REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Bezumowne korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Tomasz Bernady
radca prawny
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Jaki wygląda zagadnienie dotyczące zakresu prawa własności w przypdaku bezumownego korzystania z nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe w przypadku podziemnych urządzeń przesyłowych?


Korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorstwa przesyłowe


Z uwagi na istniejącą w Polsce, rozbudowaną sieć urządzeń przesyłowych, zwłaszcza linii elektrycznych, sieci gazowych i wodociągowych, jak również znaczną liczbę spraw sądowych, których przedmiotem są roszczenia dotyczące wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości przez właścicieli takich sieci (tzw. przedsiębiorstwa przesyłowe), warto bliżej przyjrzeć się zagadnieniu zakresu prawa własności nieruchomości, na których sieci te się znajdują. Kwestia ta nabiera istotnego znaczenia zwłaszcza w przypadku urządzeń podziemnych, takich jak sieci gazowe, wodociągowe i kanalizacyjne, w przypadku których ustalenie stopnia ingerencji w prawo własności nieruchomości może okazać się utrudnione. Inaczej bowiem niż np. w przypadku urządzeń przesyłowych, posadowionych na powierzchni gruntu, w przypadku urządzeń podziemnych zakres korzystania z nieruchomości nie jest wcale oczywisty.

REKLAMA

Autopromocja

Przedsiębiorstwa przesyłowe są z reguły posiadaczami zależnymi nieruchomości w zakresie, odpowiadającym treści służebności przesyłu (art. 3051 k.c. i nast.). W myśl art. 224 § 2 k.c. i art. 225 k.c. w związku z art. 230 k.c., przedsiębiorstwa te mogą być obowiązane do wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości na rzecz ich właścicieli.


Wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości


O możliwości żądania od przedsiębiorstw przesyłowych wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy, m.in. w uchwale z dnia 24 lipca 2013 roku, sygn. akt III CZP 36/13, w której stwierdzono, iż „właściciel rzeczy może żądać od posiadacza służebności wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy (art. 224 § 2 i art. 225 w zw. z art. 230 oraz art. 352 § 2 k.c.)”.

Jednak ustalając, czy w ogóle doszło do bezumownego korzystania z nieruchomości należy w pierwszej kolejności ustalić granice prawa własności wynikające z art. 140 k.c., zgodnie z którym w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa. Z kolei z art. 143 k.c. wynika, że w granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią.

Czy wynagrodzenie wypłacone podwykonawcy jest zawsze kosztem podatkowym

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ustawami, których przepisy określają granice prawa własności nieruchomości, są m.in. ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz.U. z 2012 roku, poz. 647 ze zm., dalej: „p.z.g.”) oraz ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku prawo budowlane (tekst jednolity Dz.U. z 2010 roku, nr 243, poz. 1623 ze zm., dalej: „prawo budowlane”) wraz z wydanymi na podstawie tej ustawy aktami wykonawczymi. Zgodnie z art. 6 ust. 1 p.z.g. ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kształtują, wraz z innymi przepisami, sposób wykonywania prawa własności nieruchomości. Przeznaczenie konkretnej nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego mieć zatem będzie bezpośredni wpływ na sposób jej wykorzystania. Z kolei w wydanym na podstawie art. 7 ust. 1 prawa budowlanego rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. nr 75, poz. 690 ze zm., dalej: „rozporządzenie”) określone zostały zasady sytuowania budynków na nieruchomościach m.in. w stosunku do granicy nieruchomości oraz budynków położonych na sąsiednich nieruchomościach. Również inne akty wykonawcze wydane na podstawie art. 7 prawa budowlanego regulować mogą sposób korzystania z nieruchomości (np. w przypadku sieci gazowych). Przestrzenne ograniczenia prawa własności określane są także przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu. Przykładowo zakres prawa własności gruntu w przypadku działki rolnej, której sposób korzystania przez właściciela ograniczony jest z reguły do powierzchni gruntu wykorzystywanej pod uprawy rolne, może diametralnie różnić się do zakresu prawa własności działki przeznaczone pod zabudowę lub przeznaczonej do poszukiwania lub wydobywania kopalin, w przypadku których zakres ich wykorzystania może sięgać w znacznym stopniu pod powierzchnię gruntu.

W jakim zakresie inwestor jest odpowiedzialny za zobowiązania wobec podwykonawcy?

