KONTROLA PODATKOWA - nie daj się zaskoczyć i znaj swoje prawa

WSZCZĘCIE KONTROLI PODATKOWEJ

Kontrolujący – czyli kto może przyjść z „wizytą kontrolną”.

Co do zasady kontrolującym jest organ podatkowy pierwszej instancji tj. naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego, wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa – wszyscy stosownie do swojej właściwości.

W rzeczywistości kontrolę przeprowadzają pracownicy upoważnieni przez organ podatkowy.

Kontrolę przeprowadzać może co najmniej dwóch kontrolujących.

Kontrolowany – czyli my.

Kontrolowanym może być podatnik, płatnik, inkasent oraz ich następca prawny.

Cel kontroli podatkowej – czyli co jest badane.

Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy wywiązujesz się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Badana jest więc zgodność stanu faktycznego z prawem. Jeżeli kontrola będzie:

1) pozytywna, zostaną stwierdzone niezgodności będziesz zobowiązany do działań zmierzających do ich usunięcia, bądź ich ewentualnych skutków, jak również mogą zastać nałożone na Ciebie sankcje,

2) negatywna, nie poniesiesz żadnych konsekwencji.

Polecamy: serwis PIT

Wyznacz osobę, która będzie Cię reprezentować w razie ewentualnej kontroli podatkowej.

Masz prawo wyznaczyć (w formie pisemnego upoważnienia) osobę (lub osoby), która będzie Cię reprezentować w trakcie przyszłej kontroli. Osobę tę zgłasza się w urzędzie skarbowym, w którym rozliczasz się z podatku dochodowego.

W upoważnieniu nie musisz wpisywać zakresu czynności, do których będzie uprawniona osoba Cię reprezentująca. Masz prawo także zawęzić zakres upoważnienia do niektórych czynności, takich jak:
•    odbiór zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej,
•    wyrażenia zgody na przeprowadzenie kontroli przed upływem terminu określonego w zawiadomieniu,
•    odbiór upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej,
•    zakończenia kontroli podatkowej,
•    złożenia wyjaśnień i zastrzeżeń do protokołu kontroli,
•    wszystkich czynności kontrolnych.

Wyznaczenie osoby jest Twoim przywilejem, a nie obowiązkiem.

Nie możesz żądać kontroli podatkowej - Kontrola podatkowa jest wszczynana wyłącznie z urzędu.

Nie pozwól na kontrolę, gdy sprawa jest już rozstrzygnięta decyzją ostateczną.

Co do zasady, prawo chroni Cię przed ponownym wszczynaniem kontroli podatkowej w tej samej sprawie. Jeżeli otrzymałeś decyzję dotyczącą np. podatku dochodowego od osób fizycznych za 2006 r. i jest ona ostateczna (nie przysługuje Ci od niej odwołanie) to organ podatkowy nie powinien już kontrolować tego okresu.

Kontrolujący musi się zapowiedzieć

Organ podatkowy ma obowiązek zawiadomić Cię o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej (z nielicznymi wyjątkami, o których mowa niżej).

Wzór zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej (ZAW-K)

Kontrola może być wszczęta nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia Ci zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Wysłanie zawiadomienia nie obliguje organu podatkowego do wszczęcia kontroli podatkowej.
Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia.

Na wszczęcie kontroli przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia musisz wyrazić zgodę (wypełniasz część E w formularzu ZAW-K).

Kiedy nie otrzymasz zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej

Nie zawiadamia się o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, jeżeli:
1)    kontrola:
a)    dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług,
b)    ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
c)    dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych,
d)    dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej,
e)    ma być podjęta w oparciu o informacje uzyskane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu,
f)    zostaje wszczęta „na legitymację kontrolującego”, tj. w sytuacji, gdy czynności kontrolne są niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia,
g)    ma charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury;
2)    organ podatkowy posiada informacje, z których wynika, że kontrolowany:
a)    został prawomocnie skazany w Rzeczypospolitej Polskiej za popełnienie przestępstwa skarbowego, przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwa z ustawy o rachunkowości lub wykroczenia polegającego na utrudnianiu kontroli (w przypadku osoby prawnej ten warunek odnosi się do każdego członka zarządu lub osoby zarządzającej, a w przypadku spółek niemających osobowości prawnej - do każdego wspólnika),
b)    jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
c)    nie ma miejsca zamieszkania lub adresu siedziby albo doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione.

