Ulga odsetkowa (tylko na zasadzie praw nabytych) - PIT 2009

Ulga polega na odliczeniu od podstawy obliczenia podatku faktycznie poniesionych w roku podatkowym wydatków na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego podatnikowi mieszkającemu w Polsce na sfinansowanie inwestycji (na terenie Polski) mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.

Ulgą objęte są następujące cele:
• budowa budynku mieszkalnego
• wniesienie wkładu budowlanego lub mieszkaniowego do spółdzielni mieszkaniowej na nabycie prawa do nowo budowanego budynku mieszkalnego albo lokalu mieszkalnego w takim budynku
• zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej,
• nadbudowa lub rozbudowa budynku na cele mieszkalne lub przebudowa (przystosowanie) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstanie samodzielne mieszkanie spełniające wymagania określone w przepisach prawa budowlanego.

Polecamy: Podatki 2011

W wyniku nowelizacji ustawy o PIT z 6 listopada 2008 r. rozszerzono zakres ulgi odsetkowej o możliwość odliczania nie tylko odsetek od kredytów (pożyczek) mieszkaniowych, ale również od tzw. kredytów refinansowych, tj.:
- od kredytów zaciągniętych na spłatę kredytów (pożyczek) mieszkaniowych
- od każdego kolejnego kredytu (pożyczki) zaciągniętego na spłatę kredytu mieszkaniowego bądź kredytu zaciągniętego na spłatę takiego kredytu mieszkaniowego.

Jeśli zaciągnięty przez podatnika kredyt jest kredytem nie tylko na cel mieszkaniowy bądź ma służyć nie tylko refinansowaniu kredytu mieszkaniowego, ale także spłacie innych zobowiązań kredytowych (pożyczkowych) - czyli ma charakter kredytu konsolidacyjnego – to odliczeniu w ramach ulgi odsetkowej podlegają tylko odsetki od tej części tego kredytu (pożyczki), która proporcjonalnie przypada na spłatę kredytu zaciągniętego na cel mieszkaniowy bądź na refinansowanie takiego kredytu.

Ulga ma szereg poważnych ograniczeń. Przykładowo nie mogą z niej korzystać osoby, które zaciągnęły kredyt na nabycie mieszkania lub domu na rynku wtórnym.

Nie cała wartość kredytu hipotecznego i odsetek od niego podlega uldze odsetkowej – odliczyć od podstawy można tylko odsetki w ramach limitu. W poprzednich latach była to kwota 189 000 zł kredytu. Dla zeznań za 2008 r. limit został podniesiony do 212 870 zł. Dla zeznań za 2009 r. odliczeniu podlegają odsetki od kwoty kredytu na cele mieszkaniowe nie większej niż 243 460 zł.

Obecnie największa kontrowersja związana z ulgą odsetkową dotyczy tego, że ten ostatni wyższy limit mogą stosować tylko podatnicy, którzy rozpoczną korzystanie z ulgi odsetkowej w zeznaniu rocznym za 2009 r.

Osoby, które rozpoczęły korzystanie z ulgi odsetkowej w 2006 r. w dalszym ciągu odliczają odsetki na podstawie limitu 189 000 zł a nie 243 460 zł. Taką interpretację stosują obecnie organy podatkowe. Jest ona niekorzystna dla podatników, ale popiera ją większość ekspertów podatkowych. Zmiana tej interpretacji byłaby zaskoczeniem i zależy od wydania korzystnych dla podatników wyroków przez WSA i NSA.

Jeżeli podatnik po raz pierwszy będzie korzystał z ulgi odsetkowej w zeznaniu za 2009 r. musi wypełnić PIT-2K i dołączyć go do zeznania rocznego. Wykaże w nim m.in. wysokość wydatków udokumentowanych fakturami wystawionymi przez podatników podatku VAT niekorzystających ze zwolnienia od tego podatku.

Polecamy: Najczęstsze błędy w PIT-ach

Pomimo prawidłowego nabycia prawa do ulgi odsetkowej (zaciągnięcie kredytu mieszkaniowego najpóźniej w 2006 r.) może się zdarzyć, że osoby, które zaciągnęły kredyt na cele mieszkaniowe nie będą z niej korzystać w zeznaniu za 2009 r. Warunkiem skorzystania z ulgi jest bowiem zakończenie inwestycji mieszkaniowej. Czas na wybudowanie np. domu nie jest jednak nieograniczony.

