Czy opłata przygotowawcza (upfront fee) jest kosztem uzyskania przychodów?

Upfront fee opłata „na zachętę”

Z wnioskiem o interpretację indywidualną wystąpił polski podatnik CIT, producent elementów z tworzyw sztucznych, produkujący m.in. dla przedsiębiorców z branży motoryzacyjnej.

Jak poinformował ów podatnik z uwagi na istniejącą dużą konkurencję wśród producentów tego typu elementów stosowana jest w praktyce swoista opłata przygotowawcza (tzw. „upfront fee” lub „quick saving”), którą producent wypłaca  (z góry - przed pierwszym zamówieniem) szczególnie ważnym kontrahentom (zamawiającym) – np. koncernom motoryzacyjnym. Ta opłata stanowi bezzwrotną zachętę do nabywania określonych produktów wypłacającego ją producenta. Wysokość opłaty nie jest uzależniona od rzeczywiście zrealizowanego obrotu z danym kontrahentem w przyszłości.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

Zazwyczaj kontrahenci ustalają, że wypłata upfront fee jest warunkiem koniecznym rozpoczęcia współpracy w określonym zakresie asortymentowym.

Zdaniem podatnika opłata upfront fee jest de facto wynagrodzeniem za to, kontrahent:  

- akceptuje ofertę podatnika (producenta) na dostawę określonych produktów i deklaruje składanie zamówień na te produkty,

- powstrzymuje się od szukania innych dostawców oferowanych produktów,

- deklaruje (gwarantuje) nawiązanie stałej, długoterminowej współpracy.

W tym kontekście podatnik zapytał Dyrektora KIS, czy opisana opłata może być przez niego zaliczana do kosztów uzyskania przychodów, a jeżeli tak, to kiedy można ująć taką opłatę w kosztach podatkowych.

W indywidualnej interpretacji podatkowej z 22 listopada 2018 r. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.448.2018.2.DP) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się z podatnikiem, że tego typu opłata spełnia wymogi stawiane kosztom uzyskania przychodów w ustawie o CIT.

Jaki wydatek może być kosztem uzyskania przychodów

Organ podatkowy przypomniał, że w myśl art. 15 ust. 1 ustawy o CIT za koszt uzyskania przychodów może być uznany wydatek, który spełnia (łącznie) wszystkie następujące warunki:

- został faktycznie poniesiony przez podatnika,

- jest definitywny co oznacza, że nie został podatnikowi zwrócony w jakikolwiek sposób,

- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

- poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia ich źródła albo może mieć inny wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,

- został właściwie udokumentowany,

- nie został wymieniony w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Podatnik powinien (np. podczas kontroli podatkowej) potrafić nie tylko udokumentować fakt poniesienia danego wydatku, ale także przekonująco uzasadnić jego celowość i racjonalność. Podatnik powinien także wykazać związek przyczynowo-skutkowy między wydatkiem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu.

Dyrektor KIS stwierdził, że z opisanego przez podatnika stanu faktycznego wynika, że wydatki poniesione przez Spółkę w związku z wypłatą jednorazowej kwoty stanowiącej bezzwrotną zachętę do nabywania produktów Wnioskodawcy, będzie można uznać za koszty uzyskania przychodów.

Koszty pośrednie rozliczane w dacie ujęcia w księgach

Koszty uzyskania przychodów dzielą się na koszty bezpośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami (koszty bezpośrednie) oraz koszty pozostałe, pośrednio związane z przychodami (koszty pośrednie).

Koszty bezpośrednie da się z reguły przypisać do konkretnych przychodów - to np. wydatki na nabycie towarów od producentów, które następnie podatnik (hurtownik) sprzedaje nabywcom detalicznym.

Natomiast koszty pośrednie są z reguły związane z całokształtem działalności gospodarczej danego podatnika, to np. koszty ochrony placówek handlowych, koszty energii elektrycznej, czy koszty obsługi księgowej, kadrowej, prawnej. Nie mają one bezpośredniego związku z konkretnymi przychodami ale bez nich niemożliwe byłoby prowadzenie racjonalnej i zgodnej z prawem działalności.

Co istotne, w przypadku kosztów pośrednich nie jest możliwe ustalenie jakiego konkretnego przychodu dotyczą, w jakim czasie i w jakiej wysokości został osiągnięty ten przychód.

Dlatego koszty pośrednie są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów (potrącalne) w dacie ich poniesienia (na podstawie art. 15 ust. 4d ustawy o CIT). Jeżeli koszty pośrednie dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie można ustalić, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, to wtedy stanowią one koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

A na podstawie art. 15 ust. 4e ustawy o CIT, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów (co do zasady – z wyjątkami określonymi w ust. 4a i 4f-4h), uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Dyrektor KIS uznał, że opisana przez podatnika opłata upfront fee powinna być kwalifikowana do kosztów „pośrednich”. Opłata ta nie ma co prawda bezpośredniego odzwierciedlenia w uzyskanych przez podatnika konkretnych przychodach, ale w tych warunkach rynkowych poniesienie tej opłaty jest warunkiem uzyskania przychodów.

Zatem opłata upfront fee (jako koszt pośredni) może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów w momencie jej zaksięgowania w księgach rachunkowych (tj. w dacie ich poniesienia).

Tak samo Dyrektor KIS zinterpretował przepisy ustawy o CIT w innej interpretacji indywidualnej (z 13 września 2017 r. -  sygn. 0111-KDIB1-3.4010.211.2017.2.BM) w analogicznym stanie faktycznym. Można więc już najprawdopodobniej mówić o ugruntowanym stanowisku organów podatkowych w tej kwestii.