REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Upadłość a koszty uzyskania przychodów

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Grupa ECDP
Jedna z wiodących grup konsultingowych w Polsce
Upadłość a a koszty uzyskania przychodów
Upadłość a a koszty uzyskania przychodów
fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Wierzytelności jakie posiada przedsiębiorca względem swojego dłużnika mogą stanowić dla niego pod pewnymi warunkami koszty uzyskania przychodów. Co do zasady, możliwość rozliczenia niezapłaconych przez kontrahenta należności w kosztach uzyskania przychodów będzie uzależniona od posiadania stosownych dowodów. Przedmiot analizy dotyczy sytuacji kiedy wierzyciel posiada postanowienie sądu o upadłości swojego kontrahenta obejmującą likwidację jego majątku.

Wierzytelności odpisane jako nieściągalne czy odpisy aktualizujące  w kosztach uzyskania przychodów

Zgodnie z przepisem art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawych (dalej: ustawa o CIT) za przychody związane z działalnością gospodarczą osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także przychody należne.

REKLAMA

REKLAMA

Tym samym, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą zobowiązani są uwzględnić w podstawie opodatkowania wartość każdej wierzytelności także w przypadku, w którym dłużnik nie może lub nie zamierza spłacić długu. W celu wyeliminowania tego zjawiska ustawa o CIT przewiduje instytucje umożliwiające definitywne lub tymczasowe zaliczenie wartości takich wierzytelności w poczet kosztów uzyskania przychodów.

Zgodnie więc z art. 16 ust.1 pkt 25 lit.a) ustawy o  CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2,

Z kolei w myśl art. 16 ust.2 pkt 2 lit.c) ustawy o  CIT za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana m.in.:postanowieniem sądu o ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo

REKLAMA

Co za tym idzie, prawo do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągnięte jest uzależnione od uprzedniego:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- zarachowana wierzytelności jako przychodu należnego oraz

- właściwego udokumentowania nieściągalności tej wierzytelności.

Kiedy odliczyć podatek VAT od nabytej licencji

Wspólne przedsięwzięcie a rozliczenie VAT

Przy czym katalog dokumentów, jakie mogą służyć za dowód na okoliczność nieściągalności wierzytelności jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, iż dowodem tym mogą być wyłącznie te dokumenty, które ustawa o CIT wymienia wprost.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że wierzytelności odpisane jako przedawnione nie stanowią zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o CIT kosztów uzyskania przychodu.

W związku z powyższym jeżeli podmiot jest w posiadaniu postanowienia o upadłości kontrahenta, co za tym   idzie zostało dopiero wszczęte postępowanie upadłościowe,wówczas nie zostaną spełnione przesłanki umożliwiające definitywne zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności na podstawie art. 16 ust.1 pkt 25 ustawy o CIT.

Niemniej jednak poza możliwością zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu samej wierzytelności spisanej jako nieściągalna – podmiot ma też prawo do dokonania przejściowego zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu zawiązanego odpisu z tytułu uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności.

Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy o CIT, do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się odpisów aktualizujących, z tym że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 12 ust. 3 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 2a pkt 1 ustawy o CIT.

Zgodnie zatem z brzmieniem art. 16 ust. 2a pkt 1 lit. a) ustawy o CIT nieściągalność uznaje się za uprawdopodobnioną jeżeli dłużnik zmarł, został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku, albo

W analizowanej regulacji kosztem uzyskania przychodów jest zatem odpis aktualizujący, nie zaś sama wartość wierzytelności. Prawo do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości odpisów aktualizujących należności jest uzależnione przede wszystkim od tego czy :

- należność uprzednio została zarachowana jako przychód należny oraz

- czy wierzyciel jest w stanie uprawdopodobnić, że zaszły dodatkowe okoliczności, o których mowa w art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy o CIT w tym m.in. została ogłoszona upadłość dłużnika obejmująca likwidację jego majątku - co ma miejsce w analizowanym stanie faktycznym.

W związku z powyższym jeżeli przedsiębiorca jest w posiadaniu postanowienia sądu o ogłoszeniu upadłości kontrahenta obejmującej likwidację jego majątku wówczas nieściągalność wierzytelności wobec niego należy uznać za uprawdopodobnioną.

Ponadto, należy także podkreślić, iż dla zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odpisu aktualizacyjnego konieczne jest również jego dokonanie zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości (art. 35b ustawy o rachunkowości), czyli ujęcie go w księgach rachunkowych.

