REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Bezumowne korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Tomasz Bernady
radca prawny
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Jaki wygląda zagadnienie dotyczące zakresu prawa własności w przypdaku bezumownego korzystania z nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe w przypadku podziemnych urządzeń przesyłowych?


Korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorstwa przesyłowe


Z uwagi na istniejącą w Polsce, rozbudowaną sieć urządzeń przesyłowych, zwłaszcza linii elektrycznych, sieci gazowych i wodociągowych, jak również znaczną liczbę spraw sądowych, których przedmiotem są roszczenia dotyczące wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości przez właścicieli takich sieci (tzw. przedsiębiorstwa przesyłowe), warto bliżej przyjrzeć się zagadnieniu zakresu prawa własności nieruchomości, na których sieci te się znajdują. Kwestia ta nabiera istotnego znaczenia zwłaszcza w przypadku urządzeń podziemnych, takich jak sieci gazowe, wodociągowe i kanalizacyjne, w przypadku których ustalenie stopnia ingerencji w prawo własności nieruchomości może okazać się utrudnione. Inaczej bowiem niż np. w przypadku urządzeń przesyłowych, posadowionych na powierzchni gruntu, w przypadku urządzeń podziemnych zakres korzystania z nieruchomości nie jest wcale oczywisty.

REKLAMA

REKLAMA

Przedsiębiorstwa przesyłowe są z reguły posiadaczami zależnymi nieruchomości w zakresie, odpowiadającym treści służebności przesyłu (art. 3051 k.c. i nast.). W myśl art. 224 § 2 k.c. i art. 225 k.c. w związku z art. 230 k.c., przedsiębiorstwa te mogą być obowiązane do wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości na rzecz ich właścicieli.


Wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości


O możliwości żądania od przedsiębiorstw przesyłowych wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy, m.in. w uchwale z dnia 24 lipca 2013 roku, sygn. akt III CZP 36/13, w której stwierdzono, iż „właściciel rzeczy może żądać od posiadacza służebności wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy (art. 224 § 2 i art. 225 w zw. z art. 230 oraz art. 352 § 2 k.c.)”.

Jednak ustalając, czy w ogóle doszło do bezumownego korzystania z nieruchomości należy w pierwszej kolejności ustalić granice prawa własności wynikające z art. 140 k.c., zgodnie z którym w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa. Z kolei z art. 143 k.c. wynika, że w granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią.

REKLAMA

Czy wynagrodzenie wypłacone podwykonawcy jest zawsze kosztem podatkowym

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ustawami, których przepisy określają granice prawa własności nieruchomości, są m.in. ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz.U. z 2012 roku, poz. 647 ze zm., dalej: „p.z.g.”) oraz ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku prawo budowlane (tekst jednolity Dz.U. z 2010 roku, nr 243, poz. 1623 ze zm., dalej: „prawo budowlane”) wraz z wydanymi na podstawie tej ustawy aktami wykonawczymi. Zgodnie z art. 6 ust. 1 p.z.g. ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kształtują, wraz z innymi przepisami, sposób wykonywania prawa własności nieruchomości. Przeznaczenie konkretnej nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego mieć zatem będzie bezpośredni wpływ na sposób jej wykorzystania. Z kolei w wydanym na podstawie art. 7 ust. 1 prawa budowlanego rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. nr 75, poz. 690 ze zm., dalej: „rozporządzenie”) określone zostały zasady sytuowania budynków na nieruchomościach m.in. w stosunku do granicy nieruchomości oraz budynków położonych na sąsiednich nieruchomościach. Również inne akty wykonawcze wydane na podstawie art. 7 prawa budowlanego regulować mogą sposób korzystania z nieruchomości (np. w przypadku sieci gazowych). Przestrzenne ograniczenia prawa własności określane są także przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu. Przykładowo zakres prawa własności gruntu w przypadku działki rolnej, której sposób korzystania przez właściciela ograniczony jest z reguły do powierzchni gruntu wykorzystywanej pod uprawy rolne, może diametralnie różnić się do zakresu prawa własności działki przeznaczone pod zabudowę lub przeznaczonej do poszukiwania lub wydobywania kopalin, w przypadku których zakres ich wykorzystania może sięgać w znacznym stopniu pod powierzchnię gruntu.

W jakim zakresie inwestor jest odpowiedzialny za zobowiązania wobec podwykonawcy?

Zapraszamy do dyskusji na forum Księgowość

 

W rezultacie z uwagi zarówno na przeznaczenie nieruchomości, jej kształt oraz obowiązujące przepisy prawa, możliwość wykorzystania działki może w praktyce napotykać na istotne ograniczenia. Może się zatem okazać, że podziemne urządzenia przesyłowe przez cały okres objęty żądaniem zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy znajdowały się nie tylko pod powierzchnią gruntu, ale także poza granicami ekonomicznego i gospodarczego wykorzystania nieruchomości określonymi przez jej społeczno-gospodarcze przeznaczenie, czyli de facto poza strefą na jaką rozciąga się prawo własności nieruchomości gruntowej, określoną w art. 140 k.c. i art. 143 k.c.. Tytułem przykładu można również wskazać, że podziemne urządzenie przesyłowe przebiegające wzdłuż granicy nieruchomości w strefie, w której zgodnie z rozporządzeniem, właściciel nie może postawić budynku trwale z gruntem związanego, nie sprzeciwia się w ogóle wykorzystaniu przez właściciela powierzchni gruntu, w sposób odpowiadający jego społeczno-gospodarczemu przeznaczeniu.

