REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Jakie są skutki podatkowe udzielenia pożyczki bezgotówkowej?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Paweł Sobol
Ekspert podatkowy
PwC Studio
Serwis prawno-podatkowy PwC
Skutki podatkowe udzielenia pożyczki bezgotówkowej.
Skutki podatkowe udzielenia pożyczki bezgotówkowej.

REKLAMA

REKLAMA

Pożyczka pieniężna może być udzielona nie tylko przez wręczenie pożyczkobiorcy określonej ilości znaków pieniężnych, ale także przez przekazanie pożyczkobiorcy określonej sumy pieniężnej w każdej dostępnej formie - w tym przez elektroniczny przelew pieniądza bezgotówkowego. Czynność ta - zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawa o PCC) - podlega obowiązkowi podatkowemu.

Tak wynika z orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 listopada 2010 r. (II FSK 1301/09).

REKLAMA

Autopromocja

Pożyczka od spółki zagranicznej w formie przelewu

Sprawa dotyczyła umowy pożyczki udzielonej spółce przez spółkę komandytową z siedzibą w Stanach Zjednoczonych. Przekazanie środków pieniężnych nastąpiło bezgotówkowo, za pośrednictwem przelewu. Od umowy tej zapłacony został podatek od czynności cywilnoprawnych.

Następnie spółka wniosła o zwrot nadpłaty. W jej ocenie, w świetle art. 1 ust. 4 ustawy o PCC umowa pożyczki podlega podatkowi tylko wówczas, gdy wszystkie prawa majątkowe będące jej przedmiotem są wykonywane na terytorium Polski.

Spółka wyraziła przekonanie, że suma pieniężna jest swoistego rodzaju dobrem niematerialnym, a nie rzeczą, toteż w niniejszej sprawie przedmiotem pożyczki nie były pieniądze rozumiane jako rzeczy, lecz prawa majątkowe.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Skoro zatem opodatkowaniu podlega czynność prawna udzielenia pożyczki, to miejsce zamieszkania wierzyciela w momencie udzielania pożyczki (miejsce siedziby) powinno decydować o miejscu wykonania prawa majątkowego. W niniejszej sprawie miejscem tym były Stany Zjednoczone, a nie Polska.

Organ podatkowy odmówił stwierdzenia nadpłaty, stwierdzając, że przedmiotem umowy pożyczki nie są prawa majątkowe, lecz pieniądze traktowane jako rzeczy. Po wyczerpaniu toku instancyjnego sprawa trafiła do WSA, który przyznał rację podatnikowi.

Zdaniem sądu I instancji, pieniądze, jako znaki pieniężne (banknoty i bilon) mają określoną postać fizyczną, co upodabnia je do rzeczy, ale ich wartość nie wynika z cech materialnych tych znaków, lecz z nadanej pieniądzom zdolności do umarzania zobowiązań, czy wykonywania funkcji płatniczych. Pieniądz bankowy nie istnieje więc jako rzecz.

W ocenie sądu, umowa pożyczki pieniędzy podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeżeli prawo majątkowe, które jest jej przedmiotem, wykonywane jest na terytorium Polski.

W takim przypadku, dla oceny zaistnienia obowiązku podatkowego konieczne jest zastosowanie art. 1 ust. 4 pkt 1 in fine ustawy o PCC – gdyż przedmiotem umowy pożyczki pieniędzy jest prawo majątkowe.

Pieniądz bezgotówkowy może być przedmiotem umowy pożyczki

Od powyższego wyroku organ podatkowy wniósł skargę kasacyjną, która została uwzględniona.

NSA stwierdził, że w niniejszej sprawie kluczowe jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy pieniądz bezgotówkowy może być przedmiotem umowy pożyczki w świetle art. 720 K.c.?

REKLAMA

Zdaniem NSA, na to pytanie należy odpowiedzieć twierdząco. Przedmiotem pożyczki są "jednostki pieniężne", wyrażające pewną wartość ekonomiczną. Podkreślenia wymaga zatem, że przy pożyczce pieniężnej możliwe jest posłużenie się różnymi formami zapłaty (w gotówce, przez przelew bankowy, czy przelew elektroniczny).

