REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dochodzenie roszczeń na podstawie umowy o popieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji (BIT)

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Dochodzenie roszczeń na podstawie umowy o popieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji (BIT) /Fotolia
Dochodzenie roszczeń na podstawie umowy o popieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji (BIT) /Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Umowy o popieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji (Bilateral Investment Treaties - BIT) zawarte między państwami UE mogą stracić swoje praktyczne znaczenie. Zgodnie bowiem z wyrokiem TSUE z 6 marca 2018 r. jeden z najważniejszych mechanizmów umowy, czyli zapis na sąd polubowny, jest niezgodny z prawem unijnym. W związku z tym dochodzenie roszczeń przez przedsiębiorców może być znacznie trudniejsze.

Szczególne zasady prowadzenia sporów

Umowy BIT stwarzają szczególne zasady wspierania inwestycji. Ich celem jest zapewnienie szczególnej ochrony inwestorom z jednego państwa, prowadzącym biznes w drugim państwie. Mają one chronić przed działaniami państwa, w którym prowadzona jest działalność, w tym przed bezprawnymi działaniami urzędów, wszelkimi formami dyskryminacji, a także zmianami prawa prowadzącymi do niesłusznego poszkodowania przedsiębiorców.

REKLAMA

REKLAMA

Szczególne znaczenie w kontekście realizacji tych celów ma powierzenie rozstrzygania sporów sądom polubownym z innych państw (niebędących stroną umowy). To pozwala zachować niezależność. Sąd taki jest zobowiązany dokładnie zbadać stan sprawy i oceniać go w kontekście obowiązującego prawa, podobnie jak sądy krajowe. Mimo to praktyka pokazuje, że w sporach przed tymi sądami przedsiębiorca ma większe szanse na uzyskanie pozytywnych dla siebie rozstrzygnięć. Sądy te chętniej niż sądy powszechne przyznają wysokie odszkodowania odpowiadające faktycznie poniesionej szkodzie, kierując się ochroną przedsiębiorców. Dlatego też umowy BIT coraz bardziej zaczynają przeszkadzać niektórym państwom.

Sprawa badana przez Trybunał

Sprawa badana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej – Słowacja przeciwko Achma BV, rozstrzygnięta wyrokiem z 6 marca 2018 r., C-284/16, dotyczyła ważności zapisu na sąd polubowny wynikającego z umowy BIT między państwami Unii Europejskiej – Słowacją i Holandią. Achma – podmiot holenderski, twierdząc, że poniosła szkodę w wyniku zmiany prawa na Słowacji, powołała się na umowę BIT i zażądała rozstrzygnięcia sprawy przez sąd polubowny. Rząd Słowacji kwestionował taką możliwość, twierdząc, że umowy BIT między państwami Unii Europejskiej w ogóle nie powinny być zawierane. Jako miejsce arbitrażu wskazano Niemcy. Sąd powszechny niemiecki miał zatem stwierdzić, czy jurysdykcja sądu polubownego jest dopuszczalna. Ten powziął jednak poważne wątpliwości, a w konsekwencji wystąpił z pytaniem prejudycjalnym do TSUE.

Rozstrzygnięcie Trybunału

Trybunał przyznał rację Słowacji, kwestionując możliwość stosowania przepisów o zapisach na sądy polubowne wynikające z umów BIT między państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Zdaniem Trybunału przepisy te są niezgodne z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

REKLAMA

Polecamy: Przekształcenia spółek. Praktyczne aspekty prawne, podatkowe i rachunkowe

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Trybunał zauważył, że umowa BIT przewiduje orzekanie przez sąd polubowny m.in. na podstawie prawa obowiązującego w państwie będącym stroną sporu, w tym także prawa unijnego, które jest wiążące dla każdego państwa członkowskiego. To oznacza, że powołany do rozstrzygania sporów sąd arbitrażowy jest powoływany do dokonywania wykładni i stosowania prawa Unii Europejskiej, w tym przepisów dotyczących swobód podstawowych, takich jak swobody przedsiębiorczości i przepływu kapitału. Sąd ten nie stanowi jednak elementu powszechnego systemu sądowego i nie może być traktowany jako sąd państwa członkowskiego w rozumieniu traktatów. W konsekwencji nie może przedstawiać Trybunałowi wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym. Wobec ostateczności orzeczeń sądu arbitrażowego i ograniczonej ich kontroli przez sądownictwo państwowe zdaniem Trybunału nie jest zapewniona pełna skuteczność prawa unijnego. To zaś oznacza, że stosowanie zapisów na sąd polubowny na podstawie umów międzynarodowych między państwami członkowskimi Unii Europejskiej jest niedopuszczalne.

