Czy zawód księgowego powinien być certyfikowany? Ministerstwo Finansów analizuje możliwe zmiany

• Certyfikat Ministra Finansów
• Zaufanie do księgowych spada – bez certyfikatu trudniej o autorytet
• Czy nadchodzi powrót certyfikacji?

Certyfikat Ministra Finansów

Certyfikat Ministra Finansów, obowiązujący do 2014 roku, był gwarancją posiadania odpowiedniego wykształcenia kierunkowego, doświadczenia zawodowego oraz zdania egzaminu państwowego. Potwierdzał tym samym zarówno wiedzę teoretyczną, jak i praktyczne umiejętności niezbędne do prawidłowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, co zwiększało bezpieczeństwo obrotu gospodarczego. Jego istnienie podnosiło prestiż zawodu i ułatwiało przedsiębiorcom wybór zaufanego specjalisty.

Zaufanie do księgowych spada – bez certyfikatu trudniej o autorytet

Deregulacja doprowadziła do znacznego obniżenia barier wejścia do zawodu. Obecnie każdy może założyć biuro rachunkowe bez potwierdzonych kwalifikacji. W efekcie wzrosła liczba podmiotów oferujących usługi księgowe, co – jak wskazują badania – przełożyło się na zróżnicowaną jakość tych usług. Z badania Ogólnopolskiego Panelu Badawczego Ariadna, przeprowadzonego we wrześniu 2024 roku na zlecenie firmy Symfonia, wynika, że przedsiębiorcy najczęściej skarżą się na: nieterminowość (15%), brak przygotowania merytorycznego (12%) oraz brak odpowiednich kwalifikacji do wykonywania zawodu (7%).

Brak formalnych wymogów nie tylko zwiększa ryzyko błędów i konsekwencji finansowo-podatkowych dla klientów, ale także wpływa negatywnie na wizerunek księgowych i poziom wynagrodzeń, co z kolei przekłada się na rentowność i opłacalność prowadzenia działalności biura rachunkowego. W związku z brakiem certyfikatu Ministerstwa Finansów to na przedsiębiorcy spoczywa obecnie odpowiedzialność za wybór księgowego. Ocena jego kompetencji bywa jednak trudna i obarczona ryzykiem.

Czy nadchodzi powrót certyfikacji?

Obecnie księgowi mają wiele możliwości rozwijania swoich kwalifikacji – od studiów kierunkowych i podyplomowych, po specjalistyczne kursy oraz certyfikaty prywatne, takie jak te oferowane przez SKwP, ACCA czy CIMA. Mimo to w środowisku coraz częściej powraca temat potrzeby ujednoliconej i formalnej weryfikacji kompetencji.

W odpowiedzi na te postulaty Ministerstwo Finansów zainicjowało w 2022 roku prekonsultacje społeczne dotyczące przyszłości zawodu księgowego. Celem było zebranie opinii na temat ewentualnego przywrócenia certyfikacji oraz możliwych jej form. Wśród rozważanych scenariuszy znalazły się trzy główne propozycje:

1. Pełna regulacja zawodu księgowego, co oznaczałoby wprowadzenie obowiązkowych kwalifikacji i certyfikacji dla osób wykonujących ten zawód.
2. Profesjonalizacja zawodu, polegająca na wprowadzeniu dobrowolnych certyfikatów zawodowych wydawanych przez wybrane instytucje branżowe.
3. Utrzymanie obecnego stanu prawnego z ewentualnymi drobnymi korektami.

Wyniki konsultacji, opublikowane w styczniu 2024 roku, pokazały, że opinie uczestników są podzielone, a konsensus – nieosiągnięty. W związku z tym prace nad ewentualnymi zmianami legislacyjnymi zostały wstrzymane, a kwestia przywrócenia certyfikacji zawodu księgowego pozostaje na razie nierozstrzygnięta. Ministerstwo nie przedstawiło dotąd konkretnych projektów, jednak deklaruje gotowość do dalszych analiz i konsultacji w przyszłości.

Agata Wójcik, Product Manager Symfonii eBiuro oraz ekosystemu dla biur rachunkowych i mikroprzedsiębiorców