Organ podatkowy ma obowiązek dostarczyć Ci zawiadomienie w formie pisemnej o przyczynie braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli.

Sprzeciwiaj się kontroli bez otrzymania zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia

Od dnia 7 marca 2009 r. znowelizowane przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2009 r. Nr 18, poz. 97) dają Ci możliwość złożenia sprzeciwu wobec podjęcia i wykonywania kontroli, rozpoczętej z naruszeniem przepisów o konieczności zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia.

Sprzeciw wnosi się do organu podejmującego i wykonującego kontrolę (np. naczelnika urzędu skarbowego) w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli. Musisz uzasadnić wniesienie sprzeciwu.

Wniesienie sprzeciwu powoduje wstrzymanie czynności kontrolnych, z chwilą doręczenia kontrolującym zawiadomienia o wniesieniu sprzeciwu do czasu rozpatrzenia sprzeciwu, a w przypadku wniesienia zażalenia do czasu jego rozpatrzenia. Kontrolerzy mają jednak prawo do zabezpieczenia dowodów (w drodze postanowienia) mających związek z przedmiotem i zakresem kontroli, na czas rozpatrzenia sprzeciwu. 

W terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania sprzeciwu organ podejmujący i wykonujący kontrolę, rozpatruje go oraz wydaje postanowienie o:
•    odstąpieniu od czynności kontrolnych;
•    kontynuowaniu czynności kontrolnych.

Jeżeli nadal nie zgadzasz się z postanowieniem organu podejmującego i wykonującego kontrolę, możesz wnieść na nie zażalenie do organu II instancji (np. dyrektora izby skarbowej). Rozstrzygnięcie zażalenia następuje w drodze postanowienia, nie później niż w terminie 7 dni od dnia jego wniesienia.

Sprzeciw możesz wnieść także w sytuacji:
•    prowadzenia czynności kontrolnych bez Twojej obecności lub osoby przez Ciebie upoważnionej,
•    podjęcia i prowadzenia u Ciebie więcej niż jednej kontroli (np. przez Państwową Inspekcję Pracy i naczelnika urzędu skarbowego) – z wyłączeniem sytuacji wskazanych w ustawie,
•    przekroczenia limitu czasu trwania wszystkich kontroli organu kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym (określonego w art. 83 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 z późn. zm.).

---

Milczenie organu oznacza odstąpienie od kontroli

Nierozpatrzenie sprzeciwu w ciągu trzech dni od dnia jego dostarczenia organowi podejmującemu kontrolę oznacza odstąpienie od kontroli.

Odbierz upoważnienie do kontroli i żądaj okazania legitymacji – nie wpuszczaj niepożądanych osób do firmy.

Regułą jest, że wszczęcie kontroli podatkowej następuje przez doręczenie kontrolowanemu upoważnienia do jej przeprowadzenia oraz okazanie legitymacji służbowej.

Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli jest urzędowym formularzem, określonym w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 24 maja 2007 r. w sprawie wzoru imiennego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej (Dz. U. Nr 101, poz. 677). Dokument ten zawiera:

1) oznaczenie organu, datę i miejsce wystawienia,

2) wskazanie podstawy prawnej,

3) imię i nazwisko kontrolującego,

4) numer legitymacji służbowej kontrolującego,

5) oznaczenie kontrolowanego,

6) określenie zakresu kontroli,

7) datę rozpoczęcia i przewidywany termin zakończenia kontroli,

8) podpis osoby udzielającej upoważnienia, z podaniem zajmowanego stanowiska lub funkcji,

9) pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego wynikających z przepisów niniejszego działu.

