Czy właściciel lokaty jednodniowej, przy jej likwidacji, musi zapłacić podatek?

Przepis art. 30 a) ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), zwanej dalej ustawą o PIT, przewiduje, że  od uzyskanych dochodów (przychodów) z odsetek (lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, prowadzonych przez podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą) pobiera się 19 % zryczałtowany podatek dochodowy (tzw. podatek Belki).

Ryczałtowe rozliczenie oznacza m.in., że nie uwzględnia się przy obliczaniu podatku kosztów uzyskania przychodu. Przychody (dochody) wymienione art. 30 i podatkowe w formie ryczałtu, nie są łączone z dochodami innego rodzaju, które opodatkowane są według skali podatkowej.

Skutkuje to tym, że nie należy wykazywać ich w rocznym zeznaniu podatkowym. Naczelny Sąd  Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 11 stycznia 2001 (I SA/Łd 2048/98) orzekł, że w razie uznania określonego dochodu (przychodu) za wymieniony w art. 30 ust. 1 updof (ryczałtowe opodatkowanie), nie może być on ujmowany w rocznym zeznaniu podatkowym.

Dochody (przychody) te nie są łączone z dochodami, od których podatek odprowadza się na zasadach ogólnych opisanych w art. 27 ustawy. W związku z tym 19 % podatek płaci się  każdorazowo.

Również nie stosuje się art. 45 ust. 3b ustawy o PIT, który zakłada, że podatnik w zeznaniu rocznym wykazuje należny podatek dochodowy (o którym mowa w art. 29-30a), jeżeli podatek ten nie został pobrany przez płatnika (w tym wypadku bank). Podatnik (właściciel lokaty) nie musi samodzielnie wykazywać i odprowadzać tego podatku.

Opodatkowanie lokat z jednodniową kapitalizacją – stanowisko Ministerstwa Finansów

Jest to podatek od zysków kapitałowych. Zysk pochodzący z lokaty jest automatycznie pomniejszany o 19 % podatek. Powoduje to, że bank przelewa klientowi na rachunek zysk, ale dopiero po pomniejszeniu o wysokość podatku.

W rocznym zeznaniu podatkowym nie uwzględnia się zysków, które pochodzą z lokaty, ponieważ już raz dokonano pobrania podatku od tej lokaty.

Lokata jednodniowa

Lokata jednodniowa skonstruowana jest w ten sposób, że odsetki od niej odprowadzane są każdego dnia. Dzięki temu ich jednorazowa wysokość jest niewielka.

Jeżeli wysokość odsetek nie przekroczy kwoty 2,49 zł, to wysokość podatku naliczonego od tej sumy będzie niższa niż 0,5 gr (2,49 zł x 19% = 0,4731 zł).

Jednocześnie należy wziąć się pod uwagę treść art. art. 63 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r.- Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), zwanej dalej ordynacją. Stosuje się go także do przepisów ustawy o PIT, ponieważ ona sama nie zawiera szczególnych regulacji w tym zakresie.

Przepis art. 63 § 1 zakłada, że podstawy opodatkowania (kwoty podatków, odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, oprocentowanie nadpłat oraz wynagrodzenia przysługujące płatnikom i inkasentom) zaokrągla się do pełnych złotych. Następuje to w taki sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.

W przypadku, gdy podatek naliczony wnosi 0,475 zł, to zaokrąglany jest w dół- do zera. Jeśli  podatek byłby wyższy niż 0,5 zł to zaokrąglenie nastąpiło by w górę- do 1 zł. Mechanizm ten powoduje, że bank- jako płatnik- nie ma obowiązku odprowadzania od tych kwot podatku.

L. Etel i P. Pietrasz w artykule pt.: ”Wykładnia Ministerstwa Finansów dotycząca zasad zaokrągleń jest niezgodna z Konstytucją” wskazali, że zaokrągleniu podlega kwota podatku, a nie jego rat. Podatnik lub organ podatkowy najpierw powinien zatem zaokrąglić kwotę podatku do pełnych złotych, a następnie ustalić proporcjonalne raty. Inne zasady zaokrąglania stosuje się w podatku od środków transportowych, gdzie zaokrągleniu nie podlega kwota podatku, a jedynie każda z rat.

Zapłata podatku przy likwidacji lokaty jednodniowej

Opisane powyżej regulacje mają zastosowanie także w wypadku likwidacji lokaty przez klienta banku. Płatnikiem podatku odzysków kapitałowych jest bowiem bank. To  na banku ciąży obowiązek naliczenia, odprowadzenia i wpłacenia do urzędu skarbowego naliczonego podatku.

Mimo że w opisywanej sytuacji bank jest zwolniony od uiszczenia 19 % podatku, to obowiązek ten nie przejdzie na właściciela lokaty. Nie musi on odprowadzać podatku  w chwili likwidacji lokaty, ani w przeszłości.

Zmiana przepisów

Zjawisko unikania płacenia podatku Belki skłoniło Ministerstwo Finansów do podjęcia zmian w regulacjach podatkowych. Celem już uchwalonego rozwiązania jest uszczelnienie systemu podatkowego.

Przedmiotowa nowelizacja ordynacji podatkowej znajduje się w art. 4 ustawy z 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291, poz. 1707 z 30 grudnia 2011 r.). Nowelizacja ta wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od publikacji - czyli od 31 marca 2012 r.

Zmiana dotyczy sposobu zaokrąglania w naliczaniu podatku od zysków niektórych przychodów z kapitałów pieniężnych. Polegać na tym, że  naliczony podatek od zysków z lokat będzie teraz podlegać zaokrągleniu - do 1 grosza, a nie jak wcześniej - do 1 zł.

Podatek będzie pobierany od wszystkich lokat (także dotyczyć to będzie lokat z dzienną kapitalizacją odsetek) jednakowo.

Podatek Belki od każdego grosza odsetek

Źródło: indywidualna interpretacja podatkowa Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 8 listopada 2011 r. (nr IPTPB2/415-494/11-2/AKr).