Darowizna z zagranicy dla cudzoziemca mieszkającego w Polsce - co z podatkiem?

Darowizna z zagranicy dla cudzoziemca – podatek w Polsce?

Darowizna pieniężna dla obywatela Ukrainy, który mieszka w Polsce od jego matki mieszkającej na Ukrainie jest co do zasady opodatkowana polskim podatkiem od spadków i darowizn. Darowizna ta będzie zwolniona z podatku jeżeli zostanie przelana na rachunek bankowy albo na rachunek w SKOK albo przekazem pocztowym, a obdarowany zgłosi ją do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Taką wykładnię przepisów zaprezentował Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 25 listopada 2020 r. (sygn. 0111-KDIB2-2.4015.80.2020.1.PB).

O interpretację wystąpił obywatel Ukrainy, który na stałe mieszka w Polsce i posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, wydane przez wojewodę. Wnioskodawca spodziewa się otrzymać darowiznę pieniężną od swojej matki, która także jest obywatelką Ukrainy ale mieszka na stałe na Ukrainie. Darowizna ma być zrealizowana bez formy aktu notarialnego, w formie przelewu bankowego w walucie euro (EUR) z konta bankowego na Ukrainie na konto bankowe w Polsce. Wartość darowizny ma przekroczyć 10000 euro.
Wnioskodawca zapytał Dyrektora KIS czy ta darowizna będzie opodatkowana w Polsce wg polskiego prawa i czy może skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 4a polskiej ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Kiedy darowizna jest opodatkowana w Polsce wg prawa polskiego?

Co do zasady (na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 polskiej ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn) – podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny i polecenia darczyńcy.

Natomiast nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega polskiemu podatkowi od spadków i darowizn, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 2 ww. ustawy).

Polskiemu podatkowi nie podlega zaś nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w dniu nabycia ani nabywca, ani też spadkodawca lub darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 3 pkt 1 ww. ustawy).

Zatem z tych przepisów wynika, że nabycie przez osobę fizyczną rzeczy i praw majątkowych (także oczywiście pieniędzy) tytułem darowizny podlega polskiemu podatkowi od spadków i darowizn, jeżeli:
- nabywane rzeczy znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub nabywane prawa majątkowe wykonywane są na terytorium RP (jeżeli przynajmniej jedna ze stron darowizny ma obywatelstwo polskie lub miejsce stałego pobytu na terytorium RP) lub
- nabywane rzeczy znajdują się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane są za granicą, jeżeli w chwili zawarcia umowy darowizny nabywca jest obywatelem polskim lub ma miejsce stałego pobytu na terytorium RP.

Ale nabycie przez osobę fizyczną rzeczy i praw majątkowych (w tym pieniędzy) tytułem darowizny nie podlega polskiemu podatkowi od spadków i darowizn, jeżeli:
- nabywane rzeczy znajdują się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane są za granicą, a w chwili zawarcia umowy darowizny nabywca nie jest obywatelem polskim ani nie ma miejsca stałego pobytu na terytorium RP lub
- nabywane rzeczy ruchome znajdują się na terytorium RP lub nabywane prawa majątkowe wykonywane są na terytorium RP, ale w dniu nabycia zarówno darczyńca jak i obdarowany nie są obywatelami polskimi i nie mają miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium RP.

Miejsce stałego pobytu w Polsce jako kryterium opodatkowania darowizn z zagranicy

Dyrektor KIS wskazał, że zgodnie z art. 211 ust. 1 ustawy z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz.U. z 2020 r., poz. 35) – zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE udziela się cudzoziemcowi na czas nieoznaczony, na jego wniosek, jeżeli przebywa na terytorium RP legalnie i nieprzerwanie co najmniej przez 5 lat bezpośrednio przed złożeniem wniosku i spełnia łącznie następujące warunki:

1) posiada źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu;

2) posiada ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

3) posiada potwierdzoną znajomość języka polskiego.

A na podstawie art. 240 ustawy o cudzoziemcach – kartę pobytu wydaje się cudzoziemcowi, któremu udzielono:

- zezwolenia na pobyt czasowy;

- zezwolenia na pobyt stały;

- zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE;

- zgody na pobyt ze względów humanitarnych.

W świetle tych przepisów i faktu, że Wnioskodawca posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, Dyrektor KIS uznał, że Wnioskodawca posiada miejsce stałego pobytu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej w rozumieniu art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Oznacza to, że przedmiotowa darowizna pieniężna z zagranicy (od matki mieszkającej na Ukrainie) będzie co do zasady podlegała opodatkowaniu polskim podatkiem od spadków i darowizn.

Jak jest opodatkowana darowizna z zagranicy?

Do takiej darowizny stosować należy oczywiście odpowiednie przepisy (także zwolnienia) ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W szczególności w omawianym przypadku darowizny matki z Ukrainy dla syna mieszkającego w Polsce znajdzie zastosowanie zwolnienie podatkowe dla najbliższej rodziny określone w art. 4a ww. ustawy.

Jeżeli przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania z tego zwolnienia z konieczne jest spełnienie trzech warunków:

1) otrzymanie darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie (czyli od małżonka, zstępnych (dzieci, wnuków, prawnuków itd.), wstępnych (rodziców, dziadków, pradziadków itd.), pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy);

2) złożenie do urzędu skarbowego (w ciągu 6 miesięcy od otrzymania darowizny) zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych na druku SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. z 2015 r., poz. 2060); Przy czym zgłoszenia SD-Z2 nie trzeba składać jeżeli darowizna była sporządzona w formie aktu notarialnego lub gdy suma darowizn od danego darczyńcy w ciągu 5 lat nie przekracza kwoty 9637 zł  (zob. art. 4a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn);

3) udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Więcej na temat zasad opodatkowania darowizn i możliwych zwolnień podatkowych: Podatek od darowizny - co trzeba wiedzieć?

Jak wykazać darowiznę w walucie obcej w SD-Z2?

Ponadto Dyrektor KIS wyjaśnił, że w zgłoszeniu SD-Z2 należy wykazać kwotę darowizny wyrażoną w walucie polskiej. Jeżeli darowizna jest dokonana w walucie obcej (w przypadku sytuacji z omawianej interpretacji chodziło o walutę euro /EUR/), to obdarowany ma przeliczyć kwotę darowizny na złotówki (PLN) według kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień powstania obowiązku podatkowego.

Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze darowizny powstaje:

- z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego,

- z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia (jeżeli umowa darowizny została zawarta w innej formie niż akt notarialny)

- z chwilą złożenia oświadczeń obu stron umowy (jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron).

Zatem w najczęstszym przypadku kiedy to darczyńca po prostu przelewa pieniądze na konto bankowe obdarowanego (bez żadnej pisemnej a tym bardziej notarialnej umowy), to obowiązek podatkowy w tym podatku z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia, czyli w momencie wykonania darowizny (tj. wydania przedmiotu darowizny).

A zdaniem organów podatkowych (także Dyrektora KIS) w przypadku darowizny środków pieniężnych przelewanych z rachunku bankowym darczyńcy – wydanie przedmiotu darowizny dokonuje się w momencie obciążenia rachunku darczyńcy.

Zatem w SD-Z2 trzeba wpisać wartość darowizny w walucie obcej przeliczoną na PLN według średniego kursu NBP ogłoszonego na dzień powstania obowiązku podatkowego, czyli na dzień obciążenia rachunku bankowego darczyńcy.

Paweł Huczko

Polecamy: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!