Import towarów w celach charytatywnych nie zawsze zwolniony z cła

W dniach 6-7 maja 2007 r. w siedzibie fundacji zostały przeprowadzone czynności kontrolne, w wyniku których stwierdzono nieprawidłowości w zastosowaniu zwolnienia z należności celnych. Według organów celnych fundacji nie przysługiwało prawo do zwolnienia z należności celnych, ponieważ prowadziła w tym czasie działalność gospodarczą (wynajem pomieszczeń) i nie prowadziła rejestrów towarów zwolnionych od należności przywozowych. Czy stanowisko organów celnych jest prawidłowe?

Stanowisko organów celnych jest prawidłowe.

Instytucje i organizacje społeczne, gdy dokonują importu towarów, mogą korzystać ze zwolnienia od należności przywozowych, w tym z VAT, gdy:

l nie prowadzą działalności gospodarczej

Z tego wynika, iż ze zwolnień od należności przywozowych, a tymi są zarówno należności celne, jak i podatkowe, korzystać mogą jedynie te organizacje charytatywne, pożytku publicznego lub kościelne osoby prawne, które nie prowadzą działalności gospodarczej.

Pojęcie działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Jest to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Oznacza to, że fundacja nie spełniała warunków do zastosowania zwolnień z należności przywozowych związanych z otrzymaną z USA pomocą charytatywną. Bez znaczenia jest, czy zyski z działalności gospodarczej prowadzonej przez fundację są przekazywane na realizację jej podstawowych celów statutowych. Przekazywanie wypracowanych dochodów na działalność charytatywną nie zmienia w żaden sposób charakteru prowadzonej działalności, w dalszym ciągu jest to działalność gospodarcza. Potwierdzają to również sądy administracyjne. Jak stwierdził NSA, nie budzi wątpliwości, iż systematyczne, trwające znaczny okres, wynajmowanie lokali bądź innych rzeczy ruchomych w celu uzyskiwania pożytków stanowi prowadzenie działalności gospodarczej (np. wyroki NSA z 29 czerwca 2000 r., SA/Sz 701/99, 22 września 1999 r., SA/Sz 1421/98, 16 czerwca 1999 r., SA/Sz 1124/98).

l spełniają warunki przewidziane dla organizacji pozarządowych określone w art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, czyli są organizacjami pozarządowymi, które:

- nie są jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych,

- nie działają w celu osiągnięcia zysku,

lub są kościelnymi osobami prawnymi albo jednostkami organizacyjnymi działającymi na podstawie przepisów o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz przepisów dotyczących stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych.

Jednocześnie przepisy ustawy o VAT (art. 61 ustawy) przewidują, że import towarów przesyłanych nieodpłatnie przez osoby mające swoje miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium państwa trzeciego, przeznaczonych dla organizacji społecznych lub jednostek organizacyjnych statutowo powołanych do prowadzenia działalności charytatywnej lub do realizacji pomocy humanitarnej, może korzystać ze zwolnienia z VAT, gdy w organizacjach tych istnieją procedury księgowe umożliwiające kontrolę wykorzystania zwolnionych od podatku towarów. Oznacza to, że z dokumentacji musi wynikać przeznaczenie importowanych towarów.

Dlatego w tym przypadku należności przywozowe, w tym VAT, nie mogą korzystać ze zwolnienia, ponieważ 2 podstawowe warunki nie są spełnione:

l prowadzicie działalność gospodarczą,

l nie prowadziliście ewidencji importowanych towarów.

Również wewnątrzwspólnotowe nabycie (nabycie z innego kraju UE) tych towarów może korzystać ze zwolnienia, gdy są spełnione warunki określone w art. 61 ustawy.

Podstawy prawne:

l ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029

l rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 28 kwietnia 2004 r. w sprawie określenia warunków, jakie muszą spełniać instytucje i organizacje uprawnione do korzystania ze zwolnienia od należności przywozowych - Dz.U. Nr 101, poz. 1038

Joanna Dmowska