Niespłacone zobowiązania likwidowanej spółki a przychód podatkowy w CIT

Likwidacja spółki jest to proces, który co do zasady poprzedza rozwiązanie spółki kapitałowej (art. 272 k.s.h.). Likwidacja przeprowadzana jest przez powołane do tego osoby, którymi w praktyce są najczęściej członkowie zarządu (art. 276 ust. 1 k.s.h.), zwane likwidatorami. W trakcie procesu likwidacji likwidatorzy powinni zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki (czynności likwidacyjne). Majątek spółki powinien w pierwszej kolejności posłużyć w celu zaspokojenia lub zabezpieczenia wierzycieli.

Powstaje pytanie, czy w sytuacji gdy majątek likwidowanej spółki nie pozwala na spłatę ciążących na spółce zobowiązań na dzień zakończenia jej likwidacji, po stronie spółki powstanie przychód podlegający opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako ustawa o CIT).

Odpowiadając na to pytanie należy zwrócić uwagę na treść art. 12 ust. 1 pkt. 3 lit. a ustawy o CIT. W świetle tego przepisu, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest wartość, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

Polecamy: INFORLEX Ekspert

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Z powyższego wynika, że z powstaniem przychodu mamy do czynienia m.in. w sytuacji umorzenia zobowiązania. Podkreślenia wymaga, że ustawa o CIT nie określa, co należy rozumieć pod pojęciem „umorzenia zobowiązania”. Zgodnie z orzecznictwem, pojęcie „umorzenia zobowiązania” mieści w sobie zarówno zwolnienie z długu, odnowienie, jak i potrącenie (zob. wyrok NSA z 24.06.2010 r., sygn. akt: II FSK 345/09). Tym samym, do umorzenia zobowiązania konieczne jest zawarcie stosownej umowy pomiędzy wierzycielem i dłużnikiem (spółką). W momencie wykreślenia spółki z rejestru przedsiębiorców KRS, wygaśnięcie zobowiązań nastąpi natomiast niejako automatycznie – bez zawierania jakichkolwiek umów między spółką a wierzycielem. Oznacza to, że po stronie spółki nie powstanie przychód w oparciu o art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT.

Co więcej, zgodnie z generalną zasadą, z powstaniem przychodu mamy do czynienia w przypadku wystąpienia realnego przysporzenia majątkowego po stronie podatnika. O takim przysporzeniu trudno jednak mówić w odniesieniu do spółki, która w momencie wykreślenia jej z rejestru przedsiębiorców KRS de facto przestaje istnieć. Przypisanie jej jakiegokolwiek przysporzenia generującego przychód jest zatem niemożliwe.

Z powyższym stanowiskiem zgadzają się także organy podatkowe (zob. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26.04.2018 r., znak: 0114-KDIP2-3.4010.60.2018.1.MC, z 15.11.2017 r., znak: 0114-KDIP2-3.4010.282.2017.1.PS oraz z 14.07.2017 r., znak: 0114-KDIP2-3.4010.124.2017.1.MC)         

Przemysław Szwed, Młodszy Konsultant podatkowy w ECDDP Sp. z o.o.