REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Potrącenia z wynagrodzenia pracownika

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Magdalena Kasprzak
Radca prawny, doktor nauk prawnych. Pracowała w Departamencie Prawnym Głównego Inspektoratu Pracy, autorka licznych publikacji w wiodących polskich wydawnictwach prawniczych. Doradca prawny w kancelariach prawnych, wykładowca akademicki, prezes zarządu ANTERIS Fundacji Pomocy Prawnej
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Sposób dokonania i wysokość potrąceń z wynagrodzenia pracownika zależy od tego, z jakiego tytułu dokonujemy potrącenia, oraz od tego, ile ów pracownik zarabia. Przepisy prawa pracy zawierają szereg warunków i ograniczeń, do jakich musi zastosować się pracodawca dokonujący potrącenia z wynagrodzenia pracownika. Potrącenie dokonane niezgodnie z przepisami narazi pracodawcę na konsekwencje finansowe, a nawet odpowiedzialność sądową. Warto zatem wiedzieć, za co, kiedy i ile możemy z wynagrodzenia pracownika prawidłowo potrącić.

W celu zabezpieczenia interesów pracowników określono tzw. limity lub granice dokonywanych potrąceń z przysługującego im wynagrodzenia za pracę. Ustalono kwoty wolne od potrąceń, czyli wysokość wynagrodzenia, która jest gwarantowana pracownikowi.

REKLAMA

UWAGA!

Potrąceń dokonuje się z wynagrodzenia po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (art. 87 § 1 k.p.).

Kolejną formą ograniczenia wysokości dokonywanych potrąceń są tzw. granice potraceń, które określają wysokość, do jakiej można potrącać poszczególne świadczenia. W przeciwieństwie do kwoty wolnej od potrąceń nie są one określone konkretną stawką wynagrodzenia. Wysokość granicy poszczególnych potrąceń zależy bowiem od wysokości wynagrodzenia przysługującego pracownikowi.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kolejność dokonywania potrąceń

Z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - podlegają potrąceniu tylko następujące należności:

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,

• zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,

• kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.

Potrącenia z wynagrodzenia z różnych tytułów

Przykład

Pracownik nie spłacił kredytu bankowego. W związku z tym bank, za pośrednictwem pracodawcy, będzie potrącał mu z pensji co miesiąc. Jaka będzie wysokość potrąceń, jeżeli pracownik zarabia 2300 zł?

Dług bankowy jest egzekwowany na mocy tytułów wykonawczych. Należy jednak pamiętać, że potrąceń takich należności dokonuje się tylko do wysokości połowy wynagrodzenia, czyli nie mogą one przekroczyć kwoty 1150 zł.

Ważne jest, aby potrącana kwota, stanowiąca połowę wynagrodzenia pracownika, nie była niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę. Kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2008 r. wynosi 1126 zł.

1150 zł to zatem więcej niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę - w związku z tym kwotę taką można potrącić pracownikowi z wynagrodzenia.

Potrącenie zaliczki bez zgody pracownika

Potrącenie zaliczki udzielonej pracownikowi stanowi tzw. kompensatę wzajemnych wierzytelności pracodawcy i pracownika.

REKLAMA

Zaliczką jest bowiem kwota pieniężna wypłacona pracownikowi przez pracodawcę do rozliczenia się (np. na poczet kosztów delegacji służbowej czy zakupu materiałów). Zaliczką nie jest natomiast wynagrodzenie zaliczkowe, czyli część świadczenia wypłaconego pracownikowi na poczet przyszłego wynagrodzenia przed terminem jego wypłaty.

Dodatkowo warunkiem, który umożliwia pracodawcy potrącenie udzielonej pracownikowi zaliczki, jest jej wymagalność. Zaliczka staje się wymagalna, jeżeli pracodawca może dochodzić od pracownika jej zwrotu w drodze postępowania sądowego z powodu nierozliczenia się w ustalonym terminie z poniesionych wydatków albo z powodu nierozliczenia się z zaliczki ponad poniesione i wykazane wydatki.

 

Innymi słowy, zaliczka jest mieniem powierzonym pracownikowi z obowiązkiem zwrotu lub do wyliczenia się.

W przypadku potrącania zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi potrąceń tych dokonuje się do wysokości połowy wynagrodzenia pracownika (po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych), nie więcej jednak niż do wysokości 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 871 § 1 pkt 2 k.p.).

Potrącenie kar nałożonych na pracownika

REKLAMA

Kara pieniężna za jedno przewinienie oraz za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności nie może przekroczyć jednodniowego wynagrodzenia pracownika. Natomiast łączna kwota kar nie może być wyższa od 1/10 części wynagrodzenia za pracę przypadającego pracownikowi po dokonaniu potrąceń sum egzekwowanych z mocy tytułów wykonawczych oraz udzielonych zaliczek pieniężnych.

Wynagrodzenie to jest zatem ustalane przed dokonaniem potrąceń dobrowolnych (np. składek związkowych). Kary porządkowe potrąca się z wynagrodzenia pracownika bez potrzeby uzyskiwania jego zgody. Są jednak uprzywilejowane, gdyż potrąca się je w czwartej kolejności, ale jednocześnie podlegają potrąceniu niezależnie od potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, innych należności egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych, zaliczek pieniężnych. Przy obliczaniu kar pieniężnych należy brać pod uwagę kwotę wolną od potrąceń, tj. 90% minimalnego wynagrodzenia po odliczeniu składek i zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (art. 871 § 1 pkt 3 k.p.).

