Najczęstsze błędy w rocznych PIT-ach - czyli ucz się na cudzych błędach - PIT 2009

1. Błędny NIP lub jego brak – czyli zacznij wypełnianie PIT-u od wpisania swojego NIP-u

Numer identyfikacji podatkowej (NIP) jest wykazywany na samej górze formularza zeznania podatkowego. Stąd zdarza się że niektórzy podatnicy nie zwracają na niego uwagi i nie wykazują go. Za brak NIP urząd może ukarać cię mandatem.

Sprawdź też, czy przez pomyłkę do zeznania rocznego nie przepisałeś z informacji PIT-11 NIP-u pracodawcy zamiast swojego.

2. Błędy rachunkowe – czyli licz uważnie, choć możesz też liczyć na urząd

Przed wypełnieniem zeznania musisz obliczyć przychody z poszczególnych źródeł. Dotyczy to również kosztów ich uzyskania. Uważaj abyś nie popełnił zwykłych błędów rachunkowych, które najczęściej się zdarzają.

Warto wiedzieć, że błędy rachunkowe lub inne oczywiste pomyłki popełnione przy wypełnianiu PIT-ów urząd skarbowy może poprawić za Ciebie. Warunkiem jest by zmiana wysokości podatku, kwoty nadpłaty, kwoty zwrotu podatku lub wysokości straty w wyniku tej korekty nie przekraczała 1000 zł. Podatnikowi przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu na dokonaną przez urząd korektę.

Polecamy: Limity ulg i odliczeń w PIT

Podatnicy składający PIT-y osobiście w urzędzie mogą najczęściej zwyczajowo liczyć na sprawdzenie poprawności wypełnienia formularza i dokonanych obliczeń przez urzędnika jeszcze przed złożeniem deklaracji.

Przy obliczeniu podatku możesz odliczyć kwotę wolną od podatku, którą znajdziesz w skali podatkowej.

3. Niewłaściwe zaokrąglenia – czyli grosz na wagę złotówki

Podatnicy często błędnie przenoszą kwoty z PIT 11/8B do rocznego PIT-u. Nie zaokrąglają podstawy obliczenia podatku oraz samej kwoty podatku do pełnego złotego. Powinni jednak to robić w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.

Przykładowo, jeżeli obliczony podatek wynosi 687,50 zł, to wówczas po dokonaniu zaokrąglenia podatnik musi zapłacić podatek w wysokości 688 zł. Natomiast wyliczony podatek w kwocie 687,49 zł trzeba zaokrąglić do kwoty 687 zł. Jak więc widać różnica jednego grosza może decydować o całej złotówce podatku.

PIT-y zawierają pouczenia w tej kwestii więc trzeba uważnie czytać objaśnienia.

4. Nieodliczenie składek - czyli składki na ubezpieczenia społeczne też możesz odliczyć

Dochód to różnica pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania. Zdarza się że podatnicy zapominają odliczyć od dochodu składki na ubezpieczenia społeczne, co wpływa na zwiększenie wykazanego przez nich podatku.

Od dochodu odliczane są składki na ubezpieczenia społeczne:

- zapłacone w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących,

- potrącone w roku podatkowym przez płatnika ze środków podatnika.

Nie możesz odliczyć od dochodu składek na ubezpieczenie społeczne, jeśli jako przedsiębiorca zaliczałeś je do kosztów uzyskania przychodów.

5. Przekroczenie limitów ulg i odliczeń – czyli odliczenia mają swoje granice (procentowe albo kwotowe)

Wypełniając zeznanie musisz pamiętać aby nie dokonać za wysokiego odliczenia ulgi. Częstym błędem jest przekroczenie jej limitu. Dotyczy to szczególnie darowizn.

Odliczyć możesz darowizny w wysokości nie wyższej niż 6 % dochodu i łączna kwota odliczeń z tytułu darowizn nie może przekroczyć 6 %. Odliczeniu bez limitu podlegają jedynie darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą.

Darowizny te mogą być odliczone jeżeli kościelna osoba prawna przedstawi darczyńcy pokwitowanie odbioru oraz w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny sprawozdanie o przeznaczeniu jej na tę działalność. Również w tym przypadku darowizna pieniężna powinna być udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy.