Aby zachować prawo do ulgi inwestycja finansowana z kredytu musi zostać zakończona w odpowiednim terminie. Np. wybudowanie domu musi zostać zakończenie przed upływem trzech lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zgodnie z prawem budowlanym uzyskano pozwolenie na jego budowę.

Podatnicy, którzy zaciągnęli kredyt na zasadach określonych w ustawie o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania, nie mają prawa do korzystania z ulgi odsetkowej. Wykluczone jest jednoczesne korzystanie z obu tych ulg.

Korzystając z ulgi odsetkowej należy zwrócić szczególną uwagę na następujące okoliczności:

1. Podatnik lub (co jest szczególnie niebezpieczną pułapką) jego małżonek nie mógł w przeszłości korzystać lub obecnie nie korzysta z odliczenia od dochodu (przychodu) lub podatku wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe(czyli z tzw. dużej ulgi budowlanej), przeznaczonych np. na zakup gruntu lub odpłatne przeniesienie prawa wieczystego użytkowania gruntu pod budowę budynku mieszkalnego czy budowę budynku mieszkalnego;

Warto jednak wiedzieć, że z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 28 lutego 2007 r. (sygn. akt III SA/Wa 4001/06) wynika, że w przypadku gdy podatnik korzystający z ulgi odsetkowej zawrze w trakcie roku podatkowego małżeństwo z osobą korzystającą (obecnie bądź w przeszłości) z dużej ulgi budowlanej, to rozliczając się za ten rok podatkowy może on dokonać odliczenia z tytułu tej ulgi proporcjonalnie - za okres do chwili zawarcia małżeństwa. Po jego zawarciu następuje utrata prawa do odliczeń.

W uzasadnieniu do wyroku WSA stwierdził bowiem, że:
w świetle art. 26b u.p.d.o.f. brak jest podstaw prawnych do skorzystania przez Skarżącą po dniu zawarcia związku małżeńskiego z odliczenia spłaty odsetek od kredytu zaciągniętego na sfinansowanie inwestycji mieszkaniowej. W tym przypadku przepisy u.p.d.of. nie przewidują możliwości kontynuacji odliczenia po zawarciu związku małżeńskiego na zasadzie praw nabytych. Z chwilą zawarcia przez Skarżącą związku małżeńskiego z osobą, która korzystała wcześniej z odliczenia wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe, wystąpiła negatywna przesłanka, uniemożliwiająca kontynuowanie przez Skarżącą prawa do odliczenia spłaty odsetek od kredytu zaciągniętego na sfinansowanie inwestycji mieszkaniowej. Treść powołanych przepisów jest oczywista i nie pozostawia żadnych wątpliwości w tym zakresie. Wojewódzki Sąd Administracyjny podziela przy tym pogląd wyrażony w zaskarżonej decyzji, że w świetle art. 26b u.p.d.o.f. Skarżącej przysługuje odliczenie od podstawy opodatkowania za 2004 r. kwoty spłaconych odsetek do momentu zawarcia związku małżeńskiego

2. Odliczeniu nie podlegają odsetki od kredytów:

- udzielanych ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego towarzystwom budownictwa społecznego oraz spółdzielniom mieszkaniowym na przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlane mające na celu budowę mieszkań na wynajem oraz udostępnianie lokalu mieszkalnego na zasadach spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na podstawie przepisów o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego;

- udzielanych przez kasy mieszkaniowe na zasadach określonych w przepisach o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego,

- wykorzystanych na nabycie gruntu lub prawa wieczystego użytkowania gruntu w związku z inwestycją mającą na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych na jeden z ww. celów; w przypadku wykorzystania kredytu na cele mieszkaniowe objęte ulgą oraz na nabycie gruntu albo prawa wieczystego użytkowania gruntu odliczeniu nie podlegają odsetki od części kredytu ustalonej w takiej proporcji, w jakiej pozostają wydatki na nabycie gruntu albo prawa wieczystego użytkowania gruntu w łącznych wydatkach poniesionych w związku z tą inwestycją.