Zapraszamy do dyskusji na forum Księgowość

 

W rezultacie z uwagi zarówno na przeznaczenie nieruchomości, jej kształt oraz obowiązujące przepisy prawa, możliwość wykorzystania działki może w praktyce napotykać na istotne ograniczenia. Może się zatem okazać, że podziemne urządzenia przesyłowe przez cały okres objęty żądaniem zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy znajdowały się nie tylko pod powierzchnią gruntu, ale także poza granicami ekonomicznego i gospodarczego wykorzystania nieruchomości określonymi przez jej społeczno-gospodarcze przeznaczenie, czyli de facto poza strefą na jaką rozciąga się prawo własności nieruchomości gruntowej, określoną w art. 140 k.c. i art. 143 k.c.. Tytułem przykładu można również wskazać, że podziemne urządzenie przesyłowe przebiegające wzdłuż granicy nieruchomości w strefie, w której zgodnie z rozporządzeniem, właściciel nie może postawić budynku trwale z gruntem związanego, nie sprzeciwia się w ogóle wykorzystaniu przez właściciela powierzchni gruntu, w sposób odpowiadający jego społeczno-gospodarczemu przeznaczeniu.

Należy przy tym zauważyć, że sam przesył paliwa, płynów lub energii podziemnym urządzeniem może w ogóle nie przeszkadzać właścicielowi w wykonywaniu praw właścicielskich, w tym czerpaniu pożytków z nieruchomości (zwłaszcza w przypadku nieruchomości rolnych). Co więcej przesył przy wykorzystaniu podziemnego urządzenia diametralnie różni się od stosunku dzierżawy czy też najmu nieruchomości, ponieważ eksploatacja powierzchni nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe w takim wypadku ograniczona jest jedynie do „przesyłania” w/w substancji bez konieczności jakiejkolwiek ingerencji czy też korzystania w jakikolwiek inny sposób z powierzchni gruntu. Tym bardziej, że w sytuacji gdy urządzenia przesyłowe są wykonywane z wytrzymałych tworzyw sztucznych, które nie są narażone na szkodliwe działanie warunków atmosferycznych, do prawidłowej ich eksploatacji nie jest niezbędne dokonywanie regularnych konserwacji, remontów i modernizacji wymagających zajęcia powierzchni gruntu.

W okolicznościach konkretnej sprawy może zatem okazać się, że w przypadku podziemnych urządzeń przesyłowych przedsiębiorstwo, zajmujące się ich eksploatacją w ogóle nie korzysta z nieruchomości w sposób uzasadniający roszczenie o zapłatę za bezumowne korzystanie z takiej nieruchomości.

Powyższe rozważania znajdują potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, w tym w wyroku z dnia 3 listopada 2004 roku, sygn. akt III CK 52/04, w którym stwierdzono, iż „zgodnie z treścią art. 143 KC w granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią. Odwołanie się przez ustawodawcę do społeczno-gospodarczego przeznaczenia gruntu jako kryterium wyznaczającego granice przestrzenne własności nieruchomości gruntowej oznacza, że granice te muszą być ustalane dla każdej nieruchomości odrębnie. Nie jest możliwe wyznaczenie ich w sposób abstrakcyjny, w oderwaniu od takich m.in. okoliczności jak przeznaczenie gruntu, miejsce jego położenia, sposób korzystania przez właściciela. Dopiero po dokonaniu takich ustaleń możliwa jest ocena, jakie są granice danej nieruchomości i czy określone zachowanie się osoby trzeciej narusza przestrzenne granice własności”. Również w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2012 roku, sygn. akt II CSK 176/12, wyraźnie stwierdzono, że „zgodnie z art. 140 k.c., w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy i w tych samych granicach może rozporządzać rzeczą. Usytuowanie sieci ciepłowniczej nie sprzeciwia się wykorzystaniu powierzchni gruntu w tym rejonie, w sposób odpowiadający jego społeczno-gospodarczemu przeznaczeniu. Innymi słowy powód z racji ścisłej przygraniczności pasa gruntu, pod powierzchnią którego biegnie sieć ciepłownicza, nie mógłby inaczej korzystać z tego fragmentu działki, nawet gdyby nie przebiegała sieć ciepłownicza. Z uwagi na przepisy prawa budowlanego - na które powołuje się strona pozwana w skardze kasacyjnej - wymagające usytuowania inwestycji budowlanej w pewnej odległości od granicy sąsiedniej działki (§ 12 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz. U. Nr 75, poz. 690, z późn. zm.), powód nie mógłby tam postawić budynku trwale z gruntem związanego”.

Procedura zawieszenia działalności gospodarczej

Ubezpieczenie OC członków zarządu spółek kapitałowych

Tomasz Bernady, radca prawnyi

 

 

 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Kancelaria Gach, Hulist, Mizińska, Wawer

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Dobra wiadomość dla rolników! Prezydent podpisał ustawę o przechowywaniu nawozów naturalnych – zmiany wejdą w życie błyskawicznie

Prezydent RP podpisał ustawę przygotowaną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, która wprowadza istotne zmiany dla rolników w zakresie przechowywania nawozów naturalnych. Nowe przepisy wydłużają terminy dostosowania gospodarstw, upraszczają procedury budowlane i zapewniają dodatkowe wsparcie administracyjne.

