REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Potrącenia z wynagrodzenia pracownika

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Magdalena Kasprzak
Radca prawny, doktor nauk prawnych. Pracowała w Departamencie Prawnym Głównego Inspektoratu Pracy, autorka licznych publikacji w wiodących polskich wydawnictwach prawniczych. Doradca prawny w kancelariach prawnych, wykładowca akademicki, prezes zarządu ANTERIS Fundacji Pomocy Prawnej
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Sposób dokonania i wysokość potrąceń z wynagrodzenia pracownika zależy od tego, z jakiego tytułu dokonujemy potrącenia, oraz od tego, ile ów pracownik zarabia. Przepisy prawa pracy zawierają szereg warunków i ograniczeń, do jakich musi zastosować się pracodawca dokonujący potrącenia z wynagrodzenia pracownika. Potrącenie dokonane niezgodnie z przepisami narazi pracodawcę na konsekwencje finansowe, a nawet odpowiedzialność sądową. Warto zatem wiedzieć, za co, kiedy i ile możemy z wynagrodzenia pracownika prawidłowo potrącić.

W celu zabezpieczenia interesów pracowników określono tzw. limity lub granice dokonywanych potrąceń z przysługującego im wynagrodzenia za pracę. Ustalono kwoty wolne od potrąceń, czyli wysokość wynagrodzenia, która jest gwarantowana pracownikowi.

REKLAMA

Autopromocja

UWAGA!

Potrąceń dokonuje się z wynagrodzenia po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (art. 87 § 1 k.p.).

Kolejną formą ograniczenia wysokości dokonywanych potrąceń są tzw. granice potraceń, które określają wysokość, do jakiej można potrącać poszczególne świadczenia. W przeciwieństwie do kwoty wolnej od potrąceń nie są one określone konkretną stawką wynagrodzenia. Wysokość granicy poszczególnych potrąceń zależy bowiem od wysokości wynagrodzenia przysługującego pracownikowi.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kolejność dokonywania potrąceń

Z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - podlegają potrąceniu tylko następujące należności:

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,

• zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,

• kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.

Potrącenia z wynagrodzenia z różnych tytułów

Przykład

Pracownik nie spłacił kredytu bankowego. W związku z tym bank, za pośrednictwem pracodawcy, będzie potrącał mu z pensji co miesiąc. Jaka będzie wysokość potrąceń, jeżeli pracownik zarabia 2300 zł?

Dług bankowy jest egzekwowany na mocy tytułów wykonawczych. Należy jednak pamiętać, że potrąceń takich należności dokonuje się tylko do wysokości połowy wynagrodzenia, czyli nie mogą one przekroczyć kwoty 1150 zł.

Ważne jest, aby potrącana kwota, stanowiąca połowę wynagrodzenia pracownika, nie była niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę. Kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2008 r. wynosi 1126 zł.

1150 zł to zatem więcej niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę - w związku z tym kwotę taką można potrącić pracownikowi z wynagrodzenia.

Potrącenie zaliczki bez zgody pracownika

Potrącenie zaliczki udzielonej pracownikowi stanowi tzw. kompensatę wzajemnych wierzytelności pracodawcy i pracownika.

REKLAMA

Zaliczką jest bowiem kwota pieniężna wypłacona pracownikowi przez pracodawcę do rozliczenia się (np. na poczet kosztów delegacji służbowej czy zakupu materiałów). Zaliczką nie jest natomiast wynagrodzenie zaliczkowe, czyli część świadczenia wypłaconego pracownikowi na poczet przyszłego wynagrodzenia przed terminem jego wypłaty.

Dodatkowo warunkiem, który umożliwia pracodawcy potrącenie udzielonej pracownikowi zaliczki, jest jej wymagalność. Zaliczka staje się wymagalna, jeżeli pracodawca może dochodzić od pracownika jej zwrotu w drodze postępowania sądowego z powodu nierozliczenia się w ustalonym terminie z poniesionych wydatków albo z powodu nierozliczenia się z zaliczki ponad poniesione i wykazane wydatki.

 

Innymi słowy, zaliczka jest mieniem powierzonym pracownikowi z obowiązkiem zwrotu lub do wyliczenia się.

W przypadku potrącania zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi potrąceń tych dokonuje się do wysokości połowy wynagrodzenia pracownika (po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych), nie więcej jednak niż do wysokości 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 871 § 1 pkt 2 k.p.).

Potrącenie kar nałożonych na pracownika

REKLAMA

Kara pieniężna za jedno przewinienie oraz za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności nie może przekroczyć jednodniowego wynagrodzenia pracownika. Natomiast łączna kwota kar nie może być wyższa od 1/10 części wynagrodzenia za pracę przypadającego pracownikowi po dokonaniu potrąceń sum egzekwowanych z mocy tytułów wykonawczych oraz udzielonych zaliczek pieniężnych.

Wynagrodzenie to jest zatem ustalane przed dokonaniem potrąceń dobrowolnych (np. składek związkowych). Kary porządkowe potrąca się z wynagrodzenia pracownika bez potrzeby uzyskiwania jego zgody. Są jednak uprzywilejowane, gdyż potrąca się je w czwartej kolejności, ale jednocześnie podlegają potrąceniu niezależnie od potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, innych należności egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych, zaliczek pieniężnych. Przy obliczaniu kar pieniężnych należy brać pod uwagę kwotę wolną od potrąceń, tj. 90% minimalnego wynagrodzenia po odliczeniu składek i zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (art. 871 § 1 pkt 3 k.p.).

