REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Jakie są skutki podatkowe udzielenia pożyczki bezgotówkowej?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Paweł Sobol
Ekspert podatkowy
PwC Studio
Serwis prawno-podatkowy PwC
Skutki podatkowe udzielenia pożyczki bezgotówkowej.
Skutki podatkowe udzielenia pożyczki bezgotówkowej.

REKLAMA

REKLAMA

Pożyczka pieniężna może być udzielona nie tylko przez wręczenie pożyczkobiorcy określonej ilości znaków pieniężnych, ale także przez przekazanie pożyczkobiorcy określonej sumy pieniężnej w każdej dostępnej formie - w tym przez elektroniczny przelew pieniądza bezgotówkowego. Czynność ta - zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawa o PCC) - podlega obowiązkowi podatkowemu.

Tak wynika z orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 listopada 2010 r. (II FSK 1301/09).

REKLAMA

REKLAMA

Pożyczka od spółki zagranicznej w formie przelewu

Sprawa dotyczyła umowy pożyczki udzielonej spółce przez spółkę komandytową z siedzibą w Stanach Zjednoczonych. Przekazanie środków pieniężnych nastąpiło bezgotówkowo, za pośrednictwem przelewu. Od umowy tej zapłacony został podatek od czynności cywilnoprawnych.

Następnie spółka wniosła o zwrot nadpłaty. W jej ocenie, w świetle art. 1 ust. 4 ustawy o PCC umowa pożyczki podlega podatkowi tylko wówczas, gdy wszystkie prawa majątkowe będące jej przedmiotem są wykonywane na terytorium Polski.

REKLAMA

Spółka wyraziła przekonanie, że suma pieniężna jest swoistego rodzaju dobrem niematerialnym, a nie rzeczą, toteż w niniejszej sprawie przedmiotem pożyczki nie były pieniądze rozumiane jako rzeczy, lecz prawa majątkowe.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Skoro zatem opodatkowaniu podlega czynność prawna udzielenia pożyczki, to miejsce zamieszkania wierzyciela w momencie udzielania pożyczki (miejsce siedziby) powinno decydować o miejscu wykonania prawa majątkowego. W niniejszej sprawie miejscem tym były Stany Zjednoczone, a nie Polska.

Organ podatkowy odmówił stwierdzenia nadpłaty, stwierdzając, że przedmiotem umowy pożyczki nie są prawa majątkowe, lecz pieniądze traktowane jako rzeczy. Po wyczerpaniu toku instancyjnego sprawa trafiła do WSA, który przyznał rację podatnikowi.

Zdaniem sądu I instancji, pieniądze, jako znaki pieniężne (banknoty i bilon) mają określoną postać fizyczną, co upodabnia je do rzeczy, ale ich wartość nie wynika z cech materialnych tych znaków, lecz z nadanej pieniądzom zdolności do umarzania zobowiązań, czy wykonywania funkcji płatniczych. Pieniądz bankowy nie istnieje więc jako rzecz.

W ocenie sądu, umowa pożyczki pieniędzy podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeżeli prawo majątkowe, które jest jej przedmiotem, wykonywane jest na terytorium Polski.

W takim przypadku, dla oceny zaistnienia obowiązku podatkowego konieczne jest zastosowanie art. 1 ust. 4 pkt 1 in fine ustawy o PCC – gdyż przedmiotem umowy pożyczki pieniędzy jest prawo majątkowe.

Pieniądz bezgotówkowy może być przedmiotem umowy pożyczki

Od powyższego wyroku organ podatkowy wniósł skargę kasacyjną, która została uwzględniona.

NSA stwierdził, że w niniejszej sprawie kluczowe jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy pieniądz bezgotówkowy może być przedmiotem umowy pożyczki w świetle art. 720 K.c.?

Zdaniem NSA, na to pytanie należy odpowiedzieć twierdząco. Przedmiotem pożyczki są "jednostki pieniężne", wyrażające pewną wartość ekonomiczną. Podkreślenia wymaga zatem, że przy pożyczce pieniężnej możliwe jest posłużenie się różnymi formami zapłaty (w gotówce, przez przelew bankowy, czy przelew elektroniczny).

Oznacza to, że jej przedmiotem może być także tzw. pieniądz bezgotówkowy, a więc jednostki pieniężne (w odróżnieniu od znaków pieniężnych, czyli pieniądza gotówkowego – banknotów i monet).

Pieniądz bezgotówkowy, choć nie istnieje w formie zmaterializowanej – może być bez ograniczeń wymieniany na banknoty i monety oraz wprowadzany do obrotu bez pośrednictwa banku. W konsekwencji, zdaniem NSA, przyjąć należy, iż zapłata bezgotówkowa oznacza wydanie przedmiotu pożyczki.

Uprawniony więc jest pogląd, że pożyczka pieniężna może być udzielona nie tylko przez wręczenie pożyczkobiorcy określonej ilości znaków pieniężnych, ale także przez przekazanie pożyczkobiorcy określonej sumy pieniężnej w każdej dostępnej formie – w tym przez elektroniczny przelew pieniądza bezgotówkowego. Czynność ta – zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o PCC – podlega obowiązkowi podatkowemu.