Zobacz także: Moja firma


Co dalej z umowami BIT?

Umowy BIT są dość powszechnym sposobem wspierania przedsiębiorczości i zachęcania inwestorów z innych państw do prowadzenia biznesu w danym kraju. W Polsce były szczególnie popularne zaraz po roku 1989 r. – w kilka lat Polska zawarła kilkadziesiąt takich umów. Obecnie coraz częściej mówi się o ich wypowiadaniu. Problemem mają być zbyt wysokie odszkodowania orzekane przez sądy polubowne. Kwoty rzeczywiście bywają zawrotne. W jednej z najgłośniejszych spraw dotyczących Polski – sporu z Eureko, mówiło się o odszkodowaniu w wysokości 6 miliardów złotych. I choć sprawa zakończyła się ugodą, zapewne to konieczność poddania się jurysdykcji sądu arbitrażowego sprawiła, że wypłacono gigantyczne odszkodowanie w wysokości 4,77 mld złotych. To wciąż jednak niewiele w porównaniu z innymi sprawami rozstrzyganymi na świecie na postawie umowy BIT – w sprawie Jukos przeciwko Rosji zasądzone odszkodowanie wyniosło 50 mld dolarów i to nie licząc późniejszych odszkodowań na rzecz akcjonariuszy. Zdając się na sądownictwo państwowe, zwykle takie kwoty są nieosiągalne.

Obecnie Trybunał dał silny powód do tego, aby rozwiązywać lub wypowiadać te umowy, natomiast w przypadku sporu – kwestionować jurysdykcję sądu polubownego. Pozostają więc sądy powszechne. W sytuacji, w której spory trwają w nich latami, a interes przedsiębiorców często zdaje się schodzić na dalszy plan, pozycja przedsiębiorców zagranicznych może być dużo słabsza. Nie oznacza to jeszcze poddania się bezwolnie nadużyciom administracji, które w Polsce, zwłaszcza w kwestiach podatkowych, są dużym problemem. Jednak zapewne o wiele cięższa będzie walka o prawa przedsiębiorców w kraju. W tym celu stałe wsparcie prawne wydaje się jeszcze bardziej istotne.

Autor: radca prawny Robert Nogacki

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku oraz doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców

radca prawny Robert Nogacki, Kancelaria Prawna Skarbiec
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Najczęstsze błędy w zarządzaniu finansami firmowymi: co możesz zmienić nawet od jutra

Wielu przedsiębiorców zaczyna swoją działalność z pasją i determinacją, szybko zdobywając pierwszych klientów. Jednak po kilku miesiącach pojawia się rozczarowanie: są przychody, ale brakuje gotówki. To nie przypadek – to efekt powtarzalnych błędów w zarządzaniu finansami, które można wyeliminować, jeśli tylko się je rozpozna i zrozumie.

Decyzja RPP w sprawie stóp procentowych

Rada Polityki Pieniężnej obniżyła w środę stopy procentowe o 25 pkt. bazowych; stopa referencyjna wyniesie 4,5 proc. w skali rocznej. To czwarta obniżka stóp procentowych w tym roku.

Umowy o dzieło mniej popularne. ZUS pokazał statystyki

Umowy o dzieło w Polsce pozostają domeną krótkich zleceń – aż 28 proc. trwa jeden dzień, a najwięcej wykonawców tych umów to osoby w wieku 30–39 lat. Dane ZUS za pierwsze półrocze wskazują na rosnący udział sektorów kreatywnych, takich jak informacja i komunikacja.

Reeksport po nieudanej dostawie – jak prawidłowo postąpić?

