Podatek od dochodu ze sprzedaży odziedziczonej nieruchomości

Pytanie dotyczy sytuacji, gdy umowa przedwstępna zbycia nieruchomości została zawarta jeszcze za życia spadkodawcy. W związku z tą umową otrzymał on pewną sumę jako zadatek, którą przeznaczył na inne cele.

W skutek śmierci właściwą umowę zawarli spadkobiercy. Problem dotyczy określenia tego, jaka kwota zostanie opodatkowana - czy suma określona w umowie sprzedaży, czy kwota pozostała po odjęciu zadatku.

PIT od dochodu ze zbycia nieruchomości

Dochód otrzymany z odpłatnego zbycia nieruchomości, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o PIT, podlega opodatkowaniu, o ile:

- odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej;

-zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. 

Polecamy poradnik: Ile zapłacisz PIT przy sprzedaży domu, mieszkania lub działki

Moment przejścia prawa własności nieruchomości

Należy podkreślić, że w art. 10 ustawy o PIT chodzi o dochód, który został uzyskany w wyniku właściwej umowy sprzedaży. Dopiero taka umowa powoduje przeniesienie prawa własności. Zawarcie umowy przedwstępnej nie wywołuje takiego skutku, ponieważ jej celem jest powstanie jedynie zobowiązania do przeniesienia prawa własności we wskazanym terminie.

Przemawia za tym również fakt, że 5-letni termin, o którym mowa powyżej (art. 10 ustawy) liczy się od końca roku, w którym zawarto umowę przyrzeczoną, właściwą, a nie od końca roku, w którym podpisano umowę przedwstępną.

Zgodnie z art. 158 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), zwanej dalej kodeksem, przeniesienie własności nieruchomości następuje w chwili zawarcia właściwej umowy sprzedaży, dla której wymagana jest forma aktu notarialnego. Fakt, że wcześniej został uiszczony zadatek nie ma wpływu na ten moment.

Przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości powstaje z chwilą zawarcia umowy sprzedaży, niezależnie od faktu wcześniejszego uiszczenia zadatku.

Prawo własności nieruchomości przechodzi na spadkobiercę w momencie otwarcia spadku, czyli w chwili śmierci spadkodawcy (art. 925 kodeksu). W związku z tym właścicielem nieruchomości do momentu śmierci pozostaje spadkodawca. Oznacza to, że w chwili śmierci nieruchomość wchodzi w skład spadku.

Jak zapłacić podatek od spadku - PORADNIK

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z 22 grudnia 2010 roku (sygnatura I SA/Bk 433/10) orzekł, że Momentem nabycia nieruchomości, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a u.p.d.o.f., w części obejmującej udział spadkowy będzie moment nabycia spadku, w pozostałym zaś zakresie - moment działu spadku.

Podstawa opodatkowania PIT – czyli jak obliczyć dochód ze sprzedaży nieruchomości

Podstawą opodatkowania jest dochód, który jest różnicą pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości, a poniesionymi kosztami.

Przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości jest wartość wyrażona poprzez cenę wskazaną w umowie, pomniejszoną o koszty odpłatnego zbycia.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 26 maja 1997 roku (sygnatura I SA/Ka 86/96) wskazuje, że uzyskanie przychodu następuje w dacie zawarcia umowy sprzedaży. Bez znaczenia przy tym źródle przychodu jest moment faktycznego uzyskania pieniędzy oznaczonych w umowie.

Także M. Jarockiego w artykule „Kwoty obciążane dwukrotnie” (Rzeczpospolita PCD.2003.10.27), podkreśla, że „w przeciwieństwie do podatku od przychodów z działalności gospodarczej - podatek od sprzedaży nieruchomości jest należny bez względu na to, czy sprzedaż przyniosła dochód, czy też stratę. Podstawę opodatkowania stanowi bowiem wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszana jedynie o koszty odpłatnego zbycia, ściśle związane ze sprzedażą”.

Zgodnie z art. 22 ust. 6 d ustawy o PIT za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego nieruchomości nabytej w drodze spadku, uważa się:

- udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania (jednak sposoby ich dokumentowania nie są określone); uznaje się, że wydatki mogą być dokumentowane fakturami VAT, rachunkami, a także paragonami fiskalnymi (jeśli zostaną dodatkowo opisane oraz

- kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Jeśli nieruchomość nabyto nieodpłatnie- w drodze spadku, to kosztem uzyskania przychodu z późniejszego jej zbycia jest wartość rynkowa z dnia nabycia. Powiększa się ją o udokumentowane nakłady dokonane jeszcze w czasie posiadania nieruchomości, które zwiększyły jej wartość.

Koszty podwyższa się o kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn przypadającą na nabytą nieruchomość.

Dochód z odpłatnego zbycia nieruchomości opodatkowany jest podatkiem w wysokości 19 % (art. 30e ustawy o PIT).

Ile zapłacisz PIT przy sprzedaży domu, mieszkania lub działki

Zastosowanie przepisów prawnych w przedstawionej sytuacji

Zawarcie umowy sprzedaży w celu wykonania umowy przedwstępnej (co powoduje przeniesienie własności nieruchomości na nabywcę w chwili zawarcia umowy) skutkuje powstaniem po stronie sprzedającego (w tym wypadku spadkobiercy) przychodu, który podlega opodatkowaniu.

W momencie zawierania umowy nieruchomość stanowi własność spadkobiercy, zatem to jemu przypada cały dochód.

Przychodem jest wartość określona w akcie notarialnym (o ile stanowi wartość rynkową), pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Zatem fakt wcześniejszego uiszczenia zadatku nie ma znaczenia, nawet jeśli został on przeznaczony na inne cele przez spadkodawcę.

Opodatkowaniu podlega cała kwota otrzymana ze sprzedaży nieruchomości.

Tekst powstał na podstawie indywidualnej interpretacji podatkowej wydanej 20 stycznia 2012 roku przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi (nr IPTPB1/415-265/11-2/DS).