Sprawdź dokładnie, czy upoważnienie spełnia powyższe wymagania. Jeżeli w upoważnieniu nie będzie wpisanego np. numeru legitymacji służbowej, wówczas nie stanowi ono podstawy do przeprowadzenia kontroli.

Od dnia 1 stycznia 2009 r. zmienił się wzór upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej.

Wzór upoważnienia do kontroli podatkowej

Żądaj okazania legitymacji służbowej przez pracownika urzędu, który nie będzie mógł przystąpić do kontroli, jeżeli tego nie zrobi. Sprawdź, czy legitymacja nie utraciła ważności.

Kontrola na legitymację, czyli wyjątkowy przypadek wszczęcia kontroli.

Pracownik urzędu może przystąpić do kontroli po okazaniu legitymacji służbowej, wyłącznie gdy czynności kontrolne są niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia.

Jeżeli kontrola została wszczęta na tzw. legitymację, to obowiązkiem kontrolującego jest dostarczyć Ci w terminie 3 dni upoważnienie do jej przeprowadzenia, w którym będzie wskazany jej zakres, przedmiot i okres. Jeżeli kontrolujący naruszy wskazany obowiązek dokumenty z czynności kontrolnych nie będą stanowić dowodu w postępowaniu podatkowym..

PROWADZENIE KONTROLI PODATKOWEJ

Wskaż reprezentanta w czynnościach kontrolnych podczas Twojej nieobecności.

Po wszczęciu kontroli musisz wskazać osobę, która będzie Cię reprezentować w czasie Twojej nieobecności. Obowiązek ten ciąży na Tobie, nawet wówczas, gdy sam zamierzasz brać czynny udział w kontroli. Nie wskazujesz osoby do reprezentowania w trakcie Twojej nieobecności, jeżeli wyznaczyłeś i zgłosiłeś organowi kontrolującemu osobę do reprezentacji na wypadek ewentualnej kontroli podatkowej.

Nie masz czasu na czynności kontrolne – złóż pisemne oświadczenie.

Masz prawo złożyć pisemne oświadczenie o rezygnacji z prawa uczestniczenia w czynnościach kontrolnych. Wówczas będzie Cię zastępować wskazana osoba. Jeżeli i ona nie będzie mogła, kontrola będzie prowadzona w obecności innego Twojego pracownika lub przywołanego świadka, którym powinien być funkcjonariusz publiczny, niebędący jednak pracownikiem organu przeprowadzającego kontrolę.

Nie pozwól kontrolującym wykraczać poza przedmiot kontroli.

Zakres kontroli, rodzaj podatku i jej okres wskazany jest w upoważnieniu, które otrzymałeś od pracownika urzędu. Kontrolujący nie prawa kontrolować innego podatku lub okresu rozliczeniowego, dopóki nie dostarczy Ci kolejnego upoważnienia.

W upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli wskazany został:
1) zakres przeprowadzenia kontroli – stosowanie stawek podatkowych w podatku od towarów i usług,
2) rodzaj podatku – podatek od towarów i usług,
3) okres objęty kontrolą – październik 2007 r.
Kontrolujący może żądać od Ciebie wyłącznie dokumentów (np. faktur), które dotyczą podatku od towarów i usług za okres październik 2007 .

Nie musisz okazywać dokumentów sprzedaży np. za styczeń 2007 r., chyba, że kontrolujący doręczy Ci kolejne upoważnienie do przeprowadzenia kontroli

Kontrola nie powinna trwać wiecznie.

Kontrola powinna zostać zakończona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie wskazanym w upoważnieniu.

Prawo chroni Cię ograniczając czas trwania wszystkich kontroli organu kontroli (np. naczelnika urzędu skarbowego). W jednym roku kalendarzowym nie może on przekraczać:
1)    w odniesieniu do mikroprzedsiębiorców – 12 dni roboczych,
2)    w odniesieniu do małych przedsiębiorców – 18 dni roboczych,
3)    w odniesieniu do średnich przedsiębiorców – 24 dni roboczych,
4)    w odniesieniu do pozostałych przedsiębiorców – 48 dni roboczych.