Odliczenia od podatku nie mogą przekraczać kwoty podatku pomniejszonego o składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przypomina o tym np. opis rubryk 114 i 115 formularza PIT-37, w które wpisuje się kwoty odliczeń przeniesione z formularza PIT/O.

6. Nieaktualne dane osobowe podatnika – czyli wszystko się musi zgadzać z NIP-3 (albo z NIP-1 w przypadku prowadzących działalność gospodarczą)

Podatnicy często nie informują (choć mają taki obowiązek) urzędu skarbowego o zmianie swoich danych osobowych objętych zakresem formularza NIP-3 lub NIP-1 (w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą). Jednocześnie w zeznaniu rocznym podają nowe nazwisko, nowy numer dowodu osobistego czy nowy adres zamieszkania lub zameldowania. To nie wystarczy.

W przypadku zmiany danych osobowych powinniśmy złożyć aktualizacyjny NIP-3 (albo NIP-1) i to w ciągu 30 dni od daty zmiany tych danych. Jeżeli nie zrobiliśmy tego wcześniej dla uniknięcia wzywania do urzędu trzeba złożyć aktualizacyjny NIP (wypełniony w całości a nie tylko co do danych zmienionych) razem z zeznaniem PIT.

Szczególnie bolesne (zwłaszcza teraz gdy z uwagi na ulgę prorodzinną nadpłat jest więcej) może się okazać niepoinformowanie urzędu o zmianie numeru konta bankowego wskazanego w NIP-3, na które chcielibyśmy otrzymać nadpłatę podatku. Częste problemy z rachunkami bankowymi polegają także na błędnym lub nieczytelnym wpisaniu przez podatnika numeru.

Pamiętajmy też, że w części B zeznania podajemy adres aktualny na dzień 31 grudnia rozliczanego roku podatkowego, a nie w chwili składania zeznania – o czym przypomina objaśnienie tej rubryki.

Złożenie aktualizacyjnego formularza NIP po upływie 30 dni od zmiany danych osobowych jest wykroczeniem skarbowym i grozi grzywną. Aby uniknąć grzywny podatnik składający aktualizacyjny NIP po terminie powinien dołączyć do niego pisemne oświadczenie, w którym przyznaje się do naruszenia terminu i ew. wskazuje okoliczności usprawiedliwiające go. Okolicznością usprawiedliwiającą nie może być jednak nieznajomość prawa, czyli brak świadomości obowiązku aktualizacji danych.

7. Odliczenie całej składki na ubezpieczenie zdrowotne – czyli płacisz więcej niż możesz odliczyć

W pierwszej kolejności podatek możesz zmniejszyć o kwotę składki na ubezpieczenia zdrowotne opłaconej przez Ciebie albo pobranej w 2008 r. przez płatnika.

Nie możesz jednak obniżyć podatku o całą kwotę opłaconych lub pobranych składek. Obniżenie to nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki. Nierzadko zaś podatnicy samodzielnie opłacający składkę błędnie odliczają składkę w pełnej wysokości, jaka została przez nich zapłacona.

---

8. Dzielenie wspólnego podatku małżonków przez 2 – czyli małżonkowie dzielcie dochody a nie podatek

Małżonkowie mogą złożyć wspólne zeznanie roczne. W takim przypadku należy ustalić łącznie sumę dochodów. Uprzednio jednak każdy z małżonków powinien dokonać odliczeń. Podatek należy ustalić na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków. A zatem łączny dochód należy podzielić na połowę. Ustalić podatek od tej połowy. A następnie pomnożyć go przez dwa.

Zdarza się zaś że małżonkowie błędnie liczą podatek od całości dochodów, a następnie wykazują jego połowę.

Chcąc rozliczyć się wspólnie z małżonkiem nie zapomnij wybrać takiego sposobu rozliczenia. Zrobisz to zaznaczając odpowiedni kwadrat w formularzu zeznania rocznego. Niezaznaczenie kwadratu i nieskorygowanie zeznania w tym zakresie przed upływem terminu do złożenia zeznania (tj. do 30 kwietnia następnego roku) bezpowrotnie pozbawi Cię prawa do wspólnego rozliczenia z małżonkiem.

9. Stosowanie nieaktualnych formularzy – czyli stare druki się nie nadają

Co roku PIT-y się zmieniają. Dlatego też trzeba rozliczać się na najnowszych formularzach. Podatnicy stosujący druki z zeszłego roku (lub starsze) postępują nieprawidłowo. W naszym serwisie znajdziecie Państwo również aktualne formularze do pobrania przeznaczone do rozliczenia dochodów osiągniętych w 2009 r..