Eksport towarów poza Unię Europejską jest procesem wieloetapowym i wymaga zarówno sprawnej logistyki, jak i poprawnego dopełnienia obowiązków celnych oraz podatkowych. Pomimo starannego przygotowania, czasami zdarzają się sytuacje, w których kontrakt handlowy nie zostaje zrealizowany – odbiorca w kraju trzecim z różnych powodów nie przyjmuje przesyłki. W rezultacie towar wraca na teren Unii, co rodzi szereg pytań: jak ująć taki zwrot w dokumentacji? czy trzeba korygować rozliczenia podatkowe? jak ponownie wysłać towar zgodnie z przepisami?

REKLAMA

Księgowość influencerów i twórców internetowych. Rozliczanie: barterów, donejtów, kosztów. Kiedy trzeba zarejestrować działalność?

Jak rozliczać nowoczesne źródła dochodu i jakie wyzwania stoją przed księgowymi obsługującymi branżę kreatywną? Influencerzy i twórcy internetowi przestali być ciekawostką świata popkultury, a stali się pełnoprawnymi przedsiębiorcami. Generują znaczące przychody z reklam, współpracy z markami, sprzedaży własnych produktów czy kursów online. Obsługa księgowa tej specyficznej branży stawia przed biurami rachunkowymi nowe wyzwania. Nietypowe źródła przychodów, różnorodne formy rozliczeń, a także niejednoznaczne interpretacje podatkowe to tylko część tematów, z którymi mierzą się księgowi influencerów. Jak poprawnie rozliczać tę branżę? Na co zwrócić uwagę, by nie narazić klienta na błędy podatkowe?

KSeF w jednostkach budżetowych – wyzwania i szanse. Wywiad z dr Małgorzatą Rzeszutek

Jak wdrożenie KSeF wpłynie na funkcjonowanie jednostek sektora finansów publicznych? Jakie zagrożenia i korzyści niesie cyfrowa rewolucja w fakturowaniu? O tym rozmawiamy z dr Małgorzatą Rzeszutek, doradcą podatkowym i specjalistką w zakresie prawa podatkowego.

Pieniądze dla dziecka: Ile razy można dać bez podatku? Jest jeden kluczowy warunek przy darowiznach

Pieniądze dziecku bez podatku można przekazać wielokrotnie, gdyż nie jest istotne ile razy, ale trzeba uważać, aby po przekroczeniu limitu kwoty wolnej od podatku od darowizn dokonać niezbędnych formalności urzędowych. Sprawdź, jakie aktualnie obowiązują kwoty wolne od podatku.

Skuteczna windykacja: 5 mitów – dlaczego nie warto w nie wierzyć. Terminy przedawnienia roszczeń (branża TSL)

Wśród polskich przedsiębiorców, w tym także w branży TSL (transport, spedycja i logistyka) temat windykacji należności powraca jak bumerang. Z jednej strony przedsiębiorcy zmagają się z chronicznymi zatorami płatniczymi, z drugiej – wciąż krążą liczne stereotypy, które sprawiają, że wiele firm reaguje zbyt późno albo unika działań windykacyjnych. W efekcie przedsiębiorcy narażają się na utratę płynności finansowej i problemy z dalszym rozwojem.

REKLAMA

Podatek od nieruchomości - stawki maksymalne w 2026 roku. 1,25 zł za 1 m2 mieszkania lub domu, 35,53 zł za 1 m2 biura, magazynu, sklepu

Stawki maksymalne podatku od nieruchomości będą w 2026 roku wyższe o ok. 4,5% od obowiązujących w 2025 roku. Przykładowo stawka maksymalna podatku od budynków mieszkalnych i samych mieszkań wyniesie w 2026 roku 1,25 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, a od budynków (także mieszkalnych) używanych do prowadzenia działalności gospodarczej: 35,53 zł za 1 m2 powierzchni użytkowej. Faktyczne stawki podatku od nieruchomości na dany rok ustalają rady gmin w formie uchwały ale stawki te nie mogą być wyższe od maksymalnych stawek określonych przez Ministra Finansów i Gospodarki.

Limit poniżej 10 000 zł - najczęściej zadawane pytania o KSeF

Czy przedsiębiorca z obrotami poniżej 10 tys. zł miesięcznie musi korzystać z KSeF? Jak długo można jeszcze wystawiać faktury papierowe? Ministerstwo Finansów wyjaśnia szczegóły nowych zasad, które wejdą w życie od lutego 2026 roku.

REKLAMA