Należy przy tym zauważyć, że sam przesył paliwa, płynów lub energii podziemnym urządzeniem może w ogóle nie przeszkadzać właścicielowi w wykonywaniu praw właścicielskich, w tym czerpaniu pożytków z nieruchomości (zwłaszcza w przypadku nieruchomości rolnych). Co więcej przesył przy wykorzystaniu podziemnego urządzenia diametralnie różni się od stosunku dzierżawy czy też najmu nieruchomości, ponieważ eksploatacja powierzchni nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe w takim wypadku ograniczona jest jedynie do „przesyłania” w/w substancji bez konieczności jakiejkolwiek ingerencji czy też korzystania w jakikolwiek inny sposób z powierzchni gruntu. Tym bardziej, że w sytuacji gdy urządzenia przesyłowe są wykonywane z wytrzymałych tworzyw sztucznych, które nie są narażone na szkodliwe działanie warunków atmosferycznych, do prawidłowej ich eksploatacji nie jest niezbędne dokonywanie regularnych konserwacji, remontów i modernizacji wymagających zajęcia powierzchni gruntu.

W okolicznościach konkretnej sprawy może zatem okazać się, że w przypadku podziemnych urządzeń przesyłowych przedsiębiorstwo, zajmujące się ich eksploatacją w ogóle nie korzysta z nieruchomości w sposób uzasadniający roszczenie o zapłatę za bezumowne korzystanie z takiej nieruchomości.

Powyższe rozważania znajdują potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, w tym w wyroku z dnia 3 listopada 2004 roku, sygn. akt III CK 52/04, w którym stwierdzono, iż „zgodnie z treścią art. 143 KC w granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią. Odwołanie się przez ustawodawcę do społeczno-gospodarczego przeznaczenia gruntu jako kryterium wyznaczającego granice przestrzenne własności nieruchomości gruntowej oznacza, że granice te muszą być ustalane dla każdej nieruchomości odrębnie. Nie jest możliwe wyznaczenie ich w sposób abstrakcyjny, w oderwaniu od takich m.in. okoliczności jak przeznaczenie gruntu, miejsce jego położenia, sposób korzystania przez właściciela. Dopiero po dokonaniu takich ustaleń możliwa jest ocena, jakie są granice danej nieruchomości i czy określone zachowanie się osoby trzeciej narusza przestrzenne granice własności”. Również w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2012 roku, sygn. akt II CSK 176/12, wyraźnie stwierdzono, że „zgodnie z art. 140 k.c., w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy i w tych samych granicach może rozporządzać rzeczą. Usytuowanie sieci ciepłowniczej nie sprzeciwia się wykorzystaniu powierzchni gruntu w tym rejonie, w sposób odpowiadający jego społeczno-gospodarczemu przeznaczeniu. Innymi słowy powód z racji ścisłej przygraniczności pasa gruntu, pod powierzchnią którego biegnie sieć ciepłownicza, nie mógłby inaczej korzystać z tego fragmentu działki, nawet gdyby nie przebiegała sieć ciepłownicza. Z uwagi na przepisy prawa budowlanego - na które powołuje się strona pozwana w skardze kasacyjnej - wymagające usytuowania inwestycji budowlanej w pewnej odległości od granicy sąsiedniej działki (§ 12 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz. U. Nr 75, poz. 690, z późn. zm.), powód nie mógłby tam postawić budynku trwale z gruntem związanego”.

Procedura zawieszenia działalności gospodarczej

Ubezpieczenie OC członków zarządu spółek kapitałowych

Tomasz Bernady, radca prawnyi

 

 

 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Kancelaria Gach, Hulist, Mizińska, Wawer

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Decyzja RPP w sprawie stóp procentowych

Rada Polityki Pieniężnej obniżyła w środę stopy procentowe o 25 pkt. bazowych; stopa referencyjna wyniesie 4,5 proc. w skali rocznej. To czwarta obniżka stóp procentowych w tym roku.

Umowy o dzieło mniej popularne. ZUS pokazał statystyki

Umowy o dzieło w Polsce pozostają domeną krótkich zleceń – aż 28 proc. trwa jeden dzień, a najwięcej wykonawców tych umów to osoby w wieku 30–39 lat. Dane ZUS za pierwsze półrocze wskazują na rosnący udział sektorów kreatywnych, takich jak informacja i komunikacja.

Reeksport po nieudanej dostawie – jak prawidłowo postąpić?

