REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Bezumowne korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Tomasz Bernady
radca prawny
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Jaki wygląda zagadnienie dotyczące zakresu prawa własności w przypdaku bezumownego korzystania z nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe w przypadku podziemnych urządzeń przesyłowych?


Korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorstwa przesyłowe


Z uwagi na istniejącą w Polsce, rozbudowaną sieć urządzeń przesyłowych, zwłaszcza linii elektrycznych, sieci gazowych i wodociągowych, jak również znaczną liczbę spraw sądowych, których przedmiotem są roszczenia dotyczące wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości przez właścicieli takich sieci (tzw. przedsiębiorstwa przesyłowe), warto bliżej przyjrzeć się zagadnieniu zakresu prawa własności nieruchomości, na których sieci te się znajdują. Kwestia ta nabiera istotnego znaczenia zwłaszcza w przypadku urządzeń podziemnych, takich jak sieci gazowe, wodociągowe i kanalizacyjne, w przypadku których ustalenie stopnia ingerencji w prawo własności nieruchomości może okazać się utrudnione. Inaczej bowiem niż np. w przypadku urządzeń przesyłowych, posadowionych na powierzchni gruntu, w przypadku urządzeń podziemnych zakres korzystania z nieruchomości nie jest wcale oczywisty.

REKLAMA

Przedsiębiorstwa przesyłowe są z reguły posiadaczami zależnymi nieruchomości w zakresie, odpowiadającym treści służebności przesyłu (art. 3051 k.c. i nast.). W myśl art. 224 § 2 k.c. i art. 225 k.c. w związku z art. 230 k.c., przedsiębiorstwa te mogą być obowiązane do wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości na rzecz ich właścicieli.


Wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości


O możliwości żądania od przedsiębiorstw przesyłowych wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy, m.in. w uchwale z dnia 24 lipca 2013 roku, sygn. akt III CZP 36/13, w której stwierdzono, iż „właściciel rzeczy może żądać od posiadacza służebności wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy (art. 224 § 2 i art. 225 w zw. z art. 230 oraz art. 352 § 2 k.c.)”.

Jednak ustalając, czy w ogóle doszło do bezumownego korzystania z nieruchomości należy w pierwszej kolejności ustalić granice prawa własności wynikające z art. 140 k.c., zgodnie z którym w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa. Z kolei z art. 143 k.c. wynika, że w granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią.

Czy wynagrodzenie wypłacone podwykonawcy jest zawsze kosztem podatkowym

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ustawami, których przepisy określają granice prawa własności nieruchomości, są m.in. ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz.U. z 2012 roku, poz. 647 ze zm., dalej: „p.z.g.”) oraz ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku prawo budowlane (tekst jednolity Dz.U. z 2010 roku, nr 243, poz. 1623 ze zm., dalej: „prawo budowlane”) wraz z wydanymi na podstawie tej ustawy aktami wykonawczymi. Zgodnie z art. 6 ust. 1 p.z.g. ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kształtują, wraz z innymi przepisami, sposób wykonywania prawa własności nieruchomości. Przeznaczenie konkretnej nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego mieć zatem będzie bezpośredni wpływ na sposób jej wykorzystania. Z kolei w wydanym na podstawie art. 7 ust. 1 prawa budowlanego rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. nr 75, poz. 690 ze zm., dalej: „rozporządzenie”) określone zostały zasady sytuowania budynków na nieruchomościach m.in. w stosunku do granicy nieruchomości oraz budynków położonych na sąsiednich nieruchomościach. Również inne akty wykonawcze wydane na podstawie art. 7 prawa budowlanego regulować mogą sposób korzystania z nieruchomości (np. w przypadku sieci gazowych). Przestrzenne ograniczenia prawa własności określane są także przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu. Przykładowo zakres prawa własności gruntu w przypadku działki rolnej, której sposób korzystania przez właściciela ograniczony jest z reguły do powierzchni gruntu wykorzystywanej pod uprawy rolne, może diametralnie różnić się do zakresu prawa własności działki przeznaczone pod zabudowę lub przeznaczonej do poszukiwania lub wydobywania kopalin, w przypadku których zakres ich wykorzystania może sięgać w znacznym stopniu pod powierzchnię gruntu.

W jakim zakresie inwestor jest odpowiedzialny za zobowiązania wobec podwykonawcy?

Zapraszamy do dyskusji na forum Księgowość

 

W rezultacie z uwagi zarówno na przeznaczenie nieruchomości, jej kształt oraz obowiązujące przepisy prawa, możliwość wykorzystania działki może w praktyce napotykać na istotne ograniczenia. Może się zatem okazać, że podziemne urządzenia przesyłowe przez cały okres objęty żądaniem zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy znajdowały się nie tylko pod powierzchnią gruntu, ale także poza granicami ekonomicznego i gospodarczego wykorzystania nieruchomości określonymi przez jej społeczno-gospodarcze przeznaczenie, czyli de facto poza strefą na jaką rozciąga się prawo własności nieruchomości gruntowej, określoną w art. 140 k.c. i art. 143 k.c.. Tytułem przykładu można również wskazać, że podziemne urządzenie przesyłowe przebiegające wzdłuż granicy nieruchomości w strefie, w której zgodnie z rozporządzeniem, właściciel nie może postawić budynku trwale z gruntem związanego, nie sprzeciwia się w ogóle wykorzystaniu przez właściciela powierzchni gruntu, w sposób odpowiadający jego społeczno-gospodarczemu przeznaczeniu.