Pracujący studenci, a ubezpieczenie w ZUS. Umowy o pracę, o dzieło i zlecenia - składki i świadczenia

Nie tylko latem wielu studentów podejmuje pracę, na podstawie kilku rodzajów umów. Różnią się one obowiązkiem odprowadzania składek a co za tym idzie, również prawem do świadczeń. Wyjaśniamy jakie umowy są podpisywane i jak są oskładkowane.

Rekord: Ponad 1,24 mln cudzoziemców pracuje legalnie w Polsce i płaci składki do ZUS

Na koniec I półrocza 2025 r. liczba cudzoziemców legalnie pracujących i objętych ubezpieczeniami społecznymi w ZUS przekroczyła 1,24 mln osób. W województwie kujawsko-pomorskim było ich ponad 48,3 tys.W porównaniu z końcem 2024 roku wzrost odnotowano zarówno w skali kraju, jak i w regionie - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.

Działalność nierejestrowana w 2025 roku - własny biznes bez składek ZUS i formalności [limit]. Kiedy rejestracja firmy jest już konieczna i jak to zrobić?

Rozpoczęcie działalności gospodarczej w Polsce może wydawać się skomplikowane – zwłaszcza dla osób, które dopiero testują swój pomysł na biznes. Dlatego działalność nierejestrowana (zwana też nieewidencjonowaną) to atrakcyjna forma dla początkujących przedsiębiorców. Jednak wraz z rozwojem działalności pojawia się pytanie: czy to już czas, by przejść na zarejestrowaną firmę? Przedstawiamy, kiedy warto podjąć ten krok, jakie są jego konsekwencje oraz jak się do tego przygotować.

REKLAMA

Ukryte zyski w estońskim CIT – co to jest i dlaczego warto uważać?

Estoński CIT, czyli ryczałt od dochodów spółek, to atrakcyjna forma opodatkowania, która pozwala na odroczenie podatku dochodowego do momentu faktycznej dystrybucji zysków. Jednak korzystając z tej formy opodatkowania, przedsiębiorcy muszą być szczególnie czujni na pojęcie ukrytych zysków, które mogą skutkować nieoczekiwanym opodatkowaniem.

Dramatyczne dane o wypadkach rolniczych w 2025 r. KRUS stawia na profilaktykę i zdrowie rolników

Dane za pierwsze półrocze 2025 roku pokazują, że w rolnictwie wciąż dochodzi do tysięcy wypadków przy pracy – odnotowano ponad 4,4 tys. zdarzeń, w których zginęło 26 osób. KRUS podkreśla, że profilaktyka i dbanie o zdrowie rolników stają się priorytetem, aby zmniejszyć ryzyko i poprawić bezpieczeństwo w pracy na wsi.

Rewolucja w opłacie cukrowej w Polsce! Nowe prawo wprowadza radykalne zmiany

Jest projekt ustawy o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw, który zakłada kompleksową nowelizację przepisów dotyczących tzw. opłaty cukrowej oraz uproszczenie systemu jej poboru. Celem zmian jest zwiększenie skuteczności działań prozdrowotnych oraz eliminacja dotychczasowych problemów interpretacyjnych i ograniczeń prawnych.

Wspólne KPI w usługach BPO - praktyczne podejście do optymalizacji procesów

Efektywne zarządzanie projektami BPO wymaga jasnych wskaźników efektywności, które pozwalają na obiektywną ocenę realizowanych procesów. Coraz więcej firm decyduje się na wdrożenie wspólnych KPI, realizowanych równolegle przez dostawcę usług i klienta. Takie podejście, oparte na pomiarze czasu pracy i dodatkowych metryk, umożliwia lepsze zrozumienie procesów i ich systematyczne doskonalenie.

REKLAMA

Prezydencka propozycja zerowego PIT-u dla rodzin z dwójką dzieci dzieli opinię publiczną

Propozycja prezydenta Karola Nawrockiego wprowadzenia zerowego PIT-u dla rodzin z dwójką dzieci i dochodem do 140 tys. zł budzi wyraźne podziały w społeczeństwie. Według sondażu, popiera ją 47,5 proc. ankietowanych, a przeciwko jest 47,9 proc., reszta nie ma zdania.

Zmiana limitów amortyzacji samochodów i kosztów leasingu od 2026 r. Jak ochronić swoje rozliczenia? Niekoniecznie przez zakupy do końca grudnia 2025 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zmniejszy się o 1/3 limit wartości amortyzacji dla większości samochodów osobowych – z 150 tys. zł do 100 tys. zł. Przepisy co ciekawe nie są nowe, bo pochodzą z końca 2021 r., ale wchodzą w życie dopiero za kilka miesięcy i dlatego znowu zrobiło się o nich głośno. Te kilka miesięcy to także ostatni dzwonek, aby zapobiec negatywnym konsekwencjom tych zmian.

REKLAMA