Jak rozliczać osobę współpracującą - PIT 2008

Małżonkowie powinni złożyć odrębne zeznania podatkowe. Czytelniczka - PIT-37, a jej mąż PIT-36L. W związku z tym, że składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zostały zapłacone przez Pani męża i przez niego odliczane, to nie może ich Pani odliczyć w swoim zeznaniu podatkowym. Pani będzie mogła odliczyć tylko składki wykazane w PIT-11 od zakładu pracy, w którym Pani pracowała do końca marca.

W związku z tym, że w 2007 r. Pani mąż uzyskiwał dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowane podatkiem liniowym, nie mogą Państwo w tym przypadku skorzystać ze wspólnego opodatkowania dochodów. Ten preferencyjny sposób opodatkowania małżonków nie znajduje bowiem zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków w roku podatkowym miał zastosowanie przepis art. 30c updof, czyli jeśli chociaż jeden z małżonków dochody uzyskiwane z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowywał według stawki liniowej 19% (art. 6 ust. 9 updof).

W związku z wykluczeniem możliwości wspólnego opodatkowania nie ma też możliwości złożenia wspólnego zeznania podatkowego.

Polecamy: Limity ulg i odliczeń w PIT

Polecamy: Najczęstsze błędy w PIT-ach

Polecamy: Ile zapłacisz PIT przy sprzedaży domu, mieszkania lub działki?

Zeznania roczne małżonków

Pani mąż, który w roku podatkowym 2007 prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym, powinien złożyć formularz PIT-36L. Należy w nim wykazać dochody z tego źródła (art. 45 ust. 1a pkt 2 updof).

Pani, jako osoba nieprowadząca działalności gospodarczej, a uzyskująca jedynie przychody ze źródeł położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, opodatkowane na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej, w szczególności z tytułu wynagrodzeń i innych przychodów ze stosunku pracy, powinna złożyć formularz PIT-37.

Oba zeznania (Pani i męża) należy złożyć w terminie do 30 kwietnia 2008 r. W tym samym terminie należy dokonać ewentualnej dopłaty podatku, gdy suma wpłaconych zaliczek była niższa od podatku należnego za dany rok. Organem podatkowym, w którym należy złożyć zeznania, będzie urząd skarbowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania podatnika w ostatnim dniu roku podatkowego (czyli 2006 r.). W przypadku gdy zamieszkanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustało przed tym dniem, zeznanie należy złożyć według ostatniego miejsca zamieszkania na jej terytorium, z zastrzeżeniem podatników objętych ograniczonym obowiązkiem podatkowym (art. 45 ust. 1b updof).

Rozliczenie składek za osobę współpracującą

Czytelniczka jest osobą współpracującą. Przypomnijmy, że osobami współpracującymi z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą są: małżonek, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodzice, macocha i ojczym oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności (art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Ustawa o podatku dochodowym wyłącza z kosztów wartość własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej - także małżonków i małoletnich dzieci wspólników (art. 23 ust. 1 pkt 10 updof).

Ustawa nie definiuje pojęcia „wartości własnej pracy”. Według definicji słownikowej praca to świadoma celowa działalność człowieka zmierzającego do wytworzenia określonych dóbr materialnych lub kulturalnych. W związku z tym pojęcie „wartości własnej pracy” oznacza wartość wszelkiego rodzaju pracy wykonywanej przez osoby wskazane w art. 23 ust. 1 pkt 10 updof na rzecz prowadzonej działalności gospodarczej. Jednak brak jest podstaw do uznania, że pojęcie „wartości własnej pracy” obejmuje również składki na ubezpieczenia społeczne osoby współpracującej.

W związku z tym składki zapłacone przez podatnika (Pani męża) na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe osoby współpracującej (Czytelniczki) są kosztem uzyskania przychodu firmy. Poniesione bowiem zostały w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie zostały wymienione w art. 23 ustawy. Powyższe składki podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów lub odliczeniu bezpośrednio od dochodu (przychodu) Pani męża uzyskanego z pozarolniczej działalności gospodarczej (por. postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego Urzędu Skarbowego w Radomsku z 16 maja 2007 r., sygn. I/415/Z-8/07, oraz Drugiego Urzędu Skarbowego Łódź-Bałuty z 16 kwietnia 2007 r., sygn. I/415-17-374/07/ZDB).

Składkę na ubezpieczenie zdrowotne za osobę współpracującą oblicza, odprowadza i finansuje ze środków własnych osoba prowadząca działalność (art. 85 ust. 14 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych) i to właśnie tej osobie (tutaj: mężowi) przysługuje prawo do odliczenia kwoty składki od podatku dochodowego.

W przypadku opisanym przez Czytelniczkę zapłacone przez męża składki na ubezpieczenie zdrowotne żony, jako osoby współpracującej, podlegają odliczeniu od podatku dochodowego męża. Kwota składki, o którą zmniejsza się podatek, nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki. Mąż wykaże te składki w swoim zeznaniu rocznym PIT-36L.

Rozliczenie podatku od wynagrodzeń osoby współpracującej

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie traktuje osoby współpracującej jako podatnika osiągającego dochody z wykonywania działalności gospodarczej. W związku z tym nie nakłada na nią obowiązku samodzielnego obliczania i wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Obowiązek rozliczenia osoby współpracującej z uzyskanych z tego tytułu dochodów spoczywa w tym przypadku na podatniku prowadzącym działalność jako na płatniku (por. Izba Skarbowa w Gdańsku, informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z 6 lipca 2004 r., sygn. BI/005/0145/04).

A zatem w przypadku zatrudnienia żony, jako osoby współpracującej, otrzymane przez nią wynagrodzenie z tego tytułu będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Na mężu będą spoczywały obowiązki płatnika, czyli obowiązek obliczenia, poboru i odprowadzenia należnych zaliczek na podatek dochodowy na konto właściwego urzędu skarbowego.

Po zakończeniu roku podatkowego, w terminie do końca lutego 2008 r. mąż zobowiązany jest sporządzić informację o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11), doręczyć go żonie oraz przesłać do urzędu skarbowego właściwego według jej miejsca zamieszkania. Taki sam formularz (PIT-11) żona powinna otrzymać z byłego zakładu pracy, gdzie była zatrudniona do 30 marca 2007 r.

Kwoty zaliczek pobranych przez płatników wykazane w obu formularzach PIT-11 podatniczka powinna ująć w swoim zeznaniu rocznym PIT-37 i odliczyć od podatku należnego za cały rok podatkowy 2007.

• art. 6 ust. 9, art. 23 ust. 1 pkt 10, art. 39 ust. 1, art. 45 ust. 1a i 1b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 211, poz. 1549

• art. 8 ust. 11 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. Nr 137, poz. 887; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1243

• art. 85 ust. 14 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - Dz.U. Nr 210, poz. 2135; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1243

Aleksandra Barczak

doradca podatkowy