Samochód firmowy czy prywatny? Konsekwencje finansowe i podatkowe

Temat może wydawać się specyficzny, czy skierowany do ograniczonej liczby podmiotów. Podejście to zmienić mogą aktualne dane Głównego Urzędu Statystycznego, które wskazują, że obecnie w Polsce funkcjonuje około 3 milionów jednoosobowych działalności gospodarczych. Warto więc zastanowić się w jaki sposób można kupić oraz użytkować pojazdy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i jakie ma to konsekwencje – finansowe i podatkowe.

NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Polecamy: INFORLEX Biznes

Różnice własności  - środki trwałe

W pierwszej kolejności warto zaznaczyć, że potoczne rozumienie samochodu firmowego nie do końca oddaje formalne uregulowania dotyczące pojazdów, ich własności oraz związanych z tym rozliczeń.

Na potrzeby formalne, za samochód firmowy można uznać pojazd zakupiony oraz wpisany w środki trwałe firmy. W tym przypadku, pojazd jest wykazywany w majątku przedsiębiorstwa co potwierdzają odpowiednie zapisy księgowe. Należy pamiętać, że aby skorzystać z najwyższych odliczeń pojazd taki powinien być wykorzystywany wyłącznie na cele firmowe. W przypadku jeżeli auto jest jedynym pojazdem osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą i jest to samochód osobowy (poniżej 3,5 tony), w praktyce ciężko będzie udowodnić, że przedsiębiorca wykorzystuje go wyłącznie służbowo.

Samochód prywatny to auto, które zakupiła osoba prywatna, która prowadzi jednocześnie działalność gospodarczą. Pojazd prywatny nie jest wpisywany w majątek przedsiębiorstwa – czyli w jego środki trwałe.

Możliwości rozliczeniowe – amortyzacja i koszty

Samochód prywatny nie jest ujęty w aktywach, nie znajduje się w majątku przedsiębiorstwa, w skrócie nie ma więc możliwości jego rozliczania w zakresie zakupu, czy wartości pojazdu.

Koszty zakupu samochodu firmowego mogą natomiast stanowić dla przedsiębiorcy koszt. W przypadku zakupu samochodu za gotówkę - na podstawie faktury zakupu, w przypadku leasingu - na podstawie faktur leasingodawcy (finansującego). Sytuacja komplikuje się w przypadku, jeżeli dana osoba fizyczna posiada już samochód, który następnie chce przekazać na cele firmowe (jako samochód firmowy). W takim wypadku, można również skorzystać z możliwości odliczeń - będą to przede wszystkim tak zwane odliczenia amortyzacyjne.

Z założenia, aby dokonywać odpisów amortyzacyjnych samochód musi być ujęty w ewidencji środków trwałych. Wpływają one na zmniejszenie zobowiązań z tytułu podatku dochodowego.

Polecamy: Podatki 2018 Samochód osobowy w firmie

Amortyzacja liniowa - polega na przyjęciu równomiernego zużycia pojazdu w trakcie użytkowania i rozliczeniu go już od pierwszego miesiąca, następującego po wprowadzeniu pojazdu do środków trwałych. Większość samochodów można amortyzować przez 5 lat (roczna stawka amortyzacyjna 20%).

Przykład praktyczny:

Pan Jan wprowadził do środków trwałych swojej działalności samochód osobowy marki Wygodny o wartości 20 000 zł w lipcu 2018 roku. Jak może go amortyzować?
Pan Jan może amortyzować pojazd do 20 % rocznie, czyli 4000 rocznie. Stawka miesięczna 333,33 zł (12 miesięcy). Przedsiębiorca może zastosować pierwszy odpis amortyzacyjny w sierpniu 2018 roku.

Amortyzacja liniowa jest podstawową formą amortyzacji pojazdów wykorzystywaną w większości przypadków praktycznych na rynku. Nie jest jednak metodą jedyną. Istnieją również inne takie jak amortyzacja przyśpieszona, amortyzacja indywidualna czy amortyzacja jednorazowa. By móc z nich skorzystać, należy jednak spełnić odpowiednie warunki ustawowe, określające między innymi pojazdy, które można tak amortyzować, sposób ich używania, czy maksymalną wartość. W celu prawidłowego rozliczenia samochodu oraz zmniejszenia swoich zobowiązań podatkowych (tut. podatku dochodowego), zawsze rekomendowanym jest sprawdzenia aktualnych uregulowań prawno – podatkowych lub zasięgnięcie opinii specjalisty.

Samochody osobowe i zagadnienia podatku i VAT

Jednym z kluczowych elementów dla określenia możliwości obliczeniowych podatków (w tym VAT), w przypadku zakupu paliwa i innych kosztów związanych z samochodami, jest określenie warunków w jakich użytkowany jest dany pojazd. Z założenia możliwość odliczania 100 % (całości) podatku zarezerwowana została wyłącznie dla pojazdów wykorzystywanych wyłącznie do celów służbowych. Tutaj dotyczy to przede wszystkim pojazdów ciężarowych itp.

Zgodnie z aktualnymi uregulowaniami, zasada rozliczenia wydatków umożliwia odliczenie 50% kwoty podatku z faktury:

W przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 50% kwoty podatku:

1) wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika;

2) należnego z tytułu:

a) świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 podatnikiem jest ich usługobiorca,

b) dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 podatnikiem jest ich nabywca,

c) wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów;

3) należnego, w przypadku, o którym mowa w art. 33a;

4) wynikającej z otrzymanego dokumentu celnego, deklaracji importowej w przypadku, o którym mowa w art. 33b, oraz z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34.

Zapis ten nie ma zastosowania w przypadku, jeżeli pojazd wykorzystywany jest wyłącznie w działalności, a także w przypadkach, jeżeli przeznaczony jest do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą inne (np. specjalne lub ciężarowe). Wtedy (w uproszczeniu) istnieje możliwość większych odliczeń.

Do wydatków związanych z pojazdami można zaliczać:

1. nabycie, import, wytworzenie pojazdu lub ich części;

2. używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu;

3. nabycie paliwa;

4. nabycie usług naprawy lub konserwacji.

Podsumowanie i rekomendacje

Podobnie jak w przypadku każdej innej decyzji biznesowej, czy finansowej, decyzja o formie i własności pojazdu wykorzystywanego przy własnej działalności gospodarczej powinna być poparta wcześniejszą dogłębną analizą tego konkretnego przypadku i indywidualnej sytuacji firmy. Nie można zakładać, że w każdej sprawie wybór samochodu firmowego, czy prywatnego jest lepszy. Do największych różnic należy zaliczyć możliwość dokonywania odliczeń amortyzacyjnych, w przypadku pojazdu firmowego. Jednak pamiętać należy, że jako przedsiębiorca na koniec sprzedając pojazd, jesteśmy zmuszeni wystawić fakturę VAT naliczając odpowiednie podatki – co może nie być znów opłacalne w przypadku jeżeli pojazd ma być użytkowany w firmie krótko.  Dlatego dokonując wyboru, należy wziąć pod uwagę między innymi wartość pojazdu, sposób jego używania oraz plany na przyszłość (m.in. dalszej odsprzedaży auta), a także sposób jego nabycia – czy pojazd już posiadamy czy dopiero planujemy jego zakup, a jeżeli tak to w jaki sposób – za gotówkę, kredyt, czy może leasing.