Aktualne formularze są również uwzględnione w programie do wypełniania PIT-ów, który można pobrać z naszego serwisu. Można też oczywiście wziąć druki ze swojego urzędu skarbowego lub ze strony internetowej Ministerstwa Finansów (www.mf.gov.pl).

10. Brak podpisu – czyli nie wstydźmy się swego dzieła

Nie zapominaj o podpisaniu się po zeznaniem. Nierzadko podatnicy o tym zapominają. Jeżeli pomagasz wypełnić zeznanie matce lub ojcu nie podpisuj go za nich.

Zeznanie musi podpisać ten podatnik, którego ono dotyczy, chyba że w jego imieniu składa je prawidłowo umocowany pełnomocnik. Wtedy do zeznania powinno zostać dołączone pełnomocnictwo (oryginał bądź jego uwierzytelniony odpis).

11. Brak zaznaczenia, czy jest to zeznanie czy korekta zeznania podatkowego – czyli każdy kwadracik ma znaczenie

W pozycji 10 części A (PIT-36, i PIT-37) lub w pozycji 6 (PIT-36L, PIT-28) trzeba zaznaczyć właściwy kwadracik w zależności czy składamy zeznanie, czy też korektę już wcześniej złożonego zeznania.

Składając korektę zeznania musimy wypełnić cały formularz od początku, a nie tylko błędnie wypełnione uprzednio pozycje. Trzeba też dołączyć pisemne uzasadnienie przyczyn korekty.

12. Brak prawa małżonków do wspólnego rozliczenia – czyli podatek liniowy, ryczałt i karta mają swoje minusy

Niestety nie można złożyć wspólnego rozliczenia z małżonkiem, który prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym, kartą podatkową, ryczałtem ewidencjonowanym lub podlega podatkowi tonażowemu. Nie ma przy tym znaczenia czy ów małżonek uzyskał dochody z tej działalności, czy też nie. Zakaz wspólnego rozliczenia obowiązuje również gdy małżonek zgłosił zawieszenie działalności.

Natomiast rozliczanie przez małżonka ryczałtem najmu poza działalnością gospodarczą nie wyłącza możliwości wspólnego rozliczenia.

Prawo do wspólnego rozliczenia mają tylko ci małżonkowie, którzy przez cały rozliczany rok podatkowy pozostawali w związku małżeńskim bez ustanowionej intercyzy.

13. Nieuwzględnienie wszystkich dochodów podlegających wykazaniu w zeznaniu – czyli pamiętajmy o drobnych zleceniach ale już nie o wygranej w totka i dochodach z funduszy inwestycyjnych

Oprócz dochodów opodatkowanych ryczałtowo rozliczanych przez płatnika jak np.:

- odsetki bankowe,

- dochody z funduszy inwestycyjnych,

- dywidendy,

- dochody z wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych (np. Lotto),

- nagrody związane ze sprzedażą premiową,

oraz oprócz przychodów zwolnionych w ogóle z podatku , jak np.:

- świadczenia rodzinne i becikowe

- alimenty na dzieci do 25 roku życia,

- diety z tytułu podróży służbowych (do wysokości wynikającej z rozporządzeń),

- wygrane w kasynach, na automatach i w bingo,

pełny katalog przychodów zwolnionych z podatku zawiera art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

– wszystkie inne powinniśmy wykazać w rocznych PIT-ach pod rygorem popełnienia przestępstwa skarbowego zagrożonego co najmniej grzywną

14. Nieprawidłowe odliczanie wydatków na internet – czyli można odliczyć wydatki na korzystanie z sieci tylko w miejscu swego zamieszkania

Możliwość odliczenia od dochodu wydatków (do 760 zł rocznie) z tytułu użytkowania internetu w lokalu (budynku) będącym miejscem zamieszkania podatnika, przysługuje wyłącznie osobie wymienionej na fakturze dokumentującej poniesienie wydatków. Oczywiście na fakturze może widnieć zbiorczo więcej osób i jeżeli wszystkie te osoby ponoszą koszty użytkowania Internetu – każda z nich może skorzystać z odliczenia i każda wtedy ma swój roczny limit 760 zł.