Należy przy tym zauważyć, że sam przesył paliwa, płynów lub energii podziemnym urządzeniem może w ogóle nie przeszkadzać właścicielowi w wykonywaniu praw właścicielskich, w tym czerpaniu pożytków z nieruchomości (zwłaszcza w przypadku nieruchomości rolnych). Co więcej przesył przy wykorzystaniu podziemnego urządzenia diametralnie różni się od stosunku dzierżawy czy też najmu nieruchomości, ponieważ eksploatacja powierzchni nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe w takim wypadku ograniczona jest jedynie do „przesyłania” w/w substancji bez konieczności jakiejkolwiek ingerencji czy też korzystania w jakikolwiek inny sposób z powierzchni gruntu. Tym bardziej, że w sytuacji gdy urządzenia przesyłowe są wykonywane z wytrzymałych tworzyw sztucznych, które nie są narażone na szkodliwe działanie warunków atmosferycznych, do prawidłowej ich eksploatacji nie jest niezbędne dokonywanie regularnych konserwacji, remontów i modernizacji wymagających zajęcia powierzchni gruntu.

W okolicznościach konkretnej sprawy może zatem okazać się, że w przypadku podziemnych urządzeń przesyłowych przedsiębiorstwo, zajmujące się ich eksploatacją w ogóle nie korzysta z nieruchomości w sposób uzasadniający roszczenie o zapłatę za bezumowne korzystanie z takiej nieruchomości.

Powyższe rozważania znajdują potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, w tym w wyroku z dnia 3 listopada 2004 roku, sygn. akt III CK 52/04, w którym stwierdzono, iż „zgodnie z treścią art. 143 KC w granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią. Odwołanie się przez ustawodawcę do społeczno-gospodarczego przeznaczenia gruntu jako kryterium wyznaczającego granice przestrzenne własności nieruchomości gruntowej oznacza, że granice te muszą być ustalane dla każdej nieruchomości odrębnie. Nie jest możliwe wyznaczenie ich w sposób abstrakcyjny, w oderwaniu od takich m.in. okoliczności jak przeznaczenie gruntu, miejsce jego położenia, sposób korzystania przez właściciela. Dopiero po dokonaniu takich ustaleń możliwa jest ocena, jakie są granice danej nieruchomości i czy określone zachowanie się osoby trzeciej narusza przestrzenne granice własności”. Również w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2012 roku, sygn. akt II CSK 176/12, wyraźnie stwierdzono, że „zgodnie z art. 140 k.c., w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy i w tych samych granicach może rozporządzać rzeczą. Usytuowanie sieci ciepłowniczej nie sprzeciwia się wykorzystaniu powierzchni gruntu w tym rejonie, w sposób odpowiadający jego społeczno-gospodarczemu przeznaczeniu. Innymi słowy powód z racji ścisłej przygraniczności pasa gruntu, pod powierzchnią którego biegnie sieć ciepłownicza, nie mógłby inaczej korzystać z tego fragmentu działki, nawet gdyby nie przebiegała sieć ciepłownicza. Z uwagi na przepisy prawa budowlanego - na które powołuje się strona pozwana w skardze kasacyjnej - wymagające usytuowania inwestycji budowlanej w pewnej odległości od granicy sąsiedniej działki (§ 12 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz. U. Nr 75, poz. 690, z późn. zm.), powód nie mógłby tam postawić budynku trwale z gruntem związanego”.

Procedura zawieszenia działalności gospodarczej

Ubezpieczenie OC członków zarządu spółek kapitałowych

Tomasz Bernady, radca prawnyi

 

 

 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Kancelaria Gach, Hulist, Mizińska, Wawer

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Koniec z bieganiem po zaświadczenia! Rewolucyjne zmiany w podatku od spadków i darowizn, dotyczące zaświadczeń z urzędu skarbowego oraz rozliczeń rent prywatnych

Koniec z obowiązkiem przedstawiania zaświadczeń z urzędu skarbowego przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny! Nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn upraszcza formalności i rozliczenia rent prywatnych. Sprawdź, co dokładnie się zmienia i kiedy nowe przepisy wchodzą w życie.

2 mln zł zamiast 1 mln! Rząd luzuje zasady w podatku PIT – to przełom dla przedsiębiorców, którzy korzystają z rozliczenia kasowego

Rząd szykuje istotną zmianę w podatku dochodowym – limit przychodów uprawniający do kasowego PIT ma wzrosnąć z 1 mln do 2 mln zł. To ogromna ulga dla tysięcy firm, które dzięki nowym przepisom poprawią swoją płynność finansową i uproszczą rozliczenia z fiskusem.