- udzielanych na usuwanie skutków powodzi na zasadach określonych w przepisach o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na usuwanie skutków powodzi,

- objętych wykupem odsetek ze środków z budżetu państwa na zasadach określonych w przepisach o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych.

3. Miejsce parkingowe to nie cel mieszkaniowy. Kupując nowe mieszkanie „w pakiecie” nabywa się często również prawo do miejsca parkingowego. Organy podatkowe stosją na stanowisku, że parking nie realizuje „celów mieszkaniowych”. Odsetki od tej części kredytu, która posłużyła na nabycie miejsca parkingowego, są uznawane przez urzędy skarbowe za niepodlegające odliczeniu w ramach ulgi odsetkowej.

4. Limit kredytu - 243 460 zł (ew. 212 870 zł lub 189 000 zł) - i w konsekwencji wartość odsetek przypisana do tej kwoty, dotyczy odsetek zapłaconych łącznie przez oboje małżonków. Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu - odliczeń dokonuje się, zgodnie z wnioskami zawartymi w zeznaniach rocznych, bądź od dochodu każdego z małżonków, w proporcji wskazanej we wniosku, bądź od dochodu jednego z małżonków.

5. Odsetki zapłacone przed rokiem podatkowym, w którym została zakończona dana inwestycja mieszkaniowa, mogą być odliczone od podstawy obliczenia podatku za rok podatkowy, w którym podatnik po raz pierwszy odlicza odsetki. Np. podatnik wybudował dom w 2009 r., a kredyt zaciągnął w 2006 r. - odsetki zapłacone w latach 2006-2009 można odliczyć w zeznaniu za 2009 r.;

6. Podlegające odliczeniu odsetki zapłacone przed rokiem podatkowym, w którym została zakończona inwestycja mieszkaniowa mogą być odliczone od podstawy obliczenia podatku również w roku podatkowym bezpośrednio następującym po roku, w którym podatnik po raz pierwszy odliczył odsetki

W tym jednak przypadku odliczeniu podlega wyłącznie różnica między sumą odsetek przypadających do odliczenia a kwotą odsetek faktycznie odliczonych w roku, w którym podatnik dokonał pierwszego odliczenia. Np. podatnik wybudował dom w 2007 r., a kredyt zaciągnął w 2006 r. - odsetek zapłaconych w 2006 r. nie udało mu się odliczyć w zeznaniu za 2007 r. z uwagi na zbyt małe dochody. Nieodliczone odsetki można jeszcze odliczyć w zeznaniu za 2008 r.;

7. Wprowadzone  nowelizacją ustawy o PIT z 6 listopada 2008 r. zasady odliczania odsetek od kredytów refinansowych są następujące:

Odsetki od kredytów (pożyczek) refinansowych zapłacone w latach 2002-2007 w związku z inwestycją mającą na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych podatnika, zakończoną przed 1 stycznia 2008 r. podlegają odliczeniu na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r. od dochodu (przychodu) uzyskanego w roku 2008 lub 2009.

Do odliczenia tych wydatków nie mają zastosowania zasady określone w art. 26b ust. 5-7 ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r., czyli:
- nie ma zastosowania reguła, że odliczenia odsetek dokonuje się najwcześniej za rok podatkowy, w którym została zakończona dana inwestycja
- nie ma zastosowania reguła, że odsetki zapłacone przed rokiem, w którym została zakończona dana inwestycja , mogą być odliczone od podstawy obliczenia podatku za rok podatkowy, w którym podatnik po raz pierwszy odlicza odsetki.
- nie ma zastosowania reguła, że odsetki zapłacone przed rokiem, w którym została zakończona dana inwestycja mogą być odliczone od podstawy obliczenia podatku również w roku podatkowym bezpośrednio następującym po roku, w którym podatnik po raz pierwszy odliczył odsetki; w tym przypadku odliczeniu podlega wyłącznie różnica między sumą odsetek przypadających do odliczenia a kwotą odsetek faktycznie odliczonych w roku, w którym podatnik dokonał pierwszego odliczenia.

Opisane wyżej zasady dotyczące odliczania odsetek od kredytów refinansowych oraz konsolidacyjnych dotyczą również kredytów (pożyczek) zaciągniętych w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, mających siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Podstawa prawna: Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 (tekst jednolity) ze zmianami.