Firmy transportowe mogą zaliczać do kosztów wartość diet z tytułu podróży służbowych - Minister Finansów podzielił stanowisko NSA

Zgodnie z przepisem art. 23 ust. 1 pkt 52 ustawy o PIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wartości diet z tytułu podróży służbowych osób prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących - w części przekraczającej wysokość diet przysługujących pracownikom, określoną w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra. 

Chodzi tu o rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1990 ze zmianami). To bowiem jedyne rozporządzenie określa wysokość oraz warunki ustalania należności z tytułu podróży służbowej odbywanej na obszarze kraju. I nie ma w tym przypadku znaczenia fakt, że rozporządzenie dotyczy pracowników sfery budżetowej.

Przez lata fiskus twierdził konsekwentnie, że realizowanie zasadniczego przedmiotu działalności podatnika jaką jest świadczenie usług transportowych nie jest podróżą służbową. Dlatego też przedsiębiorcy prowadzący firmy transportowe nie powinni wg tej interpretacji zaliczać do kosztów wartości diet z tytułu podróży służbowych.

Również raczej konsekwentnie NSA i pozostałe sądy administracyjne twierdziły, że podróż służbowa jest wykonywaniem przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą zadań firmy poza jej siedzibą. Skoro przedmiotem działalności podatnika jest świadczenie usług transportowych, to do jego zadań należą właśnie w zdecydowanej większości podróże służbowe.

Dlatego zdaniem NSA stanowisko, że realizowanie zasadniczego przedmiotu działalności podatnika jaką jest świadczenie usług transportowych nie jest podróżą służbową jest nieuprawnione i dyskryminuje tę grupę osób prowadzącą działalność gospodarczą. Tym bardziej, że ustawodawca w art. 23 ust. 1 pkt 52 ustawy o PIT nie ograniczył kręgu osób ze względu na rodzaj prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Ustawodawca nie rozróżnił też wyjazdu służbowego w celu dostarczenia towarów kontrahentowi i wyjazdu służbowego w celu omówienia warunków świadczenia usług.

W sukurs przyszedł Ministerstwu Finansów nieoczekiwanie Sąd Najwyższy, który w dniu 19 listopada 2008 r. (i to w składzie 7 sędziów) podjął uchwałę, sygn. akt II PZP 11/08, w której wskazał, iż „Kierowca transportu międzynarodowego odbywający podróże w ramach wykonywania umówionej pracy i na określonym w umowie obszarze jako miejsce świadczenia pracy nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 77⁵ § 1 k.p.”.
Ponadto Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały stwierdził m.in., iż „wykonywaniem zadania służbowego w rozumieniu art. 77⁵ § 1 k.p. nie jest wykonywanie pracy określonego rodzaju, wynikającej z charakteru zatrudnienia. Ta bowiem nigdy nie jest incydentalna”.
Zdaniem składu orzekającego „z przepisu tego wynika bowiem wprost, że podróż służbowa ma charakter incydentalny (…). Nie jest zatem podróżą służbową wykonywanie pracy (zadań) w różnych miejscowościach, gdy przedmiotem zobowiązania pracownika jest stałe wykonywanie pracy (zadań) w tych miejscowościach”.