Obowiązek zróżnicowania środków nadzorczych nad SKOK'ami

Aż cztery, zawierające łącznie około 100 punktów wnioski o kontrolę zgodności ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz jej nowelizacji z roku 2013 złożył do Trybunału Konstytucyjnego były prezydent – Bronisław Komorowski. Cały szereg wątpliwości do przepisów o SKOK zgłosili jeszcze przed prezydentem parlamentarzyści Prawa i Sprawiedliwości.

Zgodność z brakami

Trybunał Konstytucyjny nie zajmował się jednak większością zarzutów posłów PiS, ponieważ zgłoszone przez nich wnioski nie spełniały choćby minimalnych wymogów formalnych, a „Trybunał nie może zastępować wnioskodawcy” i w jego imieniu korygować przedstawionych pism procesowych. W rezultacie około 90 proc. tychże zarzutów zostało umorzonych, a w przypadku pozostałej ich części nie stwierdzono niezgodności z Konstytucją.

KNF przyjęła dwie rekomendacje dla SKOK-ów

Trybunał uznał przy tym, że objęcie SKOK’ów nadzorem państwowym jest, co do zasady dopuszczalne. Za niekonstytucyjny uznano jednak artykuł 60 ustawy o kasach w zakresie, w jakim nie ogranicza środków nadzoru Komisji Nadzoru Finansowego nad działalnością małych kas. „ Trybunał stwierdził, że objęcie kas państwowym nadzorem finansowym oraz normami ostrożnościowymi nie zdejmuje z ustawodawcy obowiązku zagwarantowania im możliwości działania i świadczenia usług, w sposób adekwatny do ich stanu faktycznego, w tym przede wszystkim skali prowadzonej działalności. Zmiany ustawowe nie powinny prowadzić do zahamowania rozwoju tego segmentu rynku kapitałowego, który także podlega ochronie konstytucyjnej. Dlatego Trybunał uznał, że na ustawodawcy ciążył konstytucyjny obowiązek zróżnicowania prawnych środków nadzorczych KNF, ze względu na zróżnicowaną wielkość kas i zasięg ich aktywności kredytowo-depozytowej. Ustawa o skok de lege lata przewiduje środki nadzoru adekwatne do funkcjonowania kas o dużych rozmiarach, których pozycja na rynku usług finansowych jest znacząco odmienna od małych kas, prowadzących działalność o ograniczonym zasięgu. Ustawodawca powinien ograniczyć część środków nadzorczych, aby dostosować instrumenty prawne KNF do charakteru i specyfiki systemu SKOK” – czytamy w komunikacie TK.

Zmiany w rachunkowości SKOK-ów w 2015 r.

Dalsza polemika i zmiany

Odnosząc się do wyroku TK Kasa Krajowa SKOK podkreślała, że Trybunał, odrzucając większość wniosków ze względów formalnych, uchylił się od merytorycznego rozstrzygnięcia istotnych dla status quo zastrzeżeń. „Jednocześnie do wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych zgłoszono trzy wnioski odrębne. Zwracano w nich m.in. uwagę na fakt, że Trybunał nie zadziałał konsekwentnie. Umarzając postępowanie 90 procent wniosków uchylił się od wykonania swoich obowiązków, zaś wnioski zawierały wiele aspektów możliwie niezgodnych z konstytucją. Mogą one wpływać na utrudnianie funkcjonowania spółdzielczych kas. Zwracano uwagę, że Kasy działają w innej formie niż banki i należy je odrębnie traktować. Podkreślano, że kasy spółdzielcze stanowią ważny element gospodarki rynkowej, a ta stanowi podstawę zdrowego funkcjonowania rynku. Kasa Krajowa wyraża nadzieję, że zarówno wyrok Trybunału Konstytucyjnego, jak również wygłoszone do niego zdania odrębne staną się przyczynkiem do merytorycznej dyskusji w oparciu, o którą spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe doczekają się ustanowienia prawa, adekwatnego do specyfiki funkcjonowania tych instytucji finansowych na polskim rynku” – wskazuje informacja KSKOK.

Polecamy: IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

W piśmie KNF do zarządu SKOK Komisja wskazuje jednak, że kasy nie mogą liczyć na diametralną zmianę, ponieważ Komisja, nawet bez odpowiedniego zróżnicowania w zapisach ustawowych, także dotychczas w swoich działaniach kierowała się zasadą proporcjonalności: „Oznacza to, że do czasu wykonania przez ustawodawcę dyspozycji Trybunału, art. 60 ustawy o skok nadal obowiązuje i będzie wykonywany przez KNF na dotychczasowych zasadach, z uwzględnieniem zasady proporcjonalności stosowania środków nadzorczych. Komisja działając na podstawie i w granicach prawa, zobowiązana jest wykorzystywać jedynie takie instrumenty, które doprowadzą do osiągnięcia celów w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa środków zgromadzonych w kasach i stabilności rynku finansowego.”

Autor: Portal Skarbiec.biz S.A. największy, niezależny serwis o prawie, finansach i gospodarce.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Dowiedz się więcej z naszej publikacji

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Obowiązki biur rachunkowych

Tylko teraz

89,00 zł

99,00 zł

Przejdź do sklepu