Nie możesz odliczyć wydatków na Internet jeżeli:

- wrzuciłeś je w koszty działalności,

- zostały Ci zwrócone np. przez pracodawcę.

Organy podatkowe pozwalają odliczać wydatki poniesione na bezprzewodowy Internet ale pod warunkiem, że korzystanie z sieci będzie się odbywało w miejscu zamieszkania podatnika.

---

15. Brak załączników – czyli pamiętajmy o PIT/D i PIT/O jeżeli dokonujemy odliczeń

Chcąc skutecznie skorzystać z ulg i odliczeń należy razem z właściwym PIT-em złożyć odpowiedni załącznik oraz zaznaczyć w samym zeznaniu jakie załączniki składamy. Należy to zrobić w części R PIT-36 lub w części J PIT-37.

Gdy razem z PIT-37 składamy np. PIT/D to należy w rubryce 131 PIT-37 wpisać cyfrę „1”, a nie postawić krzyżyk, bowiem wymagana jest tu informacja o ilości złożonych załączników. Jeżeli rozliczamy się wspólnie z małżonkiem i dołączamy PIT/D to powinniśmy także zaznaczyć kto go dołącza.

16. Pomijanie małżonka w załącznikach – czyli wpisz małżonka również do PIT/D i PIT/O

Zdarza się, że osoby rozliczające się wspólnie z małżonkiem i korzystający z odliczeń nie wpisują danych małżonka w załącznikach, w których wykazują odliczenia. Przykładowo jeżeli w częściach B.1. I B.2. (PIT-36 i PIT-37) wpisaliśmy dane nasze i małżonka to, to samo musimy zrobić np. w częściach A.1. I A.2. formularza PIT/D.

Pamiętajmy o kolejności wpisywania małżonków. Przykładowo jeżeli w PIT-37 mąż został wpisany jako „Podatnik” w części B.1. a żona jako „Małżonek” w części B.2., to taką kolejność trzeba zachować w dalszych częściach PIT-37 (zwłaszcza w rubrykach przeznaczonych na podpisy ! – w poz. 138 podpisuje się podatnik, a w poz. 139 małżonek) oraz w załącznikach, pamiętając o tym kto jest „podatnikiem” a kto „małżonkiem”.

17. Nieprawidłowe odliczanie składek – czyli składki na ubezpieczenia społeczne odliczaj od dochodu a zdrowotne od podatku

Składki na ubezpieczenie społeczne należy odliczyć od dochodu, a zdrowotne od podatku - nie odwrotnie. Pamiętajmy, że jeśli odliczamy składki na ubezpieczenia społeczne, to o ich wartość pomniejszamy nasz dochód, a nie podatek. Od podatku odliczamy natomiast składki na ubezpieczenie zdrowotne. Uważajmy zatem, aby nie pomylić ze sobą obu tych kwot, zwłaszcza przenosząc je z informacji PIT-11.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne możemy wyłącznie odliczyć od podatku – nie wolno nam zaliczyć ich do kosztów uzyskania przychodów. W przeciwieństwie zatem do składek na ubezpieczenie społeczne nie mamy możliwości wybrać sposobu uwzględnienia tych składek w zeznaniu rocznym.

Polecamy: Kiedy można rozliczyć się wspólnie z małżonkiem

Nie możemy odliczyć w bieżącym zeznaniu składek zapłaconych w latach poprzednich, a nieodliczonych w zeznaniach składanych za te lata z powodu zbyt niskiego dochodu bądź podatku. „Przeniesienie” nadwyżki do odliczenia w bieżącym zeznaniu jest niedopuszczalne. Zapłacona, a nieodliczona w danym roku kwota składek przepada nam bowiem bezpowrotnie.

Odliczając składki na ubezpieczenie społeczne w więcej niż jednym zeznaniu rocznym uważajmy, żeby tej samej kwoty składek nie odliczyć dwukrotnie.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.;

2. Ustawa z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne – Dz. U. z 1998 r. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.;

3. Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa – tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.;

4. Ustawa z 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy – tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 z późn. zm.;

5. Ustawa z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników – tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681 z poźn. zm.;

Anna Welsyng
radca prawny, doradca podatkowy
kancelaria www.welsyng.pl

Krzysztof Wieluński
ekspert podatkowy

Paweł Huczko
prawnik