Czy do przychodów z tantiem można zastosować 50-proc. koszty

Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w zakresie tłumaczeń z języka angielskiego otrzymuje z tytułu przetłumaczonych i rozpowszechnianych dalej dzieł tantiemy. Wystąpił on do organu podatkowego o interpretację, czy uzyskiwane z nich wpływy może ujmować jako dochody z praw autorskich oraz zastosować podwyższone 50-proc. koszty uzyskania przychodu.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83, ze zm.) przeróbka cudzego utworu, a zwłaszcza jego tłumaczenie podlega ochronie prawa autorskiego. Twórcy mogą stosować w ramach uzyskiwanych z nich przychodów 50% podwyższone koszty uzyskania przychodu, o czym stwierdza art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 1991 nr 80, poz. 350, ze zm.). Natomiast, jak wynika z treści art. 22 ust. 12 pkt 3 tej ustawy, te 50% koszty nie mają zastosowania do przychodów uzyskiwanych z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Przychody z tantiem

Prowadzący działalność tłumaczeniową oraz nauczania języka angielskiego przedsiębiorca po przetłumaczeniu książki, zgodnie z zawartym z wydawnictwem kontraktem, otrzymuje wynagrodzenie od sprzedanych egzemplarzy książki, należne mu z tytułu udzielonej wydawnictwu licencji. Zastrzegł sobie również prawo do udzielania takiej licencji na wykorzystanie jego dzieła także przez inne podmioty. Otrzymywane tantiemy rozlicza w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

Przedsiębiorca wystąpił do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o potwierdzenie, że uzyskiwane tantiemy może rozliczać także poza prowadzoną działalnością, jako osiągane z praw autorskich, i jednocześnie zastosować wyższe, 50% koszty uzyskania przychodu. Twórca powołał się na ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, a dokładnie na art. 18 tej ustawy, który stanowi, że przychodem z praw majątkowych są w szczególności wpływy z praw autorskich i pokrewnych, a więc i obejmujące sprzedaż tych praw. A przepis art. 22 ust. 9 pkt 3 ww. ustawy stwierdza wyraźnie, że koszty uzyskania przez twórców przychodów ze źródeł, jakimi są prawa autorskie lub rozporządzania tymi prawami, ustala się w wysokości 50% uzyskanego przychodu, przy pomniejszeniu go o potrącone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz składki na ubezpieczenia chorobowe.

Organ miał inne zdanie

Dyrektor KIS uznał stanowisko twórcy za nieprawidłowe. Stwierdził, że uzyskiwane przez niego przychody z tantiem należy przypisać do pozarolniczej działalności gospodarczej, co wyklucza możliwość rozliczania ich poza działalnością gospodarczą i jednocześnie pozbawia możliwości skorzystania z 50% kosztów uzyskania przychodów. Jak zawarł w swej interpretacji organ:

„…przychody Wnioskodawcy z tytułu tantiem uzyskanych w związku z dziełami stworzonymi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, stanowią przychody określone w art. 14 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, tj. przychody ze źródła pozarolnicza działalność gospodarcza. W konsekwencji do przychodów tych nie mogą mieć zastosowania 50-procentowe koszty uzyskania przychodów” (interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 27 stycznia 2020 r., sygn. 0115-KDWT.4011.19.2019.2.WM).

Tantiemy to przychód z praw majątkowych

Tylko że przepis art. 14 ust. 1 ustawy o PIT jako przychód z działalności pozarolniczej kwalifikuje „kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane”. Trudno zgodzić się z fiskusem, że taka definicja bardziej odpowiada definicji przychodów uzyskiwanych z będących efektem realizacji praw majątkowych tantiem. Przepis art. 18 ustawy o PIT stwierdza bowiem, że przychodem ze źródła: prawa majątkowe są w szczególności przychody z praw autorskich, a jak stanowi art. 86 ust. 3 Prawa autorskiego (Dz.U. 1994 nr 24, poz. 83, ze zm.), do praw autorskich zaliczają się tantiemy, czyli wynagrodzenie przysługujące twórcy z tytułu ponownego wykorzystania, wprowadzonego już do obrotu dzieła jego autorstwa.

Co więcej, inny organ podatkowy już w 2013 r. wyraźnie wytłumaczył podatnikowi, że nie może on traktować tantiem za przychód z prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, bo:

„…uzyskanie tantiem wykonawczych mieści się w zakresie źródła przychodów z praw majątkowych (…) i z tego względu nie jest to przychód z działalności gospodarczej (…) jeśli dane przychody mogą być zaliczone do źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1, 2 i 4-9 cyt. ustawy, to nie są one zaliczane do przychodów z działalności gospodarczej” (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 2 grudnia 2013 r., sygn. ILPB1/415-996/13-4/AP).

Organy interpretują prawo tak, jak im wygodniej

Jak widać, gdy w grę wchodzi walka o pieniądze, które fiskus może zatrzymać, podatnicy często zderzają się z niekorzystnymi, a nawet – wydawać by się mogło – nielogicznymi, sprzecznymi ze sobą interpretacjami organów, które robią wszystko, by kasa Skarbu Państwa pęczniała. Gdy podatnik chciał rozliczać przychody z tantiem w działalności gospodarczej, fiskus uznał, że są to przychody z praw majątkowych (sygn. ILPB1/415-996/13-4/AP), a gdy poza nią, celem skorzystania z 50% kosztów ich uzyskania, organ podatkowy stwierdził, że jest inaczej (sygn. 0115-KDWT.4011.19.2019.2.WM).

Polecamy: Tarcza antykryzysowa – Podatki i prawo gospodarcze. Pakiet 5 ebooków

Podatnikom pozostaje przystać na niekorzystną dla nich, dokonaną przez organy interpretację przepisów lub podejmować walkę o ochronę swojego majątku. I walkę tę podejmują skutecznie, najczęściej z pomocą kancelarii prawnych, specjalizujących się w sporach z organami podatkowymi. Jak wynika z opublikowanego 2 stycznia 2019 r. raportu Najwyższej Izby Kontroli, w objętym raportem okresie I kwartału 2018 r. sądy administracyjne uchyliły aż 55% interpretacji indywidualnych wydanych przez organy podatkowe. 130 z tych interpretacji uznano za rozbieżne. Dlatego może też dziwić, że artyści, twórcy coraz częściej przenoszą, możliwą do przeniesienia, część swojej działalności za granicę, a nawet całkowicie zmieniają rezydencję podatkową.

radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec