Prawo podatnika do wypowiedzenia się w postępowaniu podatkowym

Przed wydaniem decyzji organ podatkowy ma obowiązek wyznaczenia stronie terminu, w którym może się wypowiedzieć w sprawie zebranego materiału dowodowego. Termin ten wynosi 7 dni i nie może być ani skracany ani przedłużany (art. 200 § 1 w związku z art. 123 § 1 ordynacji podatkowej - o.p.). Oznacza to jednocześnie, iż postępowanie zostało zakończone i po upływie wspomnianego terminu zostanie wydane rozstrzygnięcie. Organ podatkowy jest zobligowany do wystosowania wezwania do strony o możliwości wypowiedzenia się, a z drugiej strony strona ma uprawnienie (ale nie obowiązek) do skorzystania z tej możliwości. Nie ma przy tym znaczenia, że w postępowaniu drugoinstancyjnym nie zgromadzono żadnego nowego materiału dowodowego, co mogłoby - niesłusznie moim zdaniem - uzasadniać stanowisko, iż skoro strona postępowania zapoznała się z materiałem dowodowym i wypowiedziała w tej kwestii w postępowaniu prowadzonym w pierwszej instancji, to nie ma obowiązku dublowania czynności. Takie stanowisko jest błędne, bowiem uprawnienie przysługuje w każdej instancji, i niewyznaczenie stronie takiego terminu naruszałoby zasady prowadzenia postępowania podatkowego.

Autopromocja

Kiedy żądać wyłączenia urzędnika z postępowania

Możliwość wypowiedzenia się ma niezwykle istotne znaczenie, ponieważ - z jednej strony - umożliwia zapoznanie się przez stronę z zebranym do tej pory materiałem dowodowym, jak również dokonanie oceny tych dowodów i przedłożenie kolejnych, nie wspominając o wniesieniu zastrzeżeń. Stanowi ona zarazem szansę na przedstawienie i uzasadnienie własnego stanowiska w sprawie. Strona postępowania ma zatem prawo ocenić rzetelność i kompletność zgromadzonego materiału dowodowego. Przykładowo, strona może przedstawić dowód niefigurujący dotychczas w aktach sprawy.

Forma wypowiedzenia się

Nie ulega wątpliwości, iż ze swojego uprawnienia strona powinna skorzystać w formie pisemnej, co nie wyklucza również zaprotokołowania ustnej wypowiedzi strony. Można bowiem zarówno wystosować odpowiednie pismo będące odpowiedzią na postanowienie o wypowiedzeniu się, jak i złożyć stosowne oświadczenie do protokołu. A nawet, w przypadku składania oświadczenia do protokołu nic nie stoi na przeszkodzie, aby dodatkowo - zważając na dochowanie terminu - pisemnie podnieść inne kwestie, wcześniej niebędące przedmiotem protokołu.

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Kiedy organ podatkowy może wydać rozstrzygniecie w sprawie

Kolejną kwestią wymagającą zwrócenia uwagi jest czas, w jakim organy podatkowe wydają rozstrzygnięcie po uprzednim wezwaniu strony do wypowiedzenia się w sprawie materiału dowodowego. Niedopuszczalna jest bowiem sytuacja, kiedy organ podatkowy - nie czekając na skorzystanie przez stronę z jej uprawnienia - wydaje rozstrzygnięcie (decyzję) w terminie wskazanym stronie na wypowiedzenie się.

Przykład

Adam Nowak otrzymał 2 grudnia 2008 r. postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Bydgoszczy z 27 listopada 2008 r. o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym i wypowiedzenia się w sprawie. Następnie, 5 grudnia 2008 r. otrzymał decyzję wydaną przez ten organ, w której określono mu wysokość zobowiązania w podatku od towarów i usług za marzec 2008 r. Tymczasem, 8 grudnia 2008 r. (zachował siedmiodniowy termin określony w wezwaniu) wysłał za zwrotnym potwierdzeniem odbioru pismo stanowiące odpowiedź na uprzednie wezwanie organu podatkowego, w którym podniósł istotne dla sprawy okoliczności.

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Kiedy nie trzeba wzywać strony

Przepisy przewidują wyjątki od omawianej zasady. Są bowiem sytuacje, gdy organy podatkowe nie są zobligowane do wystosowania do strony postępowania podatkowego wezwania o wypowiedzenie się co do zebranego materiału dowodowego. Dotyczy to:

- spraw zabezpieczenia i zastawu skarbowego,

Autopromocja

Kasowy PIT 2025 – webinar.
Nowe przepisy

Sprawdź

- sytuacji, gdy - w wyniku postępowania wszczętego na wniosek strony - zostanie wydana decyzja uwzględniająca w całości wniosek strony,

- w sprawie ustalenia zobowiązań podatkowych, które - zgodnie z odrębnymi przepisami - są ustalane corocznie np. podatku od nieruchomości, jeśli stan faktyczny, na podstawie którego ustalono wysokość zobowiązania podatkowego za poprzedni okres, nie uległ zmianie,

- umorzenia postępowania wskutek wycofania przez stronę żądania jego wszczęcia lub cofnięcia odwołania,

- umorzenia zaległości podatkowych w przypadku udzielenia ulgi przez organy podatkowe w spłacie zobowiązań podatkowych z urzędu.

Przykład

Roman Kowalski złożył odwołanie od decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego Kraków Krowodrza, które zostało przekazane wraz z aktami sprawy, do organu drugiej instancji. Następnie podatnik stwierdził, że dokonał błędnej interpretacji przepisów stanowiących podstawę odwołania, a zatem stanowisko organu podatkowego pierwszej instancji było słuszne. Złożył więc pismo o wycofaniu odwołania. W tym przypadku, organ podatkowy nie jest zobligowany do wystosowania do Romana Kowalskiego wezwania o wypowiedzenie się co do zebranego materiału dowodowego.

Podstawa prawna:

ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn.zm.).