Oznacza to, że jej przedmiotem może być także tzw. pieniądz bezgotówkowy, a więc jednostki pieniężne (w odróżnieniu od znaków pieniężnych, czyli pieniądza gotówkowego – banknotów i monet).

Pieniądz bezgotówkowy, choć nie istnieje w formie zmaterializowanej – może być bez ograniczeń wymieniany na banknoty i monety oraz wprowadzany do obrotu bez pośrednictwa banku. W konsekwencji, zdaniem NSA, przyjąć należy, iż zapłata bezgotówkowa oznacza wydanie przedmiotu pożyczki.

Uprawniony więc jest pogląd, że pożyczka pieniężna może być udzielona nie tylko przez wręczenie pożyczkobiorcy określonej ilości znaków pieniężnych, ale także przez przekazanie pożyczkobiorcy określonej sumy pieniężnej w każdej dostępnej formie – w tym przez elektroniczny przelew pieniądza bezgotówkowego. Czynność ta – zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o PCC – podlega obowiązkowi podatkowemu.

Ważny wyrok w kontrowersyjnej kwestii

NSA w wyroku z dnia 12 stycznia 2011 roku zauważył, iż przy pożyczce pieniężnej możliwe jest posłużenie się różnymi formami zapłaty, w tym także tzw. pieniądzem bezgotówkowym. 

Zdaniem sądu decydujące znaczenie ma sama możliwość swobodnego dysponowania określoną sumą pieniężną, a nie jej forma.

Jednocześnie sąd stanął na stanowisku, iż pieniądze, a więc także pieniądze bezgotówkowe należy traktować, jako rzeczy sui generis, a więc podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile w momencie udzielenia pożyczki środki pieniężne znajdowały się na terenie Polski, np. zostały udzielone przez bank będący polskim rezydentem podatkowym.

Wyrok ten wpisuje się w dłuższy spór na temat charakteru pieniędzy i tego czy należy traktować je jak rzeczy, czy też jak prawa majątkowe. Głos w tej sprawie zabierali liczni przedstawiciele doktryny prezentując skrajnie odmienne poglądy, brak było również jednolitej linii orzecznictwa sądów administracyjnych i organów podatkowych.

Uznanie, iż mamy do czynienia z prawem majątkowym tworzyło kuszącą możliwość uniknięcia opodatkowania przy pożyczkach udzielanych podmiotom zagranicznym, potraktowanie pieniędzy jako rzeczy sui generis skutecznie taką możliwość wyłącza.

Polecamy: Serwis Podatki osobiste

Polecamy: Serwis PIT

Z perspektywy pewności obrotu wyrok NSA może mieć duże znaczenie wyznaczając sposób rozstrzygania tego typu wątpliwości przez organy podatkowe w przyszłości, jak i stanowiąc jasne ostrzeżenie dla podatników próbujących w ten sposób uniknąć obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wydaje się jednak, iż choć trudno nie zgodzić się z opinią NSA, iż nie można różnicować traktowania środków pieniężnych w tradycyjnej formie (banknotów, bilonu, itp.) od pieniędzy bezgotówkowych - to pokusa uniknięcia opodatkowania jest na tyle silna, iż jeszcze nie raz spór ten może trafić pod obrady sądu.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

REKLAMA

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

REKLAMA

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

KSeF wymusi zmiany. Rejestry VAT i wydatki pracownicze po nowemu od 2026 roku

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur to jeden z najważniejszych projektów cyfryzacyjnych polskiej administracji podatkowej ostatnich lat. Od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku – w zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku – podatnicy VAT będą zobowiązani do wystawiania faktur wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem KSeF. To nie tylko zmiana technologiczna, ale także rewolucja organizacyjna, która wymusi dostosowanie systemów księgowych, procesów wewnętrznych i codziennej pracy działów finansowych.

REKLAMA