Nieodpłatne świadczenia wspólników spółek osobowych

Nieodpłatne świadczenia wspólników spółek osobowych – wątpliwości:

Podatnikami w podatku dochodowym od osób fizycznych są wspólnicy spółek osobowych, a nie spółki osobowe jako takie. Wspólnicy ci oraz członkowie ich rodzin dokonują szeregu nieodpłatnych świadczeń na rzecz tych spółek (m.in. udzielają nieoprocentowanych pożyczek, użyczają składniki prywatnego majątku czy też przekazują darowizny).

Dotychczas w odniesieniu do nich organy podatkowe prezentowały pogląd zgodny z zaprezentowanym przez Ministra Finansów w piśmie z dnia 4 kwietnia 2002 r., nr PB4/AK-031-23/02 opublikowanym w Biuletynie Skarbowym nr 3 z 2002 r. z którego wynika, że: "(…) jeżeli wspólnik spółki osobowej wykonuje świadczenie na rzecz tej spółki, to  z podatkowego punktu widzenia jest to świadczenie »dla siebie samego« w takim zakresie, w jakim »przychody i koszty spółki osobowej« stanowią jego przychody i jego koszty. Jeżeli więc takie świadczenia są (…) nieodpłatne, u tego wspólnika nie wystąpi ani przychód, ani koszt. Jednocześnie, w takim przypadku, nie będzie można mówić o uzyskaniu ani przez spółkę osobową, ani przez tego wspólnika przychodu »z tytułu otrzymanych nieodpłatnych świadczeń«, bowiem spółka nie jest podatnikiem podatku dochodowego, a wspólnik - w sensie podatkowym - »świadczył samemu sobie«. Nie wyklucza to faktu, że tego rodzaju świadczenie może stanowić przychód pozostałych wspólników takiej spółki".

Tymczasem 1 marca 2013 r. NSA wydał wyrok (II FSK 2980/12), w którym stwierdził, że "(…) upatrywanie w umowie wspólnika ze spółką osobową kontraktowania z samym sobą jest nietrafne, gdyż pomija prawną, korporacyjną i majątkową, odrębność spółki osobowej od podmiotów posiadających w niej udziały. (…) Na mocy art. 8 ust. 1 u.p.d.o.f. przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną określa się proporcjonalnie do prawa wspólnika do udziału w zysku. Wielkość przychodów wspólnika zależy zatem od wielkości przychodów spółki; innymi słowy - aby określić wielkość przychodów, które przypadają na wspólnika (…), trzeba najpierw określić wielkość przychodów spółki. (…) Skoro zaciągnięcie nieoprocentowanej pożyczki umożliwia nieodpłatne korzystanie z cudzego kapitału, stanowi nieodpłatne świadczenie będące przychodem spółki (zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 8 updof - przyp. red.), a w konsekwencji - także przychodem (w odpowiedniej proporcji) wspólników tej spółki, także wspólnika udzielającego pożyczki. Ze względu na wynikającą z art. 8 ust. 1 u.p.d.o.f. metodę określania przypadającego na wspólnika przychodu z udziału w spółce, wyłączenie wartości takiego nieodpłatnego świadczenia z części przychodu przypadającego na wspólnika udzielającego nieoprocentowanej pożyczki jest niemożliwe wobec braku ku temu podstaw normatywnych".

Natomiast w wyroku II FSK 1019/11 z dnia 8 stycznia 2013 r. dotyczącym darowizny przekazanej przez syna na rzecz spółki osobowej, w której wspólnikami byli jego rodzice, NSA rozstrzygnął, że: „(…)Spółki osobowe na mocy art. 8 k.s.h. mogą być podmiotem stosunku prawnego – tym samym to spółka osobowa, a nie jej wspólnicy nabywają nieodpłatne świadczenie. Słusznie zatem zauważył sąd pierwszej instancji, że w sprawie nie mógł mieć zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 125 u.p.d.o.f., jako że spółka nie może otrzymać nieodpłatnego świadczenia od osób zaliczanych do I i II grupy podatkowej. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego prawidłowo uznano, że do opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego miałby zastosowanie art. 14 ust. 2 pkt 8 u.p.d.o.f., ponieważ to spółka osobowa nabyłaby nieodpłatne świadczenie, a nie jej wspólnicy. Nie można przyjąć – jak podnosi Skarżąca – że przysporzenie z tytułu darowizny powstaje u wspólników, a nie spółki osobowej, ponieważ na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie istnieje pojęcie przychodu spółki osobowej.(…)”

Wobec powyższych orzeczeń sądowych powstały wątpliwości, czy w omawianej kwestii obowiązującym nadal jest stanowisko przedstawione w ministerialnym piśmie nr PB4/AK-031-23/02?

Czy w przypadku nieodpłatnych świadczeń dokonywanych na rzecz spółek osobowych należy przyjąć, że świadczenie uzyskuje spółka, a zatem należy przychód powstały z tego tytułu ustalić u wszystkich wspólników, w tym również u wspólnika - świadczeniodawcy?

Czy w przypadku nieodpłatnego świadczenia wspólnika spółki osobowej lub członka rodziny wspólnika na rzecz tej spółki do wspólników będzie miało zastosowanie zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT - a jeżeli tak, to czy je zastosować również w odniesieniu do wspólnika - świadczeniodawcy?

Podróże służbowe 2013 / 2014

Zwrot VAT za materiały budowlane 2014

Odpowiedź Ministerstwa Finansów (Departament Podatków Dochodowych):

Aktualna pozostaje interpretacja Ministra Finansów wydana w dniu 4 kwietnia 2002 r., Nr PB4/AK-031-23/02, w zakresie świadczeń wspólników na rzecz spółek, w której stwierdzono, iż „(...) jeżeli wspólnik spółki osobowej wykonuje świadczenie na rzecz tej spółki, to z podatkowego punktu widzenia jest to świadczenie "dla siebie samego" w takim zakresie, w jakim "przychody i koszty spółki osobowej" stanowią jego przychody i jego koszty. Jeżeli więc takie świadczenia są odpłatne, to u takiego wspólnika przychody równe są jego kosztom, jeżeli zaś wspomniane świadczenia są nieodpłatne, u tego wspólnika nie wystąpi ani przychód, ani koszt.

---

Jednocześnie, w takim przypadku, nie będzie można mówić o uzyskaniu ani przez spółkę osobową, ani przez tego wspólnika przychodu "z tytułu otrzymanych nieodpłatnych świadczeń", bowiem spółka nie jest podatnikiem podatku dochodowego, a wspólnik – w sensie podatkowym – "świadczył samemu sobie". Nie wyklucza to faktu, że tego rodzaju świadczenie może stanowić przychód pozostałych wspólników takiej spółki.”

Niezależnie od powyższego Departament Podatków Dochodowych uprzejmie zauważa, że ostateczna ocena, czy u wspólnika spółki osobowej powstanie przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń, może być dokonana w konkretnym stanie faktycznym.