Za mikroprzedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
1)    zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
2)    osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
1)    zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz
2)    osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro.

Za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
1)    zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz
2)    osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro.

Do czasu trwania kontroli nie wlicza się czasu Twojej nieobecności lub osoby przez Ciebie upoważnionej, jeżeli stanowi to przeszkodę w przeprowadzeniu czynności kontrolnych.

Przedłużenie czasu trwania kontroli

Przedłużenie czasu trwania kontroli jest możliwe, jeżeli w toku kontroli zostanie ujawnione zaniżenie przez Ciebie zobowiązania podatkowego lub zawyżenie straty w wysokości przekraczającej równowartość 10% kwoty zadeklarowanego przez Ciebie zobowiązania podatkowego lub straty, albo w przypadku ujawnienia faktu niezłożenia deklaracji pomimo takiego obowiązku.

We wskazanej sytuacji czas trwania kontroli nie może przekroczyć dwukrotności rocznego limitu czasu kontroli. Uzasadnienie przedłużenia czasu trwania kontroli kontrolujący zamieszczają w książce kontroli i protokole kontroli.

Powtórna kontrola – tylko w wyjątkowych przypadkach

Jeżeli wyniki kontroli wykażą rażące naruszenie przepisów prawa, kontrolujący mogą przeprowadzić powtórną kontrolę w tym samym zakresie przedmiotowym w danym roku kalendarzowym, a czas jej trwania nie będzie mógł przekraczać 7 dni. Czasu trwania powtórnej kontroli nie wlicza się do rocznego limitu czasu kontroli.

Jeżeli kontrola podatkowa nie zakończy się w terminie wskazanym w upoważnieniu kontrolujący ma obowiązek zawiadomić Cię pisemnie o tym, podając przyczyny przedłużenia terminu zakończenia wraz ze wskazaniem nowego terminu.

Przyczyny przedłużenia kontroli muszą być związane z istotą kontroli, a nie np. z osobą kontrolującego np. zaangażowanie w inne czynności służbowe.

Ponaglenie – sposób na przedłużającą się kontrolę

Jeżeli kontrola nie została zakończona w terminie wskazanym w upoważnieniu złóż ponaglenie do organu wyższego stopnia (np. jeżeli kontrolę prowadzi naczelnik urzędu skarbowego, ponaglenie składa się do dyrektora izby skarbowej).

Wzór ponaglenia

Warszawa, dnia 2008 r. Jan Nowak ul. Biwakowa 15 00-950 Warszawa NIP 000-000-00-00 Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie ul. Alojzego Felińskiego 2B 01-513 Warszawa Znak sprawy: KP/214-9/08 Ponaglenie Na podstawie art. 141 § 1 w związku z art. 284b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) składam ponaglenie na działanie Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa Ursynów, ponieważ kontrola podatkowa wszczęta dnia 15 stycznia 2008 r. nie została zakończona w terminie wskazanym w upoważnieniu tj. dnia 29 stycznia 2008 r., wnosząc jednocześnie o: 1) uznanie ponaglenia za uzasadnione, 2) wyznaczenie dodatkowego terminu załatwienia sprawy. Uzasadnienie W dniu 15 stycznia 2008 r. pracownicy Urzędu Skarbowego Warszawa Ursynów doręczyli mi upoważnienie do przeprowadzenia kontroli, w którym zostało wskazane, że zostanie ona zakończona dnia 29 stycznia 2008 r. Zgodnie z art. 284b § 1 Ordynacji podatkowej kontrola powinna zostać zakończona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie wskazanym w upoważnieniu. Pomimo upływu wskazanego w upoważnieniu terminu, do dnia złożenia ponaglenia kontrola nie została zakończona. Nie otrzymałem również zawiadomienia o niezakończeniu kontroli w terminie. Mając na uwadze powyższe, składam ponaglenie i wnoszę jak na wstępie. (podpis)

