Czy spółka wypłacając dywidendę rzeczową osiąga przychód?

7 kwietnia 2011 r. zapadł korzystny dla podatników wyrok WSA w Poznaniu (sygn. akt I SA/Po 98/11) w sprawie tzw. dywidendy rzeczowej.

Nie jest on jeszcze prawomocny i ostateczna interpretacja spornych między podatnikami a fiskusem przepisów musi poczekać na wyrok albo uchwałę NSA.

Wcześniej także zapadały korzystne dla spółek wypłacających dywidendę rzeczową wyroki sądów administracyjnych:
- wyrok WSA w Kielcach z 25 marca 2010 r. (sygn. akt I SA/Ke 120/10),
- wyrok WSA we Wrocławiu z 23 lutego 2011 r. (sygn. akt I SA/Wr 1461/10),
- wyrok WSA w Warszawie z 20 stycznia 2009 r. (sygn. akt III SA/Wa 1916/08).

Stan faktyczny

Spółka z o.o. ma jednego wspólnika posiadającego 100% udział w kapitale zakładowym. Kapitał zakładowy składa się ze 100 udziałów. Spółka dysponuje niepodzielonym zyskiem z lat ubiegłych zgromadzonym na kapitale rezerwowym oraz zyskiem za 2009 r. Zgromadzenie Wspólników podejmie uchwałę o rozwiązaniu kapitału zapasowego i wypłacie z niego dywidendy w formie rzeczowej lub pieniężnej oraz w wypłacie w tej samej formie dywidendy za 2009 r.

Część dywidendy zostanie wypłacona wspólnikowi w postaci pieniężnej ze środków zgromadzonych na rachunku bankowym lub w kasie. Pozostałą część dywidendy spółka wypłaci w postaci rzeczowej w formie posiadanych nieruchomości lub też, o ile taka będzie wola Zgromadzenia Wspólników, rzeczy ruchomych. Rzeczowe składniki majątku spółki wypłacone jako dywidenda wycenione zostały w wartości rynkowej przez rzeczoznawcę majątkowego posiadającego stosowne uprawnienia.

Polecamy:Kiedy zapłacimy CIT od przychodów

Spółka ze wspólnikiem nie będzie zawierała żadnej umowy o charakterze umowy sprzedaży lub podobnych uregulowanych w art. 535 kodeku cywilnego. Dywidenda wypłacona zostanie wspólnikowi na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników o podziale zysku i wypłacie dywidendy.

Uchwała będzie przewidywała, czy i jaka część dywidendy zostanie wypłacona w formie pieniężnej, a jaka w formie niepieniężnej. Zgromadzenie Wspólników określi też jakie rzeczowe składniki majątku (nieruchomości) spółki zostaną wydane wspólnikowi tytułem dywidendy.

Stanowisko spółki z o.o.

Wypłata dywidendy niepieniężnej ma taki sam charakter jak wypłata dywidendy pieniężnej. W wyniku jej wypłaty dochodzi do wypełnienia obowiązku przez spółkę na rzecz jej wspólnika i nie ma miejsca żadne świadczenie ze strony wspólnika na rzecz spółki. Spółka z o.o. realizując swój obowiązek, wypłaca wspólnikowi posiadane przez siebie środki pieniężne, natomiast w przypadku dywidendy niepieniężnej wypłaci posiadane przez siebie rzeczy.

W obu przypadkach wypłacana dywidenda będzie stanowiła aktywa spółki i niezależnie od źródła pochodzenia danego składnika majątku wypłacenie dywidendy będzie miało taki sam skutek, to jest zmniejszenie stanu aktywów.

Polecamy:Przychód i dochód to nie to samo

Dlatego też w opinii spółki, wypłata dywidendy w formie rzeczowej będzie z punktu widzenia regulacji art. 12 ust. 1 ustawy o CIT neutralna podatkowo. Świadczenie takie – jako dywidenda - będzie źródłem przychodu do opodatkowania, ale po stronie wspólnika, czy będzie on osobą prawną, czy też osobą fizyczną, a nie po stronie spółki wypłacającej dywidendę.

Stanowisko fiskusa

Przeniesienie prawa własności w drodze wypłaty dywidendy w postaci niepieniężnej fiskus zrównuje ze zbyciem tego prawa. Dywidenda rzeczowa to forma odpłatnego zbycia nieruchomości. Uznanie, że przeniesienie w drodze wypłaty dywidendy prawa własności nieruchomości należy traktować na równi z wypłatą dywidendy w gotówce spowodowałoby bowiem zdaniem fiskusa nierówne traktowanie podatników.

