REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

ABC Prawa - odpowiedzialność odszkodowawcza

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

W obecnych czasach coraz częściej słyszymy o tzw. „sprawach odszkodowawczych”. Co w praktyce oznacza to pojęcie? Dlaczego w sprawach tych mogą pojawiać się trudności w ustaleniu zakresu odpowiedzialności poszczególnych podmiotów, tzn. za co właściwie odpowiada podmiot zobowiązany do zapłaty odszkodowania? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w niniejszej publikacji.

Ustawodawca w dominującej części regulacji dotyczących odpowiedzialności odszkodowawczej, wskazuje, że sprawca ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania. Poniżej wyjaśnione zostanie zatem co tak naprawdę oznacza termin „normalne następstwa”.

REKLAMA

Autopromocja

REKLAMA

Analizując tę kwestię, należy przede wszystkim wskazać, że zgodnie z art. 361 Kodeksu cywilnego zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Należy przy tym podkreślić, że stwierdzenie „zobowiązany do odszkodowania” nie jest tożsame ze sprawcą szkody. Może się zdarzyć, że będą to dwie różne osoby (np. rodzic i dziecko, czy pracodawca i pracownik). Aby właściwie zidentyfikować ten podmiot, trzeba każdorazowo odnieść się do poszczególnych regulacji dotyczących odpowiedzialności (np. odpowiedzialność rodziców za dzieci, odpowiedzialność producenta za produkt niebezpieczny, czy wręcz odpowiedzialność za zdarzenia niezwiązane z działalnością ludzką - tytułem przykładu może tu być działanie sił przyrody).

REKLAMA

Ustalenie normalnych następstw działania lub zaniechania jest możliwe dzięki ustaleniu związku przyczynowego między działaniem lub zaniechaniem danej osoby, a powstałym skutkiem w postaci szkody. Te ustalenia są konieczną przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej.

Gdy zostanie już ustalone, że w wyniku określonych zdarzeń (np. prac budowlanych) nastąpiła szkoda (np. zniszczenie nieruchomości znajdującej się w bezpośrednim sąsiedztwie prac) i wiadomo kto ponosi odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę, należy zastanowić się jakie następstwa tego działania lub zaniechania są uznawane za normalne. W zasadzie przyjmuje się, że są to skutki, które zawsze lub z dużym prawdopodobieństwem wystąpią, gdy pojawi się określony łańcuch zdarzeń. Bardzo istotny jest sposób badania, czy w ogóle pomiędzy kolejnymi zdarzeniami istnieją obiektywne powiązania. W szczególności wyjaśniamy, czy dana przyczyna (zdarzenie) była koniecznym warunkiem wystąpienia skutku, czyli czy bez niej skutek w ogóle by wystąpił. Następnie, rozważenia wymaga kwestia, czy wspomniane powiązania można traktować jako „normalne”, tzn. typowe lub oczekiwane w zwykłej kolejności rzeczy, a więc niebędące rezultatem jakiegoś zupełnie wyjątkowego zbiegu okoliczności. Jak podkreśla Sąd Najwyższy ocena, czy skutek jest normalny, powinna być oparta na całokształcie okoliczności sprawy oraz wynikać z zasad doświadczenia życiowego i zasad wiedzy naukowej, specjalnej (por. orz. SN z 2 czerwca 1956 r., 3 CR 515/56, LexPolonica nr 365229, OSN 1957, nr 1, poz. 24). Zatem w wielu przypadkach ustalenie normalnych następstw danego działania może nie być zadaniem łatwym. W takich wypadkach nieodzowna może okazać się pomoc biegłego, czy odwołanie się do dorobku judykatury (tym pojęciem określa się orzecznictwo sądowe; wskazać przy tym należy, iż w prawie polskim przeważająca rolę odgrywa orzecznictwo Sądu Najwyższego, które wywiera największy wpływ na kierunek wymiaru sprawiedliwości).

Omawiając tematykę odpowiedzialności odszkodowawczej, należy wskazać, że w polskim prawie cywilnym obowiązuje zasada pełnego odszkodowania, od której wyjątki może przewidywać ustawa lub umowa. Zasada ta oznacza, że naprawienie przez zobowiązanego poniesionej przez poszkodowanego szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Stratą jest pomniejszenie majątku poszkodowanego, zaś szkoda związana z utraconymi korzyściami ma zawsze charakter hipotetyczny i każdorazowo wymaga indywidualnego badania sprawy. Zatem odszkodowanie, jakie może otrzymać poszkodowany, obejmuje naprawienie szkody w dość dużym zakresie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podsumowując, należy stwierdzić, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za typowe lub oczekiwane następstwa działania lub zaniechania, których skutkiem była określona szkoda. Do normalnych następstw nie można zaliczyć okoliczności nadzwyczajnych, które zazwyczaj nie występują w sytuacjach podobnych do tych, które spowodowały szkodę. Badając konkretne następstwa działania lub zaniechania najlepiej jednak pomocniczo odnosić się do bogatego w tej kwestii orzecznictwa.