Wystawianie faktur ustrukturyzowanych narusza konstytucyjne prawo do prywatności

Istotna część podatników, mimo istnienia formalnego obowiązku, nie będzie mogła wystawiać faktur ustrukturyzowanych, gdyż nie pozwalają im na to zawarte umowy, w których nabywcy zastrzegają sobie zachowanie tajemnicy handlowej. Wystawianie faktur ustrukturyzowanych w sposób oczywisty narusza tę zasadę, bowiem ich treść będzie w sposób nieograniczony dostępna dla długiej listy organów państwa – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski. I dodaje: Organy te będą mogły bez jakichkolwiek ograniczeń czerpać informacje o tajemnicach handlowych, a zwłaszcza o towarach i usługach oraz cenach stosowanych przez podatników.

Nowe Centrum Kompetencyjne i Zespół ds. zwalczania agresywnego planowania podatkowego – jest ważny krok w uszczelnianiu CIT

Ministerstwo Finansów ogłosiło powstanie Centrum Kompetencyjnego ds. zwalczania agresywnego planowania podatkowego w CIT oraz nowego Zespołu analizującego systemowe rozwiązania w tym obszarze. KAS zmienia też priorytety kontroli – liczyć się będą efekty, nie liczba postępowań.

REKLAMA

Nowe projekty KSR do konsultacji publicznych: wartości niematerialne i inwestycje w nieruchomości

Komitet Standardów Rachunkowości opublikował dwa projekty Krajowych Standardów Rachunkowości – dotyczące wartości niematerialnych i prawnych oraz inwestycji w nieruchomości. Dokumenty mają ujednolicić zasady ewidencji, wyceny i prezentacji tych aktywów. Opinie można zgłaszać do 30 września 2025 r.

Nowa opłata 2 euro od każdej paczki do UE albo 50 eurocentów po spełnieniu szeregu formalności. Na walce Unii z chińskim e-commerce skorzysta europejska logistyka

Komisja Europejska i Parlament Europejski chcą ograniczenia napływu chińskiego e-commerce przez wprowadzenie opłaty manipulacyjnej wynoszącej 2 euro dla każdej paczki, niezależnie od jej wartości. Nowy podatek będzie można obniżyć do 50 eurocentów, ale najpierw przesyłka będzie musiała trafić do magazynu na terenie Unii, skąd będzie dystrybuowana do klienta końcowego. Oznacza to, że każda z 4,6 mld paczek, bo tyle zaimportowano ich w 2024 r., będzie wymagała indywidualnej obsługi logistycznej, którą mogą zapewnić europejscy operatorzy. W opinii ekspertów to wielka dla sektora logistyki kontraktowej, również w Polsce, ale do walki o największych graczy e-commerce należy się dobrze przygotować.

Tajemnica przedsiębiorstwa pod ochroną – rząd szykuje rewolucję w przepisach o znakach towarowych

Rząd pracuje nad długo wyczekiwaną nowelizacją Prawa własności przemysłowej. Projekt UDER85 wprowadzi skuteczne mechanizmy ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa w postępowaniach przed Urzędem Patentowym. To przełom, który zmieni zasady gry w sporach o znaki towarowe i zwiększy bezpieczeństwo firmowych danych.

Ubezpieczenie zdrowotne przy delegowaniu pracownika do Niemiec – formularz A1, EKUZ i kasy chorych

Delegowanie pracowników do Niemiec wiąże się z szeregiem obowiązków administracyjnych. Jednym z kluczowych aspektów, często niedocenianym przez pracodawców, jest właściwe zabezpieczenie zdrowotne osoby delegowanej. W praktyce powtarzają się pytania: czy wystarczy formularz A1? Czy EKUZ chroni pracownika w Niemczech w razie wypadku? Co pokrywa niemiecka AOK? I czy warto wykupić prywatne ubezpieczenie? W tym artykule odpowiemy na te i inne pytania, wyjaśnimy czym jest formularz A1, co zapewnia karta EKUZ w Niemczech oraz czy trzeba zgłaszać się do niemieckiej kasy chorych?

REKLAMA

Kryzys na rynku księgowych? Specjaliści są przemęczeni, a chętnych i wykwalifikowanych kandydatów do pracy brakuje

Co drugi pracownik obszaru księgowości uważa, że branża boryka się z niedoborem wykwalifikowanych specjalistów – wynika z badania SaldeoSMART. Wśród głównych powodów luki kompetencyjnej respondenci wymieniają trudność w nadążaniu za zmieniającymi się przepisami (64%) oraz wypalenie zawodowe (53%). Siedmiu na dziesięciu ankietowanych przyznaje, że w ostatnim kwartale często lub bardzo często odczuwało przeciążenie obowiązkami zawodowymi. Jednocześnie 44% upatruje w sztucznej inteligencji szansy na odciążenie pracowników i zwiększenie ich efektywności.

3 poprawki Senatu do ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF

Ustawa wprowadzająca Krajowy System e-Faktur została uchwalona przez Sejm 25 lipca 2025 roku i trafiła do Senatu. Na posiedzeniu w dniu 30 lipca 2025 r. Senacka Komisja Budżetu i Finansów Publicznych zaproponowała jedynie 3 poprawki redakcyjne do ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, nie wprowadzając innych zmian.

REKLAMA