---

Dokumenty zebrane po zakończeniu czasu kontroli są stanowią dowodu

Jeżeli z jakiś względów pracownicy urzędu prowadzą u Ciebie kontrolę, pomimo iż upłynął czas wskazany w upoważnieniu, zebrany materiał dowodowy nie będzie stanowił dowodu w postępowaniu podatkowym. Wyjątkiem będzie sytuacja, gdy organ kontroli wskazał Ci nowy termin zakończenia kontroli.

Kontrola w jednym czasie przez dwa organy – tego już za wiele

Masz prawo omówić rozpoczęcia czynności kontrolnych, jeżeli w Twojej firmie prowadzona jest już kontrola przez inny organ. Wyjątkiem od powyższej sytuacji jest m.in. kontrola zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług przed dokonaniem tego zwrotu lub kontrola zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług na podstawie przepisów o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym.

Pamiętaj o książce kontroli

Kontrole w Twojej firmie zapisywane są w książce kontroli, którą masz obowiązek prowadzić i przechowywać, a także udostępniać ją na żądanie organu kontroli.

Książka kontroli może być prowadzona także w formie elektronicznej, lecz nie zwalnia Cię to z prowadzenia książki w formie papierowej (stanowisko Departamentu Regulacji Gospodarczych Ministerstwa Gospodarki z dnia 11 lutego 2009 r.). 

Jeżeli prowadzisz książkę kontroli w formie elektronicznej, dokonujesz w niej wpisów oraz aktualizacji danych zawartych w papierowej książce kontroli.

Książka kontroli zawiera wpisy dokonywane przez organ kontroli. Wpisy obejmują:

1) oznaczenie organu kontroli,

2) oznaczenie upoważnienia do kontroli,

3) zakres przedmiotowy przeprowadzonej kontroli,

4) daty podjęcia i zakończenia kontroli,

5) zalecenia pokontrolne oraz określenie zastosowanych środków pokontrolnych.

Wzór książki kontroli

Wpis informujący o wykonaniu zaleceń pokontrolnych bądź wpis o ich uchyleniu przez organ kontroli lub jego organ nadrzędny albo sąd administracyjny należy do Twoich obowiązków.

Musisz przyjąć kontrolujących

Zasadą jest, że czynności kontrolne prowadzone są w:

1) Twojej siedzibie,

2) innym miejscu przechowywania dokumentacji,

3) miejscach związanych z prowadzoną przez Ciebie działalnością,

4) lokalu mieszkalnym (wówczas, gdy prowadzisz w nim działalność).

Jeżeli księgi podatkowe są prowadzone lub przechowywane poza Twoją siedzibą masz obowiązek, na żądanie pracownika urzędu zapewnić mu dostęp do nich w Twojej siedzibie. Ewentualnie w miejscu prowadzenia lub przechowywania ksiąg, jeżeli udostępnienie ich w siedzibie może w znacznym stopniu utrudnić prowadzenie Twojej bieżącej działalności.

Kontrola lub poszczególne czynności kontrolne mogą być za Twoją zgodą przeprowadzane również w siedzibie organu podatkowego, jeżeli może to usprawnić prowadzenie kontroli lub kontrolowany zrezygnował z uczestniczenia w czynnościach kontrolnych.

Oświadczenie o stanie majątkowym – niekonieczne

Jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że nie ujawniłeś wszystkich obrotów lub przychodów mających znaczenie dla wysokości zobowiązania podatkowego, pracownik urzędu może zwrócić się do Ciebie o złożenie oświadczenia o stanie majątkowym na określony dzień.

W ustawie (art. 285a § 3 Ordynacji podatkowej) użyty jest termin „kontrolujący może zwrócić się”, co wskazuje, że naruszenie tego obowiązku, w postaci niezłożenia oświadczenia, nie pozwala na Ciebie nałożyć sankcji, ani w postaci kary porządkowej, ani kary za przestępstwo lub wykroczenie karne skarbowe.