Ważny wyrok w kontrowersyjnej kwestii

NSA w wyroku z dnia 12 stycznia 2011 roku zauważył, iż przy pożyczce pieniężnej możliwe jest posłużenie się różnymi formami zapłaty, w tym także tzw. pieniądzem bezgotówkowym. 

Zdaniem sądu decydujące znaczenie ma sama możliwość swobodnego dysponowania określoną sumą pieniężną, a nie jej forma.

Jednocześnie sąd stanął na stanowisku, iż pieniądze, a więc także pieniądze bezgotówkowe należy traktować, jako rzeczy sui generis, a więc podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile w momencie udzielenia pożyczki środki pieniężne znajdowały się na terenie Polski, np. zostały udzielone przez bank będący polskim rezydentem podatkowym.

Wyrok ten wpisuje się w dłuższy spór na temat charakteru pieniędzy i tego czy należy traktować je jak rzeczy, czy też jak prawa majątkowe. Głos w tej sprawie zabierali liczni przedstawiciele doktryny prezentując skrajnie odmienne poglądy, brak było również jednolitej linii orzecznictwa sądów administracyjnych i organów podatkowych.

Uznanie, iż mamy do czynienia z prawem majątkowym tworzyło kuszącą możliwość uniknięcia opodatkowania przy pożyczkach udzielanych podmiotom zagranicznym, potraktowanie pieniędzy jako rzeczy sui generis skutecznie taką możliwość wyłącza.

Polecamy: Serwis Podatki osobiste

Polecamy: Serwis PIT

Z perspektywy pewności obrotu wyrok NSA może mieć duże znaczenie wyznaczając sposób rozstrzygania tego typu wątpliwości przez organy podatkowe w przyszłości, jak i stanowiąc jasne ostrzeżenie dla podatników próbujących w ten sposób uniknąć obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wydaje się jednak, iż choć trudno nie zgodzić się z opinią NSA, iż nie można różnicować traktowania środków pieniężnych w tradycyjnej formie (banknotów, bilonu, itp.) od pieniędzy bezgotówkowych - to pokusa uniknięcia opodatkowania jest na tyle silna, iż jeszcze nie raz spór ten może trafić pod obrady sądu.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zwolnienia z kasy fiskalnej – aktualne przepisy i wyjątki 2025

Kasy fiskalne od lat stanowią nieodłączny element prowadzenia działalności gospodarczej. Z jednej strony są narzędziem do rejestrowania sprzedaży, z drugiej wspomagają rozliczenia podatkowe, zapewniając transparentność transakcji pomiędzy sprzedawcą i nabywcą.

Cypr staje się rajem dla polskich emigrantów. Skarbówka potwierdza korzystne zasady ryczałtu od przychodów zagranicznych

Przełom w interpretacji Krajowej Informacji Skarbowej! Fiskus potwierdził, że osoby przenoszące rezydencję podatkową do Polski mogą objąć ryczałtem wszystkie swoje przychody zagraniczne – od dywidend i kryptowalut po nieruchomości. Dla zamożnych reemigrantów to szansa na ogromne oszczędności i najkorzystniejsze warunki podatkowe w historii.

KSeF pomoże uszczelnić budżet. MF liczy na 18,7 mld zł wpływów w 2026 roku

Dzięki zmianom w podatkach i uszczelnieniu systemu za pomocą KSeF, Polska może w 2026 roku zyskać nawet 18,7 mld zł. Wśród planowanych działań są m.in. podwyżki CIT dla banków, wyższe stawki VAT i akcyzy oraz ograniczenie liczby osób nielegalnie zatrudnionych w budownictwie.

Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Co z samochodami zakupionymi do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

REKLAMA

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

100 dni do KSeF – co się zmieni już od lutego 2026 roku?

Już od 1 lutego 2026 r. duże firmy będą wystawiać wyłącznie e‑faktury w KSeF, a wszyscy podatnicy będą je odbierać elektronicznie. Od kwietnia obowiązek rozszerzy się na pozostałych przedsiębiorców, wprowadzając jednolity, ustandaryzowany obieg faktur i koniec papierowych dokumentów.

Skarbówka potwierdza: darowizny od rodzeństwa zwolnione z podatku nawet przy wspólności majątkowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że darowizny pieniężne od rodzeństwa są zwolnione z podatku, nawet jeśli darczyńcy mają wspólność majątkową. Kluczowe jest jedynie terminowe zgłoszenie darowizny i udokumentowanie przelewu. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy otrzymują wsparcie finansowe od bliskich.

Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

REKLAMA

Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

Jak uwierzytelnić się w KSeF? Pieczęć elektroniczna to jedna z metod [zgłoszenie: ZAW-FA, API KSeF 2.0 lub przy użyciu Aplikacji Podatnika KSeF]

Aby korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), nie trzeba zakładać konta, ale konieczne jest potwierdzenie tożsamości i uprawnień. Jednym z bezpiecznych sposobów uwierzytelnienia – szczególnie dla spółek i innych podmiotów niebędących osobami fizycznymi – jest kwalifikowana pieczęć elektroniczna. Sprawdź, jak działa i jak jej użyć w KSeF.

REKLAMA