Przychód ze stosunku pracy a przychody z innych źródeł

W tym przypadku rację ma nasza Czytelniczka - przychody pracownika ze świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (dalej: ZFŚS) należy wykazać w PIT-11 jako przychody ze stosunku pracy (stosunków pokrewnych). W tym przypadku źródłem przychodu jest bowiem stosunek pracy (art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej: updof), a nie „inne źródła” (art. 10 ust. 1 pkt 9 updof).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c updof oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa zaniechano poboru podatku (art. 9 ust. 1 updof).

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3 updof, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 updof). Co istotne - przychodami nie są przysługujące pracownikowi należności, ale przychód otrzymany lub postawiony do dyspozycji (patrz: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 16 marca 2005 r., sygn. akt III AUa 2121/04; OSAB 2006/1/58, oraz wyrok NSA z 20 maja 2002 r., sygn. akt I SA/Wr 2964/99).

Z ORZECZNICTWA

Przychód, a w konsekwencji - dochód, pojawia się dopiero wtedy, gdy podatnik otrzymuje pieniądze, albo kiedy pieniądze są postawione do jego dyspozycji, a nie w chwili samego stwierdzenia przez osobę zobowiązaną, że podatnikowi przysługuje należność w określonej wysokości.

Wyrok NSA z 24 lutego 1994 r., sygn. akt SA/Wr 1804/93; POP 1996/5/160

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. Dotyczy to w szczególności: wynagrodzenia zasadniczego, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatków, nagród, ekwiwalentów za niewykorzystany urlop i wszelkich innych kwot niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczeń pieniężnych ponoszonych za pracownika, jak również wartości innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych (art. 12 ust. 1 updof).

Definicja pracownika w updof jest zbieżna z tą zawartą w art. 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (dalej: k.p.) - patrz: tabela.

Tabela. Definicje pracownika

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

W celu ustalenia, czy w danej sytuacji wystąpiły przesłanki składające się na kodeksowe pojęcie „pracownik”, należy łącznie traktować definicje ustawowe z art. 2 i art. 22 § 1 k.p. (określającym istotę stosunku pracy). Zestawienie treści obu przepisów nakazuje przyjąć, że pracownikiem jest osoba, która w drodze jednej z czynności prawnych wyliczonych w art. 2 k.p. nawiązała stosunek pracy charakteryzujący się wskazanymi w art. 22 § 1 k.p. cechami (patrz: wyrok NSA z 13 marca 2007 r., sygn. akt I OSK 630/06). Dla nawiązania stosunku pracy musi zaistnieć sytuacja - chociażby faktyczna (bez zachowania wymaganej formy) - zobowiązania się pracodawcy działającego przez organ uprawniony do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem (wyrok SN z 18 czerwca 2007 r., sygn. akt II PK 341/06; M.P.Pr. 2007/12/647).

O zakwalifikowaniu świadczenia jako przychodu ze stosunku pracy, zgodnie z art. 12 ust. 1 updof, decyduje zatem to, czy określone świadczenie może otrzymać wyłącznie pracownik w myśl ust. 4 tego przepisu, czy również inna osoba niezwiązana tego rodzaju stosunkiem prawnym. Istotne jest więc to, czy istnieje związek prawny lub też faktyczny danego świadczenia z istniejącym stosunkiem pracy (patrz: wyrok WSA we Wrocławiu z 10 lutego 2005 r., sygn. akt I SA/Wr 1038/03; Biul. Skarb. 2005/5/26). A tak właśnie jest w przypadku świadczeń wypłacanych pracownikom ze środków ZFŚS. Fundusz socjalny tworzą bowiem pracodawcy i jest on przeznaczony m.in. na finansowanie działalności socjalnej pracodawcy organizowanej na rzecz osób uprawnionych (art. 1 ust. 1 i art. 3 ust. 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych).