalność urlopu wypoczynkowego

Urlop wypoczynkowy należy się pracownikowi proporcjonalnie do okresu zatrudnienia i etatu. Jeżeli rozpoczynamy nową pracę w danym roku kalendarzowym, urlop należny nam w tym miejscu liczymy w proporcji do okresu zatrudnienia.

Przykład 1.

Pracownik rozpoczął pracę 15 lipca 2015 roku. Roczny wymiar urlopu to 26 dni. W 2015 roku nie podejmował wcześniej zatrudnienia. Ile dni urlopu przysługuje pracownikowi?

Pracownik może wykorzystać 13 dni urlopu wypoczynkowego.

Dodatkowy urlop wypoczynkowy niepełnosprawnego pracownika

Przykład 2.

Pracownik rozpoczął pracę 15 lipca 2015 roku. Umowa została zawarta na okres próbny – do 14 września 2015 roku.  Roczny wymiar urlopu to 26 dni. W 2015 roku nie podejmował wcześniej zatrudnienia. Ile dni urlopu do wykorzystania mu przysługuje?

Proporcjonalnie do okresu zatrudnienia, pracownik może wykorzystać  7 dni urlopu wypoczynkowego.

Przykład 3.

Pracownik rozpoczął pracę 15 lipca 2015 roku. Wymiar należnego mu urlopu to 26 dni. W 2015 roku wykorzystał już 16 dni (wcześniejsze zatrudnienie do 14 lipca 2015 roku). Ile dni urlopu do wykorzystania  w bieżącym roku mu przysługuje?

Proporcjonalnie do okresu zatrudnienia, pracownik może wykorzystać 10 dni urlopu wypoczynkowego.

Obliczenie wymiaru urlopu niepełnoetatowca jest nieco bardziej skomplikowane.  Co do zasady, wymiar przysługującego urlopu należy się w proporcji do etatu. Taki wymiar najlepiej jest przeliczyć na godziny, a następnie udzielony urlop niejako „rozdzielić” na dni/godziny pracy takiego pracownika.

3. Wnioski urlopowe

Forma złożenia wniosku jest ustalana przez wewnętrzne regulacje firmy. Coraz więcej przedsiębiorstw wprowadza elektroniczne systemy, które pozwalają na internetowe złożenie wniosku. Generalnie zanim pójdziemy na urlop musimy pamiętać, żeby nasz przełożony wyraził na niego zgodę. Urlop nie może zaburzać pracy firmy, w związku z czym wielu pracodawców wprowadza harmonogramy urlopowe. Harmonogramy są ustalane zazwyczaj na początku roku.

Zgodnie z kodeksem pracy, pracownikowi należy się nieprzerwanie 2 tygodnie odpoczynku, czyli przynajmniej raz w roku pracodawca powinien udzielić nam dwutygodniowego urlopu.

4. Wynagrodzenie urlopowe

Warto pamiętać, że przebywając na urlopie, co do zasady otrzymujemy wynagrodzenie w wysokości odpowiadającej stawce zaszeregowania. Jeżeli na nasze wynagrodzenie składają się również składniki zmienne – wypłacane jest również wynagrodzenie urlopowe. Jest ono obliczane jako iloraz sumy zmiennych składników oraz liczby przepracowanych godzin (na 3 miesiące poprzedzające urlop). Tak otrzymany wynik mnożymy przez liczbę godzin urlopu wypoczynkowego.

5. Ekwiwalent za urlop

Pracownik, który nie wykorzystał należnego mu urlopu wypoczynkowego, a którego stosunek pracy ulega rozwiązaniu, wraz z ostatnim dniem zatrudnienia powinien otrzymać ekwiwalent za niewykorzystany urlop. Należy podkreślić, że ekwiwalent jest wypacany tylko w przypadku rozwiązania umowy pracę. W innych przypadkach rekompensowanie pracownikowi niewykorzystanego urlopu jest zabronione.

Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy

6. Zaległy urlop

Przyjęto, że urlop należy wykorzystać w roku, w którym nabywamy do niego prawo. Należy zrobić to do 30 września roku następnego. Roszczenie o niewykorzystany urlop przedawnia się z upływem 3 lat.

7. Urlop na żądanie

Ustawodawca przewidział prawo do urlopu na żądanie, czyli nieprzewidzianej i nieuzgodnionej wcześniej absencji. Zgodnie z kodeksem pracy, pracownik może wykorzystać do 4 dni urlopu na żądanie w roku. Nie stanowi od odrębnej puli urlopowej – zatem jeżeli wykorzystamy jeden dzień urlopu na żądanie, pomniejszy on liczbę dni urlopu, które pracownik może wykorzystać w danym roku kalendarzowym. Co ważne, wymiar urlopu na żądanie nie kumuluje się.  Jeżeli nie skorzystamy z tego prawa w tym roku, to nie daje nam to uprawnienia do wykorzystania 8 dni urlopu na żądanie w roku kolejnym.

Polecamy: Monitor prawa pracy i ubezpieczeń

8. Pierwszy urlop

Podejmując pracę pierwszy raz w życiu prawo do urlopu nie jest nabywane „z góry”. Co więcej, urlop nie ulega zaokrągleniom, a prawo do kolejnych dni nabywamy wraz z przepracowaniem kolejnego miesiąca (wyjątek).

Przykład 4.

Pracownik rozpoczyna zatrudnienie z dniem 14 lipca 2015 roku (umowa zawarta jest od razu na czas nieokreślony). Jest to jego pierwsza praca.  Ile dni urlopu przysługuje mu do wykorzystania w 2015 roku?

Prawo do urlopu wypoczynkowego pracownik będzie nabywał sukcesywnie po każdym przepracowanym miesiącu. Np. 13 lipca będzie miał prawo do urlopu w wymiarze 1,66 dnia, 13 września 1,66 + kolejne 1,66 dnia i tak dalej. Dopiero wraz z rozpoczęciem kolejnego roku kalendarzowego nabędzie prawo do urlopu niejako „z góry”.

Autor: Ewa Ręczkowska

ABC-ksiegowe

Podyskutuj o tym na naszym FORUM