Fałszywe oświadczenie nabywcy oleju nie może pozbawiać prawa do preferencyjnej stawki akcyzy

Akcyza na olej opałowy - preferencyjna stawka

Trybunał Konstytucyjny w wyniku rozpoznania skargi konstytucyjnej orzekł, że pozbawienie sprzedawcy oleju przeznaczonego na cele opałowe możliwości zastosowania stawki preferencyjnej podatku akcyzowego jest niezgodne z konstytucyjną zasadą ochrony własności w przypadku, gdy sprzedawca bez swojej wiedzy przyjął od nabywcy oświadczenie o przeznaczeniu oleju opałowego na cele grzewcze zawierające nieprawdziwe dane.

Sprzedawcy oleju opałowego mogą odzyskiwać nadpłaconą akcyzę

Zgodnie z przepisami obowiązującego do 2004 r. rozporządzenia Ministra Finansów z 22 marca 2002 r. w sprawie podatku akcyzowego (Dz.U.2002 nr 27 poz. 269 z późn. zm.) sprzedawca nie mógł zastosować preferencyjnej stawki podatku akcyzowego w przypadku, kiedy nabywca oleju nie złożył oświadczenia o przeznaczeniu oleju na cele opałowe bądź, kiedy oświadczenie to zawierało nieprawdziwe bądź wadliwe dane. W oparciu o te przepisy, podmioty, u których zakwestionowano poprawność oświadczeń uzyskanych od nabywców oleju przeznaczonego na celne grzewcze obciążane były stawką akcyzy, która kilkakrotnie przewyższała stawkę dla tych samych wyrobów przeznaczonych na cele grzewcze.

W wyniku złożonej skargi konstytucyjnej Trybunał zajął się zgodnością przepisów rozporządzenia z 22 marca 2002 r. w sprawie podatku akcyzowego z zasadą ochrony prawa własności wynikającą z Konstytucji RP (art. 64 ust. 1 i 3 w zw. z art. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP).

Polecamy: Praktyczny leksykon VAT 2016

Rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego

Trybunał wskazał, iż przepisy wprowadzające wymóg pozyskiwania i przechowywania oświadczeń od nabywców olejów przeznaczonych na cele opałowe mają za zadanie zabezpieczyć interesy fiskalne Skarbu Państwa poprzez ograniczenie używania wyrobów opodatkowanych preferencyjną stawką do celów np. napędowych. Trybunał podkreślił, że ustawodawca ma możliwość wprowadzania wymagań, których spełnienie jest warunkiem uzyskania danej ulgi czy preferencji podatkowej. Zdaniem Trybunału jednak, to uprawnienie prawodawcy nie pozwala jednak w praktyce na ustanawianie warunków, które są niemożliwe do spełnienia przez podatnika. Zdaniem Trybunału, w sytuacji, kiedy podmiot dokonujący sprzedaży olejów opodatkowanych preferencyjną stawką akcyzy nie ma możliwości wypełnienia warunków dla zastosowania preferencyjnej stawki podatku ze względu na okoliczności, na które ten podmiot nie ma żadnego wpływu, pozbawienie go tej preferencji stanowi naruszenie zasady zaufania jednostki do państwa oraz zasady proporcjonalności.

W konsekwencji, w opinii Trybunału, pozbawienie sprzedawcy możliwości zastosowania preferencyjnej stawki akcyzy ze względu na nieprawdziwe dane podane przez nabywcę oleju w formalnie poprawnym oświadczeniu, jeżeli sprzedawca nie był świadomy oszustwa, jest niezgodne z Konstytucją.

Aktywne druki i formularze

Praktyczne konsekwencje wyroku TK

Wyrok ten może mieć istotne znaczenia dla dużej grupy podatników, którzy zobowiązani zostali do zapłaty akcyzy w wyższej stawce ze względu na błędy materialne oświadczeń, które były wynikiem nieprawdziwych informacji udzielonych sprzedawcy przez nabywcę oleju. O ile wyrok dotyczy przepisów, które utraciły już ważność, to może mieć on wpływ również na sprawy toczące się w oparciu późniejszy stan prawny, jak również sprawy, w których duże znaczenie może mieć zachowanie przez podatników należytej staranności w kontaktach z kontrahentami.

Należy również zaznaczyć, że podatnicy, którzy zostali obciążeni wyższym podatkiem akcyzowym na podstawie przepisów rozporządzenia z 22 marca 2002 r. w sprawie podatku akcyzowego mogą domagać się wznowienia zakończonego postępowania w oparciu o omawiany wyrok Trybunału Konstytucyjnego. Terminy na wznowienie postępowania są ograniczone i upływają dla decyzji ostatecznych 20 marca 2015 r., natomiast dla prawomocnych orzeczeń sądów administracyjnych dnia 20 maja 2015 r.