Poznaj uprawnienia pracownika urzędu

W zakresie wynikającym z upoważnienia kontrolujący jest uprawniony do:

1) wstępu na Twój grunt oraz do budynków, lokali lub innych pomieszczeń,

2) wstępu do lokalu mieszkalnego, ale wyłącznie w celu zweryfikowania zgodności stanu faktycznego z danymi wynikającymi ze złożonej przez Ciebie deklaracji oraz z innych dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków na cele mieszkaniowe,

3) żądania okazania majątku podlegającego kontroli oraz do dokonania jego oględzin,

4) żądania udostępniania akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz do sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów, notatek, wydruków i udokumentowanego pobierania danych w formie elektronicznej,

5) zbierania innych niezbędnych materiałów w zakresie objętym kontrolą,

6) zabezpieczania zebranych dowodów,

7) legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli,

8) żądania przeprowadzenia spisu z natury,

9) przesłuchiwania świadków, Ciebie oraz innych osób np. Twoich pracowników,

10) zasięgania opinii biegłych.

Zakres Twoich obowiązków i uprawnień jest wskazany na 2 stronie upoważnienia do przeprowadzenia kontroli.

Nie utrudniaj czynności kontrolnych

Jeżeli będziesz udaremniał lub utrudniał wykonanie czynności kontrolnych pracownik urzędu może wezwać do pomocy Policję, Straż Graniczną lub straż miejską.

Twoje obowiązki podczas kontroli

Masz obowiązek udzielać wszelkich wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli w wyznaczonym przez pracownika urzędu terminie, dostarczać kontrolującemu żądane dokumenty oraz zapewnić kontrolującemu warunki do pracy, a w tym w miarę możliwości udostępnić samodzielne pomieszczenie i miejsce do przechowywania dokumentów.

Twoi pracownicy również mają obowiązek udzielić wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli, w zakresie wynikającym z wykonywanych przez nich czynności lub zadań.

Masz prawo brać udział w przeprowadzanych dowodach

Pracownik urzędu ma obowiązek zawiadomić Cię (lub osobę przez Ciebie wskazaną) o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków, opinii biegłych przynajmniej na 3 dni przed terminem ich przeprowadzenia, a dowodu z oględzin nie później niż bezpośrednio przed podjęciem tej czynności.

---

ZAKOŃCZENIE KONTROLI

Protokół – lektura obowiązkowa

Przebieg kontroli dokumentowany jest przez pracownika urzędu w protokole. Zawiera on w szczególności:

1) Twoje dane,

2) dane kontrolujących,

3) określenie przedmiotu i zakresu kontroli,

4) określenie miejsca i czasu przeprowadzenia kontroli,

5) opis dokonanych ustaleń faktycznych,

6) dokumentację dotyczącą przeprowadzonych dowodów,

7) ocenę prawną sprawy będącej przedmiotem kontroli,

8) pouczenie o prawie złożenia zastrzeżeń lub wyjaśnień oraz prawie złożenia korekty deklaracji.

9) pouczenie o obowiązku zawiadomienia organu podatkowego o każdej zmianie Twojego adresu dokonanej w ciągu 6 miesięcy od dnia zakończenia kontroli podatkowej, jeżeli w toku kontroli podatkowej ujawniono nieprawidłowości, oraz skutkach niedopełnienia tego obowiązku.

Wraz z doręczeniem protokołu kontroli zakończona zostaje kontrola podatkowa

Ocena prawna – tam znajdziesz ewentualne nieprawidłowości.

Jeżeli kontrolujący dopatrzyli się różnicy pomiędzy zastanym u Ciebie stanem faktycznym, a zawartymi w przepisach prawa wyznaczeniami muszą napisać to w protokole.