Podatnik, który najpierw dokonałby sprzedaży nieruchomości, a następnie uregulowałby swoje zobowiązania z tytułu dywidendy w formie pieniężnej, byłby opodatkowany podatkiem dochodowym od osób prawnych. Natomiast podatnik, który przekazałby nieruchomości w trybie dywidendy rzeczowej, nie osiągnąłby żadnego przychodu.

„Dlatego wypłata dywidendy w formie niepieniężnej w drodze przeniesienia na udziałowców spółki z o.o. albo akcyjnej prawa własności nieruchomości lub innych rzeczy, stanowiących składnik aktywów spółki, spowoduje zdaniem fiskusa po stronie spółki wypłacającej dywidendę powstanie przychodu z odpłatnego zbycia praw rozpoznanego na podstawie art. 12 ust. 1 u.p.d.o.p., z zastrzeżeniem art. 14 ust. 1 u.p.d.o.p.”

Stanowisko WSA

7 kwietnia 2011 r. WSA w Poznaniu (sygn. akt I SA/Po 98/11) przyznał, że dywidenda z reguły wypłacana jest w formie pieniężnej, przepisy jednak nie regulują kwestii formy wypłaty dywidendy. Dlatego przyjmuje się, że dywidenda może być wypłacana w naturze.
Sąd nie zgodził się na zróżnicowanie skutków wypłaty dywidendy w zależności od tego, czy ma formę pieniężną czy niepieniężną.
„Organ jednak dopatruje się różnicy pomiędzy wypłatą dywidendy w formie pieniężnej i niepieniężnej, wskazując, że tę ostatnią należy traktować na równi ze zbyciem rzeczy i przyjąć, że po stronie spółki powstanie przychód z odpłatnego zbycia, w związku z czym zastosowanie będzie miał art. 12 ust. 1 u.p.d.p., z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14 tej ustawy. Nie można podzielić w ocenie Sądu stanowiska organu, że powstanie obowiązku podatkowego z dywidendy po stronie spółki wypłacającej uzależnione będzie od formy wypłaconej dywidendy. W ocenie Sądu podkreślić należy, że przedmiotem opodatkowania w podatku dochodowym jest dochód, czyli określone przysporzenie. Dywidenda ze swej istoty generuje dochód po stronie wspólnika, ponieważ to wspólnik uzyskuje poprzez wypłatę dywidendy określone przysporzenie i prawo wprost reguluje kwestię opodatkowania dochodu z dywidendy po stronie wspólnika. Sąd nie dopatruje się podstaw do przyjęcia wyrażonego w zaskarżonej interpretacji stanowiska, że poprzez wypłatę dywidendy w formie niepieniężnej (rzeczy ruchomych bądź nieruchomości) spółka uzyska dochód z odpłatnego zbycia rzeczy. Ustawodawca co prawda przyjął na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych otwarty katalog źródeł przychodów, stanowiąc w art. 12 ust. 1 u.p.d.p., że przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności wartości wymienione w punktach 1-10, nie oznacza to jednak że tym katalogiem objęto również wypłatę dywidendy w postaci nieruchomości bądź rzeczy ruchomych.”
W konsekwencji sąd nie zgodził się ze stanowiskiem fiskusa. 

Polecamy:Czy straty spółki przejętej mają wpływ na rozliczenia podatkowe spółki przejmującej

WSA

„Bez względu na to, czy dywidenda jest wypłacana w formie pieniężnej czy niepieniężnej nie można uznać, że po stronie spółki wypłacającej dywidendę powstaje jakiekolwiek przysporzenie. Wraz z momentem podjęcia uchwały o wypłacie dywidendy, wspólnikowi przysługuje roszczenie o jej wypłatę, a na spółce ciąży zobowiązanie do jej wypłaty. Wypłata dywidendy bez względu na formę zawsze obciąża majątek spółki. Spółka przekazuje bowiem część posiadanego majątku (zysku).
Gdyby przyjąć wykładnię zaprezentowaną przez organ w interpretacji, doszłoby do wielokrotnego opodatkowania dochodu, u spółki wypłacającej opodatkowano wcześniej zysk podatkiem dochodowym od osób prawnych, następnie opodatkowano by wypłacaną część zysku w postaci dywidendy, w końcu opodatkowuje się zgodnie z obowiązującymi przepisami dochód wspólnika z tytułu otrzymania dywidendy.”
W związku z powyższym w ocenie Sądu wydana interpretacja indywidualna narusza obowiązujące przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.