Patrycja Dzięgielewska

aplikant radcowski

M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
BCC o zmianach w Ordynacji podatkowej: przedawnienie zobowiązań, hipoteka i nowe przepisy karne

Business Centre Club (BCC) przedstawiło uwagi do propozycji nowelizacji ordynacji podatkowej z postulatami w zakresie dalszych zmian w tym obszarze. Eksperci BCC (Daniel Panek i Wojciech Pławiak) odnieśli się do modyfikacji wprowadzonych do treści projektu w porównaniu z wersją z 26 marca 2025 r.

Zwrot akcyzy za paliwo rolnicze 2025: tylko do 1 września! Sprawdź, ile możesz odzyskać! Trzeba pamiętać o dokumentach

Rolnicy mają kolejną szansę na odzyskanie części kosztów związanych z zakupem paliwa. Od 1 sierpnia do 1 września 2025 roku można składać wnioski o zwrot podatku akcyzowego, który obejmuje olej napędowy wykorzystywany w produkcji rolnej.

Szokujące dane KRUS: Rolnicy pracują ponad 29 lat, zanim dostaną emeryturę. Świadczenia wciąż daleko od ZUS

Rolnicy w Polsce pracują średnio ponad 29 lat, zanim otrzymają emeryturę z KRUS. Mimo długiego stażu ich świadczenia wynoszą przeciętnie nieco ponad 2 tysiące złotych, co znacząco odbiega od emerytur wypłacanych w ZUS.

Rewolucja w podatkach: Kasowy PIT obejmie tysiące nowych firm! Sprawdź, czy skorzystasz

Od 1 stycznia 2026 roku wejdą w życie przepisy, które podniosą limit przychodów uprawniających do stosowania kasowego PIT z 1 mln zł do 2 mln zł. Zmiana wynika z projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na postulaty przedsiębiorców.

REKLAMA

Kasowy PIT - zmiany od 2026 r. Limit przychodów wzrośnie do 2 mln zł

Ministerstwo Finansów chce, by dotychczasowy limit przychodów pozwalający na skorzystanie z kasowego PIT został podniesiony z 1 mln zł do 2 mln zł. Tak wynika z projektu nowelizacji ustawy o PIT opublikowanego 19 sierpnia 2025 r. Zmiana ta ma pozwolić większej grupie przedsiębiorców wybranie tej formy rozliczeń podatku dochodowego.

Faktura elektroniczna w rozumieniu art. 106nda ustawy o VAT nie jest fakturą ustrukturyzowaną. Prof. W. Modzelewski: wewnętrznie sprzeczne nowe przepisy ustawy o VAT trzeba zmienić

Profesor Witold Modzelewski z Instytutu Studiów Podatkowych zwraca uwagę na wewnętrzną sprzeczność niedawno uchwalonych nowych przepisów ustawy o VAT dot. nowego rodzaju faktury elektronicznej, która będzie mogła skutecznie zastąpić obowiązkowo wystawianą fakturę ustrukturyzowaną.

Czy pożyczka dla podmiotu powiązanego to ukryty zysk? Spór o interpretację przepisów estońskiego CIT

Kwestia opodatkowania pożyczek udzielanych przez spółki rozliczające się estońskim CIT na rzecz podmiotów powiązanych budzi wątpliwości interpretacyjne. Ostateczne stanowisko w tej sprawie może przesądzić o kształcie stosowania estońskiego CIT w praktyce.

Podatek od smartfonów i komputerów? FWG ostrzega przed nową opłatą

Resort kultury planuje opłatę reprograficzną na telefony, komputery i telewizory. Fundacja Wolności Gospodarczej ostrzega, że podwyżki cen uderzą w konsumentów i polskie firmy, a regulacja jest nieadekwatna w erze streamingu i nowoczesnej cyfryzacji.

REKLAMA

Rewolucja w dopłatach dla rolników: Rząd szykuje ustawę o aktywnym rolniku – koniec wsparcia dla fikcyjnych gospodarstw

Rząd przygotowuje rewolucyjne zmiany w dopłatach unijnych. Nowy projekt ustawy o rolnikach aktywnych zawodowo ma wyeliminować fikcyjne gospodarstwa i sprawić, że pieniądze z Wspólnej Polityki Rolnej trafią wyłącznie do osób faktycznie prowadzących działalność rolniczą.

Zmiana rozporządzenia w sprawie zgłoszeń INTRASTAT. Nowa wersja instrukcji wypełniania i przesyłania zgłoszeń Ministerstwa Finansów

Departament Ceł Ministerstwa Finansów poinformował o wejściu w życie rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie zgłoszeń INTRASTAT. Ponadto Ministerstwo opublikowało nową wersję Instrukcji wypełniania i przesyłania zgłoszeń INTRASTAT.

REKLAMA