Za zgodą pracownika potrącamy do 80% minimalnego wynagrodzenia

Wolna od potrąceń jest kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zasada ta dotyczy jednak tylko potrąceń dokonywanych na rzecz pracodawcy. Jeżeli pracownik chce, by z jego wynagrodzenia potrącano inne należności niż te na rzecz pracodawcy (czyli np. składki związkowe czy pożyczkę z zakładowej kasy), musi wyrazić na to zgodę na piśmie (art. 91 § 1 k.p.). Zakład pracy może potrącać bez zgody pracownika tylko ściśle określone należności wymienione wyczerpująco w art. 87 § 1 k.p., czyli sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych, zaliczki pieniężne i kary (wyrok Sądu Najwyższego z 11 czerwca 1980 r., sygn. akt I PR 43/80, PiZS 1982/1/46).

Taka sama zgoda jest potrzebna w przypadku, gdy np. pracownik otrzymał pomyłkowo za wysoką wypłatę i przy następnej wypłacie trzeba nadpłatę odebrać. Na takie potrącenie pracownik musi wyrazić zgodę na piśmie, a jeśli zgody takiej nie udzieli - pracodawca może tylko wystąpić przeciwko pracownikowi do sądu.

Zdaniem Sądu Najwyższego wyrażenie przez pracownika, bez zachowania formy pisemnej, zgody na dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia za pracę innych należności niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 k.p. (czyli sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych, zaliczek i kar) jest nieważne (wyrok z 1 października 1998 r., sygn. akt I PKN 366/98, OSNP 1999/21/684).

Potrącenia takich świadczeń są zatem zaliczane do kategorii potrąceń z innych należności, a tym samym dokonywane są na nieco innych zasadach.

Przykład

Czy pracownik może wyrazić zgodę na potrącanie ze swojego wynagrodzenia składek związkowych, czy potrzebna jest do tego zgoda związku zawodowego?

Pracodawca na pisemny wniosek zakładowej organizacji związkowej i za pisemną zgodą pracownika jest obowiązany pobierać z wynagrodzenia pracownika składkę związkową w zadeklarowanej przez niego wysokości oraz niezwłocznie przekazywać kwoty pobranych składek na rachunek bankowy wskazany przez zakładową organizację związkową.

Realizacja ww. obowiązku pracodawcy musi więc zostać poprzedzona stosownym wnioskiem zakładowej organizacji związkowej - ze wskazaniem rachunku bankowego - oraz indywidualną, pisemną zgodą pracownika na dokonywanie potrącenia z jego wynagrodzenia, ze wskazaniem kwoty, jaka ma być potrącana. Jeżeli warunki te zostaną spełnione, pracodawca nie może odmówić dokonywania potrąceń składek związkowych z wynagrodzeń pracowników.

Wycofanie przez pracownika pisemnej zgody na dokonywanie ww. potrąceń wyłącza możliwość pobierania przez pracodawcę z wynagrodzenia tego pracownika składki związkowej. Dalsze pobieranie składki oznaczałoby dokonywanie przez pracodawcę bezpodstawnych potrąceń z wynagrodzenia za pracę.

Potrącenia z wynagrodzenia pracownika innych należności niż na rzecz pracodawcy (czyli np. pożyczki z zakładowej kasy zapomogowo-pożyczkowej) można dokonać jedynie za pisemną zgodą wyrażoną przez tego pracownika. W sytuacji gdy mamy do czynienia z takimi potrąceniami, wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia pracownika za pracę w wysokości 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 91 § 2 pkt 2 k.p.).

Co wchodzi w skład potrącanego wynagrodzenia

Do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone do tzw. wynagrodzeń osobowych (art. 6 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę).

Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia nie uwzględnia się jednak:

• nagród jubileuszowych,

• odpraw pieniężnych przysługujących pracownikom w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,

• wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.

Przy dokonywaniu potrąceń nie oznacza to jednak, że składniki te pracownik otrzyma w pełnej wysokości. Same przepisy dotyczące zasad dokonywania potrąceń z wynagrodzenia pracowników zawierają pewne warunki względem poszczególnych składników wynagrodzenia oraz świadczeń dodatkowych przysługujących pracownikom. Potrąceń należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, dokonuje się od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki wynagrodzenia (art. 87 § 8 k.p.). Oznacza to zatem, że w miesiącu, w którym pracownik otrzyma np. nagrodę lub premię kwartalną, będzie ona wliczona do wynagrodzenia, od którego dokonywane są potrącenia.

Ponadto dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji do pełnej wysokości jedynie na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych. Odprawa emerytalna oraz nagroda jubileuszowa podlegają ochronie przed potrąceniami (art. 87 k.p.) tak jak wynagrodzenie za pracę (wyrok Sądu Najwyższego z 17 lutego 2004 r., sygn. akt I PK 217/03, OSNP 2004/24/419).

Podstawy prawne:

• ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 93, poz. 586

• ustawa z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę - Dz.U. Nr 200, poz. 1679; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 157, poz. 1314

• rozporządzenie Rady Ministrów z 11 września 2007 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2008 r. - Dz.U. Nr 171, poz. 1209

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
PKWiU 2025 - będzie nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015.

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te świadczone na rzecz osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Francuska Administracja Celna wprowadza nowy system Obligatoryjnej Koperty Logistycznej (ELO). Co muszą wiedzieć przewoźnicy? Uproszczenie procedur dla kierowców

ELO to cyfrowe rozwiązanie, które usprawni proces odprawy celnej na granicy między Francją a Wielką Brytanią. Jest to francuski odpowiednik GMR - system będzie wymagać utworzenia jednej elektronicznej „koperty logistycznej” dla każdego pojazdu, zawierającej wszystkie niezbędne dane celne oraz deklaracje bezpieczeństwa.

Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

REKLAMA

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

REKLAMA