Należy przy tym dodać, iż – co podkreślają także organy podatkowe np.: Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 5 kwietnia 2012 r., sygn. ITPB3/423-677/11/PS): (...) w przypadku uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności, kosztem uzyskania przychodów jest odpis aktualizujący, a nie wierzytelność czy należność, której nieściągalność została uprawdopodobniona.

W konsekwencji, pomimo uprawdopodobnienia przez Spółkę nieściągalności wierzytelności na podstawie art. 16 ust. 2a pkt 1 lit. d) ustawy oraz uprzedniego zaliczenia jej do przychodów należnych na podstawie art. 12 ust. 3, a nie dokonania odpisu aktualizującego, Wnioskodawca nie może wartości tej wierzytelności zakwalifikować do kosztów uzyskania przychodów w oparciu o treść art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy.

O ile zatem można zgodzić się z twierdzeniem Spółki, że wierzytelność spełnia przesłanki umożliwiające uznanie jej za uprawdopodobnioną, to nie sposób podzielić stanowiska, w świetle którego może ona stanowić koszty uzyskania przychodów pomimo nie dokonania odpisu aktualizującego należności zgodnie z art. 35b ustawy o rachunkowości.

Zapłata wierzytelności uzyskana w postępowaniu upadłościowym

W przypadku uzyskania w postępowaniu upadłościowym zapłaty z tytułu wierzytelności  i zaliczeniu odpisu aktualizującego do kosztów uzyskania przychodu – podmiot zobowiązany będzie do rozpoznania przychodu podlegającego opodatkowaniu w wartości uzyskanej w postępowaniu kwoty. Wynika to wprost z brzmienia art. 12 ust. 1 pkt 4e) ustawy o CIT, zgodnie z którym przychodem jest  szczególności równowartość odpisów aktualizujących wartość należności, uprzednio zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, w przypadku ustania przyczyn, dla których dokonano tych odpisów.


Wartość odsetek od wierzytelności

Zgodnie z art. 12 ust.4 pkt 2 ustawy o CIT, do przychodów nie zalicza się kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów).

Podkreślić należy, iż powołany wyżej przepis odnosi się zarówno do odsetek należnych z tytułu uchybienia przez dłużnika terminowi świadczenia pieniężnego, jak również do odsetek stanowiących wynagrodzenie za kredyt (pożyczkę). Z treści tej regulacji wynika, że przychód z tytułu odsetek  powstaje dopiero w momencie faktycznego ich otrzymania.

W związku z powyższym, skoro ustawodawca określił dla odsetek taki szczególny sposób zaliczania ich do podstawy opodatkowania, to wykluczona jest możliwość stosowania do przychodów z odsetek przepisów art. 12 ust.3 ustawy o CIT i traktowanie ich jako przychodów należnych.

Oznacza to, że wierzytelności w postaci odsetek:

- nie mogą stanowić podstawy do zaliczenia samej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodu na mocy art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT;

- nie mogą stanowić podstawy do zaliczenia odpisu aktualizującego do  kosztów uzyskania przychodów n podstawie art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy o CIT.

Bez znaczenia pozostaje w tej sprawie fakt, że wierzytelności te są związane ściśle z wierzytelnością, której nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie 16 ust. 2a pkt 1 ustawy o CIT.

Magdalena Szczepańska

ECDDP Spółka Doradztwa Podatkowego

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF dla rolników – rewolucja, która zapuka do gospodarstw w 2026 roku

Cyfrowa rewolucja wkracza na wieś! Już w 2026 roku także rolnik będzie musiał zmierzyć się z KSeF – Krajowym Systemem e-Faktur. Czy jesteś gotowy na koniec papierowych faktur, łatwiejsze rozliczenia i nowe wyzwania technologiczne? Sprawdź, co dokładnie się zmienia i jak przygotować swoje gospodarstwo, żeby nie zostać w tyle.

KSeF tuż za rogiem: 5 pułapek, które mogą sparaliżować Twoją firmę. Jak się przed nimi uchronić?

Do obowiązkowego KSeF zostało już niewiele czasu. Choć większość firm twierdzi, że jest gotowa, praktyka pokazuje coś zupełnie innego. Niespodziewane błędy w testach, odrzucane faktury czy awarie mogą sparaliżować sprzedaż. Sprawdź pięć najczęstszych pułapek i dowiedz się, jak ich uniknąć.

Mały ZUS 2026: Podwyżka może niewielka, ale składka zdrowotna znów boli

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dna 11 września 2025 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokość minimalnej stawki godzinowej w 2026 r., minimalne wynagrodzenie w 2026 roku wyniesie 4806 zł, a minimalna stawka godzinowa 31,40 zł. Minimalne wynagrodzenie wpłynie również na wysokość preferencyjnych składek ZUS, tzw. mały ZUS oraz limit dla działalności nierejestrowanej. Znaczny wzrost też nastąpi w składce zdrowotnej.

KSeF 2026 - Jeszcze można uniknąć katastrofy. Prof. Modzelewski polemizuje z Ministerstwem Finansów

Niniejsza publikacja jest polemiką prof. Witolda Modzelewskiego z tezami i argumentacją resortu finansów zaprezentowanymi w artykule: „Wystawianie faktur w KSeF w 2026 roku. Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów”. Śródtytuły pochodzą od redakcji portalu infor.pl.

REKLAMA

Rolnicy i rybacy muszą szykować się na zmiany – nowe przepisy o pomocy de minimis już w drodze!

Rolnicy i rybacy w całej Polsce powinni przygotować się na nadchodzące zmiany w systemie wsparcia publicznego. Rządowy projekt rozporządzenia wprowadza nowe obowiązki dotyczące informacji, które trzeba będzie składać, ubiegając się o pomoc de minimis. Nowe przepisy mają ujednolicić formularze, zwiększyć przejrzystość oraz zapewnić pełną kontrolę nad dotychczas otrzymanym wsparciem.

Wystawienie faktury VAT (ustrukturyzowanej) w KSeF może naruszać tajemnicę handlową lub zawodową

Czy wystawienie faktury ustrukturyzowanej może naruszać tajemnicę handlową lub zawodową? Na to pytanie odpowiada na prof. dr hab. Witold Modzelewski.

TSUE: Sąd ma ocenić, czy klauzula WIBOR szkodzi konsumentowi ale nie może oceniać samego wskaźnika

Sąd krajowy ma obowiązek dokonania oceny, czy warunek umowny dotyczący zmiennej stopy oprocentowania opartej o WIBOR, powoduje znaczącą nierównowagę ze szkodą dla konsumenta - oceniła Rzeczniczka Generalna TSUE w opinii opublikowanej 11 września 2025 r. (sprawa C‑471/24 - J.J. przeciwko PKO BP S.A.) Dodała, że ocena ta nie może jednak odnosić się do wskaźnika WIBOR jako takiego ani do metody jego ustalania.

Kiedy ZUS może przejąć wypłatę świadczeń od przedsiębiorcy? Konieczny wniosek od płatnika lub ubezpieczonego

Brak płynności finansowej płatnika składek, zatrudniającego powyżej 20 osób, może utrudniać mu regulowanie świadczeń na rzecz pracowników, takich jak zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński czy świadczenie rehabilitacyjne. ZUS może pomóc w takiej sytuacji i przejąć wypłatę świadczeń. Potrzebny jest jednak wniosek płatnika lub ubezpieczonego.

REKLAMA

W 2026 roku 2,8 mln firm musi zmienić sposób fakturowania. Im szybciej się przygotują, tym większą przewagę zyskają nad konkurencją

W 2026 roku ponad 2,8 mln przedsiębiorstw w Polsce zostanie objętych obowiązkiem korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Dla wielu z nich będzie to największa zmiana technologiczna od czasu cyfryzacji JPK. Choć Ministerstwo Finansów zapowiada tę transformację jako krok ku nowoczesności, dla MŚP może oznaczać konieczność głębokiej reorganizacji sposobu działania. Eksperci radzą przedsiębiorcom: czas wdrożenia KSeF potraktujcie jako inwestycję.

Środowisko testowe KSeF 2.0 (dot. API) od 30 września, Moduł Certyfikatów i Uprawnień do KSeF 2.0 od 1 listopada 2025 r. MF: API KSeF 1.0 nie jest kompatybilne z API KSeF 2.0

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 10 września 2025 r., że wprowadzone zostały nowe funkcjonalności wcześniej niedostępne w API KSeF1.0 (m.in. FA(3) z węzłem Zalacznik, tryby offline24 czy certyfikaty KSeF). W związku z wprowadzonymi zmianami konieczna jest integracja ze środowiskiem testowym KSeF 2.0., które zostanie udostępnione 30 września.

REKLAMA