Jak rozliczyć w PKPiR umowę użyczenia nieruchomości?

Biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Jeżeli poczynił inne wydatki lub nakłady na rzecz, stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia (art. 713 Kodeksu cywilnego). Jeżeli umowa użyczenia została zawarta na czas nie oznaczony, użyczenie kończy się, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek odpowiadający umowie albo gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić
(art. 715 KC). Po zakończeniu użyczenia biorący do używania obowiązany jest zwrócić użyczającemu rzecz w stanie nie pogorszonym; jednakże biorący nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy będące następstwem prawidłowego używania ( art. 718 par.1 KC). Aby użyczenie stało się skuteczne potrzebna jest umowa, pisemna albo ustna, przy czym dla celów dowodowych zaleca się formę pisemną.

Polecamy produkt: Podatkowa Księga Przychodów i Rozchodów 2015 (książka + CD)

Użyczenie nieruchomości a podatek PIT

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm., zwanej dalej ustawą o PIT), za przychody z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (pozarolniczej działalności gospodarczej), uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

W myśl art. 14 ust. 2 pkt 8 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej jest również wartość świadczeń otrzymanych w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, czyli na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 125.

Natomiast stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 125 tej ustawy, wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, z zastrzeżeniem ust. 20. To oznacza, że użyczenie nieruchomości przez rodziców na poczet działalności prowadzonej przez syna nie będzie skutkować podatkiem dochodowym u syna.

Przy czym, zgodnie z art. 21 ust. 20 ww. ustawy, zwolnienie nie ma zastosowania do świadczeń otrzymywanych na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub na podstawie umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, tj. działalności wykonywanej osobiście.

Od 1 stycznia 2009 r. w wyniku uchylenia art. 16 ustawy o PIT, zmieniły się zasady rozliczania przychodu z tytułu nieodpłatnego udostępnienia nieruchomości. W rezultacie użyczenie, czyli nieodpłatne udostępnienie nieruchomości, nie skutkuje powstaniem przychodu po stronie użyczającego, jak to miało miejsce do 31 grudnia 2008 r. (IBPBI/1/415-1030/10/ZK).

Zobacz: Ustawa deregulacyjna 2012/2013: VAT uderzy w zatory płatnicze

Użyczenie a koszty eksploatacji nieruchomości w świetle PIT

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Aby zatem dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

• musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie może być wymieniony w art. 23 w.w. ustawy, wśród wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów,
• musi być należycie udokumentowany.

Generalnie należy przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów. Przy czym związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku, a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach (IBPBI/1/415-225/10/BK) stwierdził, że jeżeli „stosowna umowa przewiduje, że użytkownicy lokali (np. wspólnicy spółki cywilnej) będą ponosili koszty związane z eksploatacją i remontem użyczonych na potrzeby prowadzonej w formie spółki cywilnej pozarolniczej działalności gospodarczej lokali, wówczas możliwym będzie zaliczenie przedmiotowych wydatków do kosztów uzyskania przychodów tej działalności. Jeżeli tylko część użyczonego lokalu jest wykorzystywana na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej owe zaliczenie winno nastąpić w proporcji, w jakiej pozostaje powierzchnia wykorzystywana na potrzeby działalności gospodarczej do całkowitej powierzchni lokalu będącego przedmiotem umowy. W odniesieniu do wspólników zaliczenie winno natomiast nastąpić w wysokości uwzględniającej wysokość udziałów wspólnika w zyskach spółki.

Użyczenie a PKPiR

Czynsz z tytułu użytkowania nieruchomości na cele prowadzonej działalności gospodarczej ustalony wg cen rynkowych przedsiębiorca, korzystający, musi wykazać w kolumnie 8 PKPiR jako pozostałe przychody, przy założeniu, że przedsiębiorca nie jest spokrewniony (I i II grupa podatkowa w rozumieniu ustawy o spadkach i darowiznach) z użyczającym nieruchomość.

Koszty związane z eksploatacją nieruchomości, m.in. opłaty za energię, gaz, wodę, ścieki, należy wykazać w kolumnie 13 PKPiR jako pozostałe wydatki.

Zobacz serwis: Mała firma