Eksport towarów poza Unię Europejską jest procesem wieloetapowym i wymaga zarówno sprawnej logistyki, jak i poprawnego dopełnienia obowiązków celnych oraz podatkowych. Pomimo starannego przygotowania, czasami zdarzają się sytuacje, w których kontrakt handlowy nie zostaje zrealizowany – odbiorca w kraju trzecim z różnych powodów nie przyjmuje przesyłki. W rezultacie towar wraca na teren Unii, co rodzi szereg pytań: jak ująć taki zwrot w dokumentacji? czy trzeba korygować rozliczenia podatkowe? jak ponownie wysłać towar zgodnie z przepisami?

Księgowość influencerów i twórców internetowych. Rozliczanie: barterów, donejtów, kosztów. Kiedy trzeba zarejestrować działalność?

Jak rozliczać nowoczesne źródła dochodu i jakie wyzwania stoją przed księgowymi obsługującymi branżę kreatywną? Influencerzy i twórcy internetowi przestali być ciekawostką świata popkultury, a stali się pełnoprawnymi przedsiębiorcami. Generują znaczące przychody z reklam, współpracy z markami, sprzedaży własnych produktów czy kursów online. Obsługa księgowa tej specyficznej branży stawia przed biurami rachunkowymi nowe wyzwania. Nietypowe źródła przychodów, różnorodne formy rozliczeń, a także niejednoznaczne interpretacje podatkowe to tylko część tematów, z którymi mierzą się księgowi influencerów. Jak poprawnie rozliczać tę branżę? Na co zwrócić uwagę, by nie narazić klienta na błędy podatkowe?

REKLAMA

KSeF w jednostkach budżetowych – wyzwania i szanse. Wywiad z dr Małgorzatą Rzeszutek

Jak wdrożenie KSeF wpłynie na funkcjonowanie jednostek sektora finansów publicznych? Jakie zagrożenia i korzyści niesie cyfrowa rewolucja w fakturowaniu? O tym rozmawiamy z dr Małgorzatą Rzeszutek, doradcą podatkowym i specjalistką w zakresie prawa podatkowego.

Pieniądze dla dziecka: Ile razy można dać bez podatku? Jest jeden kluczowy warunek przy darowiznach

Pieniądze dziecku bez podatku można przekazać wielokrotnie, gdyż nie jest istotne ile razy, ale trzeba uważać, aby po przekroczeniu limitu kwoty wolnej od podatku od darowizn dokonać niezbędnych formalności urzędowych. Sprawdź, jakie aktualnie obowiązują kwoty wolne od podatku.

Skuteczna windykacja: 5 mitów – dlaczego nie warto w nie wierzyć. Terminy przedawnienia roszczeń (branża TSL)

Wśród polskich przedsiębiorców, w tym także w branży TSL (transport, spedycja i logistyka) temat windykacji należności powraca jak bumerang. Z jednej strony przedsiębiorcy zmagają się z chronicznymi zatorami płatniczymi, z drugiej – wciąż krążą liczne stereotypy, które sprawiają, że wiele firm reaguje zbyt późno albo unika działań windykacyjnych. W efekcie przedsiębiorcy narażają się na utratę płynności finansowej i problemy z dalszym rozwojem.

Podatek od nieruchomości - stawki maksymalne w 2026 roku. 1,25 zł za 1 m2 mieszkania lub domu, 35,53 zł za 1 m2 biura, magazynu, sklepu

Stawki maksymalne podatku od nieruchomości będą w 2026 roku wyższe o ok. 4,5% od obowiązujących w 2025 roku. Przykładowo stawka maksymalna podatku od budynków mieszkalnych i samych mieszkań wyniesie w 2026 roku 1,25 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, a od budynków (także mieszkalnych) używanych do prowadzenia działalności gospodarczej: 35,53 zł za 1 m2 powierzchni użytkowej. Faktyczne stawki podatku od nieruchomości na dany rok ustalają rady gmin w formie uchwały ale stawki te nie mogą być wyższe od maksymalnych stawek określonych przez Ministra Finansów i Gospodarki.

REKLAMA

Limit poniżej 10 000 zł - najczęściej zadawane pytania o KSeF

Czy przedsiębiorca z obrotami poniżej 10 tys. zł miesięcznie musi korzystać z KSeF? Jak długo można jeszcze wystawiać faktury papierowe? Ministerstwo Finansów wyjaśnia szczegóły nowych zasad, które wejdą w życie od lutego 2026 roku.

"Podatek" (opłata) od psa w 2026 r. Jest stawka maksymalna ale każda gmina ustala samodzielnie. Kto nie musi płacić tej opłaty?

Najczęściej mówi się potocznie: „podatek od psa”. Ale tak naprawdę to opłata lokalna: "opłata od posiadania psów" pobierana przez gminy. Na szczęście nie wszystkie gminy się na to decydują. Bo opłata właśnie tym się różni od podatku, że może ale nie musi być wprowadzona na terenie danej gminy. Ile wynosi opłata od psa w 2026 roku? Kto musi ją płacić a kto jest zwolniony? Do kiedy trzeba wnosić tę opłatę do gminy? Wyjaśniamy.

REKLAMA