Ulga rehabilitacyjna – wydatki poniesione z tytułu opieki pielęgniarskiej

Uwagi ogólne

Od podstawy opodatkowania można odliczyć kwoty wydatków na cele rehabilitacyjne, ponoszone przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne, w tym także wydatki poniesione na opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa.

Ustawa o PIT uściśla, iż odliczeniu podlegają wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Ma to charakter związany bardziej z nazewnictwem, niż z definiowaniem wydatków podlegających odliczeniu. W związku z powyższym próbując ująć owe pojęcie ustawodawca posiłkował się obszernym wyliczeniem o charakterze enumeratywnym, określając jakiego rodzaju wydatki podlegają odliczeniu. Przepisy te zostały, w zasadzie bez zmian merytorycznych, przeniesione z dniem 1 stycznia 2001 r. do ustawy z uchylonego jednocześnie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 marca 1995 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 35, poz. 173 z późn. zm.).

Opieka pielęgniarska

Ustawa nie definiuje w żaden sposób pojęcia opieki pielęgniarskiej. Znaczenia tego sformułowania należy poszukiwać poza materią ustawową. Według WHO (1956 r.) pielęgnowanie to sprawowanie opieki nad chorym oraz zapobieganie chorobom i umacnianie zdrowia. Międzynarodowa Rada Pielęgniarek od 1966 roku posługuje się natomiast definicją zaproponowaną przez Virginię Henderson, która określa pielęgnowanie jako pomaganie człowiekowi również zdrowemu, przy wykonywaniu czynności istotnych dla utrzymania czy uzyskania jego zdrowia, a także dla zapewnienia godnej śmierci.

Opieka pielęgniarska wspomniana w ustawie podatkowej obejmuje tylko opiekę świadczoną w domu, tylko wobec osób chorych przewlekle oraz obłożnie. Znaczenie ma sam faktyczny, pielęgniarski charakter opieki, co oznacza iż opieka ta nie musi być świadczona przez wykwalifikowany personel, posiadający wykształcenie pielęgniarskie.

Usługi opiekuńcze

Ustawodawca nie określił w przepisach ustawy o podatku dochodowym, jakie czynności mieszczą się w pojęciu "usług opiekuńczych". W tym zakresie należy posiłkować się przepisami z innych dziedzin prawa szczegółowo charakteryzujących tego rodzaju usługi. W przypadku usług opiekuńczych przepisami tymi mogą być regulacje zawarte w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 175 poz. 1362 z późn. zm.), podającymi następującą definicję: „usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem (art. 50 ust. 3 ww. ustawy).

W § 2 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. z 2005 r. Nr 189 poz. 1598 z późn. zm.) określono bardzo szeroko zakres czynności kwalifikowany do usług opiekuńczych. Zalicza się do nich m.in.:

1. uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, w tym zwłaszcza:

a. kształtowanie umiejętności zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i umiejętności społecznego funkcjonowania, motywowanie do aktywności, leczenia i rehabilitacji, prowadzenie treningów umiejętności samoobsługi i umiejętności społecznych oraz wspieranie, także w formie asystowania w codziennych czynnościach życiowych, w szczególności takich jak:

- samoobsługa, zwłaszcza wykonywanie czynności gospodarczych i porządkowych, w tym umiejętność utrzymania i prowadzenia domu,

- dbałość o higienę i wygląd,

- utrzymywanie kontaktów z domownikami, rówieśnikami, w miejscu nauki i pracy oraz ze społecznością lokalną,

- wspólne organizowanie i spędzanie czasu wolnego,

- korzystanie z usług różnych instytucji,

Polecamy: PIT-y i ulgi podatkowe 2016

b. interwencje i pomoc w życiu w rodzinie, w tym:

- pomoc w radzeniu sobie w sytuacjach kryzysowych - poradnictwo specjalistyczne, interwencje kryzysowe, wsparcie psychologiczne, rozmowy terapeutyczne,

- ułatwienie dostępu do edukacji i kultury,

- doradztwo, koordynacja działań innych służb na rzecz rodziny, której członkiem jest osoba uzyskująca pomoc w formie specjalistycznych usług,

- kształtowanie pozytywnych relacji osoby wspieranej z osobami bliskimi,

- współpraca z rodziną - kształtowanie odpowiednich postaw wobec osoby chorującej, niepełnosprawnej,

c. pomoc w załatwianiu spraw urzędowych, w tym:

- w uzyskaniu świadczeń socjalnych, emerytalno-rentowych,

- w wypełnieniu dokumentów urzędowych,

d. wspieranie i pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, w tym zwłaszcza:

- w szukaniu informacji o pracy, pomoc w znalezieniu zatrudnienia lub alternatywnego zajęcia, w szczególności uczestnictwo w zajęciach warsztatów terapii zajęciowej, zakładach aktywności zawodowej, środowiskowych domach samopomocy, centrach i klubach integracji społecznej, klubach pracy,

- w kompletowaniu dokumentów potrzebnych do zatrudnienia,

- w przygotowaniu do rozmowy z pracodawcą, wspieranie i asystowanie w kontaktach z pracodawcą,

- w rozwiązywaniu problemów psychicznych wynikających z pracy lub jej braku,

e. pomoc w gospodarowaniu pieniędzmi, w tym:

- nauka planowania budżetu, asystowanie przy ponoszeniu wydatków,

- pomoc w uzyskaniu ulg w opłatach,

- zwiększanie umiejętności gospodarowania własnym budżetem oraz usamodzielnianie finansowe,

Zobacz także: Ulga rehabilitacyjna