Konsekwencje braku pełnomocnika podmiotów wspólnie składających ofertę

Podmioty organizujące przetargi (i uczestniczące w nich) mają często problemy z oceną, jakie konsekwencje wywołuje niedotrzymanie któregoś z wymogów wprowadzonych przez przepisy ustawy z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (dalej: upzp). W praktyce, u zamawiających najwięcej wątpliwości budzi kwestia, czy zamawiający ma obowiązek odrzucić ofertę wykonawcy, czy też takiego obowiązku i możliwości nie ma.

Na podstawie art. 89 ust. 1 upzp, zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli:

1) jest niezgodna z ustawą,

2) jej treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia (z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2 pkt 3 upzp),

3) jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,

4) zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia,

5) została złożona przez wykonawcę wykluczonego z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub niezaproszonego do składania ofert,

6) zawiera błędy w obliczeniu ceny,

7) wykonawca, w terminie 3 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, nie zgodził się na poprawienie omyłki, o której mowa w art. 87 ust. 2 pkt 3 upzp,

8) jest ona nieważna na podstawie odrębnych przepisów.

Należy zwrócić uwagę, że art. 89 ust. 1 pkt 1 upzp stanowi, że zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jest ona niezgodna z ustawą (chodzi tu o przepisy upzp).

ZAPAMIĘTAJ!

„Niezgodność z ustawą” musi dotyczyć oferty, a nie innych czynności związanych z uczestnictwem w przetargu.

Przepisy art. 23 ust. 1-2 upzp regulują sytuację wspólnego ubiegania się wykonawców o udzielenie zamówienia i nakładają obowiązek ustanowienia pełnomocnika do reprezentowania ich w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo reprezentowania w postępowaniu i zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego. Powstaje w związku z tym wątpliwość, czy złożona wspólnie przez kilka podmiotów oferta podlega odrzuceniu, jeśli podmioty te nie wskazały pełnomocnika.

Na to pytanie odpowiedziała Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku 17 marca 2011 r. (sygn. akt KIO 462/11). Wyrok jest niekorzystny dla zamawiającego, który przeprowadził przetarg na prace remontowe hotelu. Dwie firmy złożyły wspólną ofertę wykonania tych prac - oferta została podpisana przez obu wykonawców wspólnie (sama oferta została złożona w sposób poprawny i była ważna). Zamawiający uznał, że skoro wykonawcy, wspólnie składający ofertę, nie złożyli pełnomocnictwa, o którym mowa w art. 23 ust. 2 upzp, to ich oferta podlega odrzuceniu. Natomiast startujący w przetargu uważali, że skoro nie otrzymali wezwania do ustanowienia takiego pełnomocnictwa, to nie można wobec nich zastosować sankcji odrzucenia oferty.

KIO uznała, że według stanu faktycznego będącego podstawą rozstrzygnięcia nie ma podstaw do odrzucenia oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1 upzp. Ze względu na nieustanowienie pełnomocnika bezcelowe było również wzywanie do przedstawienia pełnomocnictwa (chyba że zamawiający uznałby to za celowe - np. w celu ułatwienia prowadzenia korespondencji z tymi wykonawcami).

Z ORZECZNICTWA

• Celem wprowadzenia art. 23 ust. 2 upzp jest ułatwienie zamawiającym przekazywania i otrzymywania oświadczeń i zawiadomień do i od jednego pełnomocnika, a nie każdego z wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia.

• Art. 23 ust. 2 upzp nie przewiduje sankcji w przypadku niewypełnienia obowiązku ustanowienia pełnomocnika, w szczególności w postaci wykluczenia wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia lub odrzucenia ich oferty. Obowiązek wyznaczenia pełnomocnika nie musi wiązać się ze złożeniem oferty, ale również wcześniejszym etapem postępowania - np. złożeniem wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub prowadzeniem negocjacji - trudno więc bezpośrednio wiązać wyznaczenie pełnomocnika z przesłankami odrzucenia oferty, do których odnosi się art. 89 ust. 1 pkt 1 pzp.

• Także na gruncie prawa cywilnego trudno utożsamiać ze sobą ofertę, która jest oświadczeniem drugiej stronie woli zawarcia umowy, określającym istotne postanowienia tej umowy (art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego), i pełnomocnictwo - czyli umocowanie do działania w cudzym imieniu, wynikające z oświadczenia reprezentowanego (art. 96 Kodeksu cywilnego).

• Prawo cywilne nie przewiduje również generalnego zakazu działania mocodawcy w przypadku wyznaczenia pełnomocnika - mimo więc wyznaczenia pełnomocnika, oferta mogłaby być podpisana wspólnie przez obu wykonawców.

Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 17 marca 2011 r., sygn. akt KIO 462/11

Tomasz Król

Podstawa prawna

• Ustawa z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (j.t. Dz.U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 87, poz. 484)