Wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą a estoński CIT

Estoński CIT - ryczałt od dochodów spółek

Zgodnie z art. 28m ust. 1 pkt. 3 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2587 ze zm., dalej jako ustawa o PDOP), opodatkowaniu ryczałtem podlega dochód odpowiadający wysokości wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą (dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą).

Wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą 

W myśl art. 28m ust. 4a ustawa o PDOP, do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, o których mowa w ust. 1 pkt 3, nie zalicza się wydatków i odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości, związanych z używaniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku:

1. w pełnej wysokości - w przypadku składników majątku wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności gospodarczej;
2. w wysokości 50% - w przypadku składników majątku, które nie są wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej.

Przypomnieć należy, że organy podatkowe rozszerzały stosowanie  przepisów dotyczących ukrytych zysków również w stosunku do samochodów wykorzystywanych  przez pracowników, niemających prawa do udziału w zysku spółki. Z takim stanowiskiem nie zgadzały się natomiast sądy. Prowadziło to do szeregu problemów w poprawnej identyfikacji podstawy opodatkowania estońskim CIT. Niemniej, wraz z dokonaną   z dniem 1 stycznia 2023 r. nowelizacją przepisów,  kwestia ta nie  budzi już dalszych wątpliwości. 

Z kolei w odniesieniu do samego pojęcia  wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, nie zawarto w ustawie jego definicji legalnej.  W określeniu tego terminu pomocne  mogą być objaśnienia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2021 r. dotyczące estońskiego CIT, pod tytułem „Przewodnik do Ryczałtu od dochodów spółek”. 

Zgodnie z fragmentem tych objaśnień,  „sposób kwalifikacji tego dochodu uzależniony jest od indywidualnego stanu faktycznego, w jakim pozostaje spółka. W ocenie wydatków kwalifikujących się do tego rodzaju dochodów można się posiłkować kwalifikacją wydatków do kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, na podstawie art. 15 ust. 1 , wynikającą z praktyki podmiotu jak również bogatego orzecznictwa sądowo-administracyjnego. Wprawdzie pojęcie „wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą” nie jest tożsame z pojęciem „wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów”, jednak należy zwrócić uwagę na podobieństwo, jakie może je cechować. Podobieństwa pomiędzy wydatkami niezwiązanymi z działalnością gospodarczą a wydatkami niestanowiącymi kosztów uzyskania przychodu, należy upatrywać przede wszystkim w celu ich poniesienia”.

Korzystne dla podatników interpretacje

Jak się jednak okazuje, zagadnienie to nadal nie jest jednoznaczne.  Pojawiają się interpretacje indywidualne zaskakująco liberalne i korzystne dla podatników. 

Wskazać należy, ze zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt. 36 ustawy o PDOP, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1 i w art. 23 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych  (PFRON), natomiast w interpretacji indywidualnej z dnia 1 czerwca 2023 r., znak: 0111-KDIB2-1.4010.149.2023.1.KK organ wskazał, że pomimo , iż te wydatki są wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP, to spełniają samą definicję kosztów uzyskania przychodów, a co za tym idzie nie będą podlegały opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek - „mając na uwadze powyższe przepisy prawa oraz opis sprawy, stwierdzić należy, że wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, o których mowa w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, nie są wydatkami niezwiązanymi z działalnością gospodarczą i tym samym nie podlegają opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek”.

Wspomnieć należy również o wyłączeniu z art. 16 ust. 1 pkt. 28 ustawy o PDOP , zgodnie z którym, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych, a w podanym zakresie również można  wskazać na interpretacje, które nie uznają tych wydatków za wydatki niezawiązane z działalnością gospodarczą. W interpretacji indywidualnej z dnia 8 maja 2023 r., znak: 0111-KDIB1-3.4010.177.2023.1.JG, organ podatkowy uznał, że wydatki na reprezentację obejmujące spotkania z klientami w restauracji i zakup upominków są wydatkami związanymi z działalnością gospodarczą spółki, a co za tym idzie nie będą podlegały estońskiemu CIT. 

Cieszy fakt, że mimo nieprecyzyjnych przepisów  oraz jednoznacznych, choć mało korzystnych objaśnień Ministra Finansów, organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podchodzą indywidulanie do każdego przypadku, stosując, jak się wydaje, wykładnię celowościową. Pozostaje mieć nadzieję, że taka tendencja interpretacyjna się utrzyma.

Mateusz Chrzanowski, młodszy konsultant podatkowy -Taxeo Komorniczak i Wspólnicy sp.k.