Za zgodą pracownika potrącamy do 80% minimalnego wynagrodzenia

Wolna od potrąceń jest kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zasada ta dotyczy jednak tylko potrąceń dokonywanych na rzecz pracodawcy. Jeżeli pracownik chce, by z jego wynagrodzenia potrącano inne należności niż te na rzecz pracodawcy (czyli np. składki związkowe czy pożyczkę z zakładowej kasy), musi wyrazić na to zgodę na piśmie (art. 91 § 1 k.p.). Zakład pracy może potrącać bez zgody pracownika tylko ściśle określone należności wymienione wyczerpująco w art. 87 § 1 k.p., czyli sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych, zaliczki pieniężne i kary (wyrok Sądu Najwyższego z 11 czerwca 1980 r., sygn. akt I PR 43/80, PiZS 1982/1/46).

Taka sama zgoda jest potrzebna w przypadku, gdy np. pracownik otrzymał pomyłkowo za wysoką wypłatę i przy następnej wypłacie trzeba nadpłatę odebrać. Na takie potrącenie pracownik musi wyrazić zgodę na piśmie, a jeśli zgody takiej nie udzieli - pracodawca może tylko wystąpić przeciwko pracownikowi do sądu.

Zdaniem Sądu Najwyższego wyrażenie przez pracownika, bez zachowania formy pisemnej, zgody na dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia za pracę innych należności niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 k.p. (czyli sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych, zaliczek i kar) jest nieważne (wyrok z 1 października 1998 r., sygn. akt I PKN 366/98, OSNP 1999/21/684).

Potrącenia takich świadczeń są zatem zaliczane do kategorii potrąceń z innych należności, a tym samym dokonywane są na nieco innych zasadach.

Przykład

Czy pracownik może wyrazić zgodę na potrącanie ze swojego wynagrodzenia składek związkowych, czy potrzebna jest do tego zgoda związku zawodowego?

Pracodawca na pisemny wniosek zakładowej organizacji związkowej i za pisemną zgodą pracownika jest obowiązany pobierać z wynagrodzenia pracownika składkę związkową w zadeklarowanej przez niego wysokości oraz niezwłocznie przekazywać kwoty pobranych składek na rachunek bankowy wskazany przez zakładową organizację związkową.

Realizacja ww. obowiązku pracodawcy musi więc zostać poprzedzona stosownym wnioskiem zakładowej organizacji związkowej - ze wskazaniem rachunku bankowego - oraz indywidualną, pisemną zgodą pracownika na dokonywanie potrącenia z jego wynagrodzenia, ze wskazaniem kwoty, jaka ma być potrącana. Jeżeli warunki te zostaną spełnione, pracodawca nie może odmówić dokonywania potrąceń składek związkowych z wynagrodzeń pracowników.

Wycofanie przez pracownika pisemnej zgody na dokonywanie ww. potrąceń wyłącza możliwość pobierania przez pracodawcę z wynagrodzenia tego pracownika składki związkowej. Dalsze pobieranie składki oznaczałoby dokonywanie przez pracodawcę bezpodstawnych potrąceń z wynagrodzenia za pracę.

Potrącenia z wynagrodzenia pracownika innych należności niż na rzecz pracodawcy (czyli np. pożyczki z zakładowej kasy zapomogowo-pożyczkowej) można dokonać jedynie za pisemną zgodą wyrażoną przez tego pracownika. W sytuacji gdy mamy do czynienia z takimi potrąceniami, wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia pracownika za pracę w wysokości 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 91 § 2 pkt 2 k.p.).

Co wchodzi w skład potrącanego wynagrodzenia

Do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone do tzw. wynagrodzeń osobowych (art. 6 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę).

Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia nie uwzględnia się jednak:

• nagród jubileuszowych,

• odpraw pieniężnych przysługujących pracownikom w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,

• wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.

Przy dokonywaniu potrąceń nie oznacza to jednak, że składniki te pracownik otrzyma w pełnej wysokości. Same przepisy dotyczące zasad dokonywania potrąceń z wynagrodzenia pracowników zawierają pewne warunki względem poszczególnych składników wynagrodzenia oraz świadczeń dodatkowych przysługujących pracownikom. Potrąceń należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, dokonuje się od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki wynagrodzenia (art. 87 § 8 k.p.). Oznacza to zatem, że w miesiącu, w którym pracownik otrzyma np. nagrodę lub premię kwartalną, będzie ona wliczona do wynagrodzenia, od którego dokonywane są potrącenia.

Ponadto dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji do pełnej wysokości jedynie na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych. Odprawa emerytalna oraz nagroda jubileuszowa podlegają ochronie przed potrąceniami (art. 87 k.p.) tak jak wynagrodzenie za pracę (wyrok Sądu Najwyższego z 17 lutego 2004 r., sygn. akt I PK 217/03, OSNP 2004/24/419).

Podstawy prawne:

• ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 93, poz. 586

• ustawa z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę - Dz.U. Nr 200, poz. 1679; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 157, poz. 1314

• rozporządzenie Rady Ministrów z 11 września 2007 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2008 r. - Dz.U. Nr 171, poz. 1209

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy coraz bliżej wejścia w życie

Senat przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy mają uprościć formalności przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny oraz zlikwidować comiesięczne deklaracje podatkowe przy rentach prywatnych. Ustawa wraca teraz do Sejmu.

Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Darowizna dla córki z konta firmowego taty: Czy taki przelew korzysta ze zwolnienia podatkowego? KIS wyjaśnia

Skarbówka potwierdził, że przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio z konta firmowego spółki, której darczyńca jest wspólnikiem, na konto obdarowanego – przy spełnieniu ustawowych formalności – może korzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. To jest dobra wiadomość dla podatników.

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

REKLAMA

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co warto zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia? [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

REKLAMA

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

REKLAMA