CZYNNOŚCI POKONTROLNE

Nie zgadzasz się z protokołem, złóż zastrzeżenia

Jeżeli nie zgadzasz się z protokołem uważasz, że pracownicy urzędu pominęli istotne okoliczności i dowody je potwierdzające, Twoim zagwarantowanym prawem jest złożenie zastrzeżeń lub wyjaśnień. Trzeba to zrobić w formie pisemnej.

Termin na złożenie zastrzeżeń wynosi 14 dni od jego otrzymania. Pamiętaj jeżeli nie dokonasz czynności w terminie, możesz żądać przywrócenia terminu, jeżeli uchybienie nie nastąpiło z Twojej winy.

O sposobie załatwienia zastrzeżeń zostaniesz zawiadomiony w terminie 14 dni od dnia ich złożenia w urzędzie skarbowym. Kontrolujący wskaże również, które zastrzeżenia nie zostały uwzględnione, wraz z uzasadnieniem faktycznym i prawnym.

Jeżeli pomyliłeś się, masz prawo do złożenia korekty deklaracji

Jeżeli po doręczeniu protokołu uważasz ustalenia w nim zawarte za prawidłowe, możesz złożyć korektę deklaracji. Gdy nie zgadzasz się ze stanowiskiem kontrolujących poczekaj na decyzję podatkową i odwołaj się od niej. Wówczas to organ odwoławczy stwierdzi kto miał rację.

W przypadku:
- ujawnienia przez kontrolę podatkową nieprawidłowości co do wywiązywania się przez Ciebie  z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego oraz
- jeżeli nie złożysz deklaracji lub nie dokonasz jej korekty w całości uwzględniającej ujawnione nieprawidłowości
postępowanie podatkowe (w sprawie, która była przedmiotem kontroli podatkowej) zostanie wszczęte przez organ podatkowy nie później niż w terminie 6 miesięcy od zakończenia kontroli.

ODSZKODOWANIE ZA BŁĘDY KONTROLUJĄCYCH

Jeżeli jesteś przedsiębiorcą i poniosłeś szkodę na skutek przeprowadzenia czynności kontrolnych z naruszeniem przepisów prawa w zakresie kontroli Twojej działalności gospodarczej, przysługuje odszkodowanie. Swoje roszczenie musisz dochodzić przed sądem powszechnym w trybie przepisów prawa cywilnego.

Jeżeli czynności kontrolne zakłócają w istotny sposób Twoją działalność gospodarczą, możesz w formie pisemnej domagać się uzasadnienia takiego działania kontrolujących w protokole kontroli. Dowody takie mogą się okazać pomocne w razie ewentualnego postępowania sądowego.

CO BUDZI SZCZEGÓLNE ZAINTERESOWANIE URZĘDÓW SKARBOWYCH

Obszary szczególnego zainteresowania organów podatkowych.

Administracja podatkowa wdraża strategię zarządzaniem ryzykiem zewnętrznym, która ma na celu zwiększenie dyscypliny podatkowej. Co roku opracowywane są obszary ryzyka, w których według organów podatkowych, dochodzi do częstego popełniania błędów, a w 2007 r. były nimi:

1) transakcje wewnątrzwspólnotowe,

2) straty z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej,

3) usługi budowlane,

4) obowiązek rejestracji w podatku od towarów i usług,

5) usługi niematerialne,

6) podatnicy „uśpieni”,

7) obrót paliwami,

8) kasy fiskalne,

9) zaniżanie wysokości obrotu w podatku od towarów i usług,

10) handel używanymi pojazdami samochodowymi,

11) brak wpłat zryczałtowanego podatku dochodowego.

Wszystkie wyżej wymienione obszary zostały szczegółowo opisane w opracowania Ministerstwa Finansów – Departamentu Administracji Podatkowej zatytułowanym „Podstawowe Zakresy Obszarów Kontroli Podatkowej na 2007 r.”

A co budzi największe zainteresowanie kontroli podatkowej w 2009 roku (.pdf)

Leszek Syguła
ekspert podatkowy, prawnik,
doktorant Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu